Στέγη: φρέαρ αρτεσιανό ή Έρχεται ο εγγονός του Ες να μιλήσει κατά του νεοναζισμού!

Το Τέταρτο Κουδούνι / 1 Οκτωβρίου 2015 

Ήμουν κι εγώ εκεί με την παρέα μου. Στην παρουσίαση του φετινού -είναι η έκτη της χρονιά- προγράμματος της «Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών» του Ιδρύματος Ωνάση. Απ’ τον Χρήστο Καρρά, την Αφροδίτη Παναγιωτάκου και την Κάτια Αρφαρά που ’χουν κάνει πάλι παπάδες. Μακράς διάρκειας παρουσίαση -μα είναι τόσες οι εκδηλώσεις, πάνω από 100!- που την ελάφρυνε, όμως, ο τρόπος που την έκαναν: η σύμπνοιά τους, το χιούμορ τους, η ετοιμότητά τους, τα βίντεο, τα υπέροχα έντυπα -έξοχη και ουσιαστικά πρωτότυπη η δουλειά του Θάνου Σαμαρά- που είχαμε στα χέρια μας και, βέβαια, οι συνεχείς εκπλήξεις

-έρχεται έως και ο ακτιβιστής Ράινερ Ες, εγγονός του Ρούντολφ του Άουσβιτς, να μιλήσει -συγκλονιστικό!- κατά της ανόδου του νεοναζισμού, στο πλαίσιο των παραστάσεων των «Ρίμινι Πρότοκολ» πάνω στο πόνημα του Χίτλερ «Ο αγών μου» -η πρεμιέρα στις 21 Απριλίου...

Καθόμασταν, μετά, έξω απ’ την «Στέγη» με μια φίλη και λέγαμε πως μέσα σ’ αυτή τη μαύρη τρύπα όπου ’χει βουλιάξει ο πολιτισμός μας, 

με τα κρατικά Θέατρα να προσπαθούν να επιζήσουν, με το Ελληνικό Φεστιβάλ άγρια στριμωγμένο, με μουσεία κλειστά ή να υπολειτουργούν, με το Μέγαρο Μουσικής επί ξυρού ακμής, με τις ατομικές προσπάθειες απεγνωσμένα ν’ αγωνίζονται να στηριχτούν μόνες τους με τρικ, με τα θεατρικά μεγαθήρια να επιβάλουν τους όρους τους, με τη μιζέρια να προσπαθεί να γίνει άποψη, με τους ηθοποιούς να χάνουν και τα τελευταία μετερίζια τους -ακούω για τα συμβόλαια στο Εθνικό και παθαίνω κατάθλιψη…-, η Στέγη είναι πια η τελευταία ελπίδα μας: να δούμε, ν’ ακούσουμε εγχώριο και εισαγόμενο θέατρο και μουσική και εικαστικά, παράλληλα προς ένα ευρύτατο -πιο ευρύ δε γίνεται- πλέγμα άλλων δραστηριοτήτων, εκπαιδευτικών κυρίως, παράλληλα προς μια ευφυέστατη, φιλική προς τους μη έχοντες τιμολογιακή πολιτική, παράλληλα προς το αγκάλιασμα ευπαθών ομάδων, παράλληλα προς μια ενεργή προώθηση του ελληνικού θεάτρου στο εξωτερικό, ανακαλύπτοντας το καινούργιο χωρίς εκπτώσεις.

Θα ’ναι όλα επιτυχημένα; Θα μας αρέσουν όλα; Και βέβαια δεν είναι δυνατόν. Το ότι όμως η προσπάθεια συνεχίζεται χωρίς συμβιβασμούς, κάθε χρόνο, μέσα από ένα αρτεσιανό φρέαρ ιδεών, τιμά την Στέγη που και πάλι αποδεικνύει ότι ξέρει να ξοδεύει τα λεφτά της. Και είναι πια η μόνη που μπορεί να το κάνει. Μακάρι η σιγουριά της στις δυνατότητες που έχει ποτέ να μη γίνει έπαρση. 

Σας εντόπιζα στο προηγούμενο «Τέταρτο Κουδούνι», απ’ τις παραστάσεις που επαναλαμβάνονται φέτος, μερικές απ’ αυτές που πολύ μου άρεσαν και που εκτίμησα, συστήνοντάς σας να σπεύσετε να τις δείτε πριν αρχίσει ο ορυμαγδός απ’ τις καινούργιες πρεμιέρες και χαθείτε στις στήλες θεαμάτων… Να επισημάνω τέσσερις ακόμα:

