Η «Φρουρά στον Ρίνο» της Λίλιαν Χέλμαν στο «Studio Μαυρομιχάλη»

Το Τέταρτο Κουδούνι / Είδηση 

Το έργο της Λίλιαν Χέλμαν «Φρουρά στον Ρίνο» θα παρουσιάσει το χειμώνα ο θίασος «Συνθήκη», ο πιο σταθερός, ίσως, κι επιτυχημένος εταιρικός θίασος, σε σκηνοθεσία Φώτη Μακρή, στο «Studio Μαυρομιχάλη».

Στο έργο, σαφώς αντιναζιστικής θέσης, που έκανε την πρεμιέρα του στην Νέα Ιόρκη -στο Μπρόντγουέι- το 1941 και τιμήθηκε με το βραβείο της Ένωσης Θεατρικών Κριτικών της Νέας Υόρκης, η Λίλιαν Χέλμαν, συγγραφέας και σεναριογράφος ήδη γνωστή, σύντροφος του συγγραφέα αστυνομικών μυθιστορημάτων και διηγημάτων και σεναριογράφου Ντάσιελ Χάμετ, αριστερών θέσεων ακτιβίστρια η οποία, μετά την άρνησή της να απαντήσει στις ερωτήσεις που της έθεσε η... εξαιρετικά τότε δραστήρια αντικομουνιστική Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών, μπήκε στην Μαύρη Λίστα του Χόλιγουντ, όπως και ο Χάμετ, μέλος, άλλωστε, του Κομμουνιστικού Κόμματος των ΗΠΑ, ο οποίος, μάλιστα, φυλακίστηκε, 

η οικογένεια Μίλερ, κυνηγημένη από τη χιτλερική Γερμανία καταφεύγει στο πατρικό αρχοντικό της Αμερικανίδας κυρίας Φάρελι, στην Ουάσιγκτον. Έχει την εντύπωση πως ό,τι συμβαίνει στην Ευρώπη δεν έχει αντίκτυπο στις ΗΠΑ, με πειστήριο ασφαλείας τη θάλασσα που χωρίζει τις δυο ηπείρους. Παρ’ ολ’ αυτά, η ναζιστική λαίλαπα δε γνωρίζει φραγμούς. Και, τελικά, το σπίτι των Φάρελι, ανυποψίαστο μέχρι στιγμής κι ασυνήθιστο σε τόσο έντονες καταστάσεις, γίνεται μικρογραφία του έξω κόσμου, καθώς εκεί φιλοξενείται κι ο ρουμάνος φιλοναζί κόμης ντε Μπράνκοβιτς με τη σύζυγό του.

Η «Φρουρά στον Ρίνο» -η Χέλμαν άντλησε τον τίτλο από ένα γερμανικό πατριωτικό τραγούδι- μιλάει για την αφοσίωση των ανθρώπων στην υπηρεσία των ιδεών τους κι απαντά σαφώς στο ερώτημα μέχρι πού θα έφτανε κανείς προκειμένου να τις διαφυλάξει.

Το 1943 μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο απ’ τους Χέρμαν Σάμλιν και Χαλ Μορ, με πρωταγωνιστές την Μπέτι Ντέιβις και τον Πολ Λούκας.

Στην Ελλάδα το έργο της Χέλμαν πρωτοπαρουσιάστηκε μόλις το 1972, μεσούσης της χούντας, στην Αθήνα, στο τότε θέατρο «Όρβο» της οδού Βουκουρεστίου, σε σκηνοθεσία Νικόλαου Μπαζάκα απ’ το θίασο του Πέτρου Φυσσούν με τον ίδιο στο ρόλο του Κουρτ, την Μαρία Αλκαίου που επανεμφανίστηκε τότε, μετά από πέντε χρόνια αυτοεξορίας στο Παρίσι, να θριαμβεύει στο ρόλο της γηραιάς Κυρίας Φάνι Φάρελι, την Αλεξάνδρα Λαδικού, τον Φάνη Χηνά, τον Βασίλη Μητσάκη, την Αμαλία Γκιζά, την Μαρία Φωκά, την Κατερίνα Γώγου κι άλλους. Η επιτυχία της -καλής- παράστασης, που το κοινό προσέλαβε ως πράξη αντιστασιακή, όπως και είχε την πρόθεση να ’ναι, ήταν τεράστια ώστε να επαναληφθεί την επόμενη σεζόν 1973/1974 στο θέατρο «Ακάδημος» αλλά και τη μεθεπόμενη, 1974/1975, όταν πια η δικτατορία είχε πέσει, στο «Περοκέ», μετά απ’ τη συνεχόμενη ταμειακή αποτυχία δυο επιθεωρήσεων που ο Πέτρος Φυσσούν είχε ανεβάσει.
Έκτοτε, στα ελληνικά, ανέβηκε μόνο στην Κύπρο, στην Λευκωσία, απ’ τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, τη σεζόν 1980/1981, σε σκηνοθεσία Νίκου Σιαφκάλη.

Η «Συνθήκη», 75 χρόνια μετά την πρεμιέρα της και 44 μετά την πρώτη ελληνική παρουσίασή της, ανεβάζει και πάλι την «Φρουρά στον Ρίνο» πιστεύοντας πως το έργο είναι και πάλι επίκαιρο με τη ραγδαία άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων σ’ όλη την Ευρώπη.

Ο θίασος το παρουσίασε σε μια πρώτη παράσταση, τον Απρίλιο, στο θέατρο «Άλφα» και στο πλαίσιο του 3ου Φεστιβάλ Εταιρικών Θιάσων του Οργανισμού Εταιρικών Θιάσων του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών και τώρα το ξαναδουλεύει για να το ανεβάσει, σε τακτικές πια παραστάσεις, απ’ το τέλος Σεπτεμβρίου.

Η «Φρουρά στον Ρίνο» ανεβαίνει στη μετάφραση της Μέλπως Ζαρόκωστα αλλά σε ελεύθερη απόδοση Δέσποινας Πόγκα, με σκηνικά και κοστούμια Διονύση Μανουσάκη.

Παίζουν (με σειρά εμφάνισης), Μαρία Μακρή, Κλεοπάτρα Ροντήρη, Δημήτρης Παπαδάτος, Μαρία Καρακίτσου, Δημήτρης Πλειώνης, Δέσποινα Πόγκα, Γιώργος Κροντήρης, Νατάσα Παπαδάκη (Φωτογραφία: Κωστής Καπελώνης).