June 29, 2016

Αστέρια σε σκοτεινό ουρανό…


Μία έκπληξη έκρυβε η προχτεσινή συναυλία της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, η πρώτη στο πλαίσιο του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών: την αποκάλυψη -σε μένα τουλάχιστον- του νεότατου συνθέτη Ορέστη Παπαϊωάννου. Στο έργο του «Αποφώνησις», που παίχτηκε, ανοίγοντας τη συναυλία, σε πρώτη εκτέλεση, ειδική παραγγελία, μάλιστα, της ΚΟΑ, οι επιδράσεις μπορεί να είναι ευδιάκριτες -τον Ντεμπισί «άκουσα» περισσότερο- αλλά οι επιδράσεις αυτές είναι καλά διυλισμένες και χωνεμένες σε ένα εξαίρετο συμφωνικό αποτέλεσμα που παραμένει στα τονικά πλαίσια, σφιχτοδεμένο, θαυμάσια αναπτυγμένο, έξοχα ενορχηστρωμένο, μελωδικά πλούσιο. Αποτέλεσμα που προοιωνίζεται μέλλον λαμπρό για τον μόλις 23χρονο Ορέστη Παπαϊωάννου. 

Μέλλον το οποίο ήδη έχει ανατείλει γι αυτόν με το Πρώτο Βραβείο που του χάρισε πέρσι η συμμετοχή του στον Διεθνή Διαγωνισμό Σύνθεσης «Αντονίν Ντβoρζάκ», στην κατηγορία Νέων. Η ΚΟΑ υπό τον Στέφανο Τσιαλή, καλλιτεχνικό διευθυντή της, ανάδειξε το έργο κατά τον καλύτερο τρόπο.


Δυστυχώς η συνέχεια για την ορχήστρα δεν ήταν ανάλογη. Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ. 2 (1901) του Σεργκέι Ραχμάνινοφ και σολίστας ο γαλόφωνος Καναδός Αλέν Λεφέβρ: ένα έργο άψογα δομημένο, που ξεχειλίζει από πάθος και μελωδικότητα -το απόγειο του ύστερου ρομαντισμού-, έστω και αν ο συνθέτης του -που, καθώς και ο Τσαϊκόφσκι, δεν ενστερνίστηκε τις απόψεις της εθνικής ρώσικης σχολής αλλά περισσότερο προς την Δύση έκλινε- δεν έχει αναζητήσει τη μοντερνικότητα όπως άλλοι σύγχρονοί του, έστω και αν το κοντσέρτο κατατάσσεται στα δημοφιλή αλλά όχι στα μεγάλα έργα, και ένας έξοχος πιανίστας με πλούσιο, μεστό, ώριμο ήχο, με εξαιρετική αίσθηση του ρυθμού, με υψηλή τεχνική, με συναίσθημα και βαθιά εσωτερικότητα. Δεν κόμισε μία καινούργια ερμηνεία του δημοφιλούς κοντσέρτου ο Αλέν Λεφέβρ. Την κλασική γραμμή ακολούθησε. Αλλά εξέφρασε όλο το πάθος του κοντσέρτου -φθάνοντας, ίσως, σε υπερβολές στο φινάλε- με φρενήρεις ρυθμούς χωρίς, πάντως, να χάσει τον αυτοέλεγχο.
Η ορχήστρα, υπό τον Στέφανο Τσιαλή, στο πρώτο μέρος τον πλαισίωσε αξιοπρεπώς. Αλλά από το δεύτερο μέρος σαν να χάθηκε ο έλεγχος: αποσυντονίστηκε, ο συγχρονισμός της πήγε περίπατο, περιέπιπτε σε ολισθήματα -όλες οι ομάδες οργάνων και, κυρίως, τα χάλκινα- και ολοκλήρωσε σαν ακυβέρνητη κυνηγώντας το σολίστα.
Ο... ακραίος φιλέλληνας Αλέν Λεφέβρ, που ζει πια στην Ελλάδα, αντάμειψε το θυελλώδες χειροκρότημα με ένα ανκόρ: ένα δικό του κομμάτι με τον τίτλο «Σας αγαπώ» που βρίθει ελληνικών θεμάτων -κάποια στιγμή θύμισε Σκαλκώτα-, ανομοιογενές αλλά «εύγευστο».
Δυστυχώς, η ΚΟΑ την εντύπωση που μου είχε αφήσει δεν μου την άλλαξε και στην Συμφωνία αρ. 6 του Αντονίν Ντβορζάκ, έργο επιγονικό, με μνήμες Μπραμς, ενδιαφέρον αλλά όχι πρώτης γραμμής, με την οποία έκλεισε τη βραδιά: όχι απλώς δεν κατάφερε να το απογειώσει αλλά η εκτέλεση μου φάνηκε μίζερη και διεκπεραιωτική.
Το συμπέρασμα. Μία βραδιά που την έσωσαν (;) ο Αλέν Λεφέβρ και ο νεαρούλης υπερταλαντούχος έλληνας συνθέτης-αστέρια! Αλλά και όλο το πρόγραμμα με παρέπεμψε στις φεστιβαλικές συναυλίες της ΚΟΑ τη δεκαετίας του ’70: ένα σύγχρονο ελληνικό έργο για «ξεκάρφωμα», ένα δημοφιλές ρομαντικό κοντσέρτο και μία συμφωνία κλασική ή ρομαντική. Μήπως πρέπει να αναζητηθούν καινούργιοι δρόμοι; Πρόγραμμα και εκτέλεση με έκαναν να νοσταλγήσω και πάλι την περίοδο Βασίλη Χριστόπουλου, όταν δεν αναγνώριζα -με την καλή έννοια…- την Κρατική (Φωτογραφίες, εκτός απ την πρώτη: Εύη Φυλακτού).

Ωδείο Ηρώδη Αττικού, Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, Φεστιβάλ Αθηνών, 27 Ιουνίου 2016.

No comments:

Post a Comment