Μη χάσετε αυτό το υπέροχο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για 2» -εγώ το λάτρεψα-, μια διασκευή για δυο ηθοποιούς της σεξπιρικής τραγωδίας απ’ την ομάδα «Ιδέα» που υπογράφει και τη σκηνοθεσία και την οποία αποτελούν ο Κώστας Γάκης -παίζει ζωντανά και τη μουσική που ’γραψε ο ίδιος και παρεμβαίνει σε κρίσιμες στιγμές της παράστασης- και οι δυο ηθοποιοί της, η Αθηνά Μουστάκα κι ο Κωνσταντίνος Μπιμπής. Είναι ένας αφρός ομορφιάς, χιούμορ, τρυφερότητας και συγκίνησης που θα παρουσιαστεί από 8 Οκτωβρίου για τρίτη σεζόν, στο θέατρο «Θησείον» και πάλι, μ’ ένα επιπλέον ατού φέτος: το 1ο βραβείο που απέσπασε στο 38ο Φεστιβάλ «Αλμάγκρο Οφ», στο Αλμάγκρο της Ισπανίας, όπου η παράσταση έγινε δεκτή μ’ ενθουσιασμό και μ’ ένα κείμενο που δημοσιεύτηκε στην έγκυρη «Ελ Παΐς», απ’ το οποίο δεν απέφυγα τον πειρασμό να αναδημοσιεύσω ένα απόσπασμα: «Την ώρα που στην Ισπανία ρίχνουμε λοξές ματιές στην ελληνική κρίση και προσπαθούμε να πάρουμε μαθήματα, αυτός ο νεανικός θίασος ταξίδεψε με αυτοκίνητο 4000 χιλιόμετρα απ’ την Αθήνα για να μας φέρει ένα έργο γενναίο και συγκινητικό, καταφέρνοντας να το δώσει με μια γλυκύτητα που θα έκανε το αιωνίως απαθές πρόσωπο της Άνγκελα Μέρκελ να πλημμυρίσει δάκρυα, τον Ντράγκι να πνίξει την Ελλάδα στα ευρώ και την Λαγκάρντ να χαρίσει όλα τα ευρωπαϊκά χρέη ανατολικά της Αδριατικής. Μακάρι να μπορέσετε να τη δείτε. Μετά απ’ αυτή την παράσταση νιώθω πως εγώ χρωστάω στην Ελλάδα».

Για τέταρτη σεζόν θα πάει από αύριο και μέχρι 1 Νοεμβρίου στον «Φούρνο» όπου και πρωτοανέβηκε το «Έλα να πάρεις ένα καφέ σε μας», διασκευή για το θέατρο του σενάριου της ομότιτλης σατιρικής ταινίας (1970) του Αλμπέρτο Λατουάντα, δηκτικό -διαχρονικό…- σχόλιο πάνω στη γέννηση του φασισμού, που έχει περιποιηθεί κατάλληλα, με χιούμορ απολαυστικό, ο σκηνοθέτης Βασίλης Νικολαΐδης.

Να κατεβείτε και στο «Υπόγειο» του «Θεάτρου Τέχνης» για δυο παραστάσεις:

«Η Λίλα λέει», το αφοπλιστικά ποιητικό πεζό «πορνό» του Σιμό, σε διασκευή Μαριάννας Κάλμπαρη που συνυπογράφει με τον Βασίλη Μαυρογεωργίου και τη σκηνοθεσία, ερμηνευμένο με αφάνταστη τρυφερότητα απ’ τον ίδιο και την Λένα Δροσάκη (19 Οκτωβρίου με 17 Νοεμβρίου).

Και «Αδερφοί Καραμάζοφ» του Ντοστογιέφσκι σε διασκευή-απόσταγμα του Διονύση Καψάλη και ουσιαστική σκηνοθεσία Νατάσας Τριανταφύλλη (23 Νοεμβρίου με 5 Ιανουαρίου). 

«Αυτό που εγώ ονομάζω λήθη»: μια νουβέλα με συγκλονιστικό θέμα εμπνευσμένο από αληθινό γεγονός -οι σεκιουριτάδες ενός καταστήματος Carrefour στην Λιον σκότωσαν στο ξύλο έναν νεαρό Γάλο με καταγωγή απ’ την Μαρτινίκα που ’κλεψε ένα κουτάκι μπύρα. Ανεβαίνει στις 3 Οκτωβρίου με τη μορφή μονολόγου στη μετάφραση του Σπύρου Γιανναρά απ’ την Άσπα Τομπούλη και με τον Νίκο Νίκα στο «Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων -σας έγραφα την είδηση στο «Τέταρτο Κουδούνι» ήδη απ’ τις 29 Μαΐου.

Το ίδιο, όμως κείμενο, στην ίδια μετάφραση και με τον ίδιο τίτλο ανεβαίνει, ως μονόλογος επίσης, στις 17 Οκτωβρίου και στο «Vault». Σε σκηνοθεσία Δημήτρη Κανέλλου. Και με ερμηνευτή τον Δημήτρη Αγορά. Ο οποίος και το ερμήνευσε πρώτος τον περασμένο Απρίλιο, όταν παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα αλλά ως «θεατρικό αναλόγιο», στο «Εμπρός», στο πλαίσιο του 3ου Αντιφασιστικού Φεστιβάλ σε σκηνοθεσία Δήμητρας Σύρου.

Είναι περίεργο ένα σύγχρονο κείμενο να παρουσιάζεται ταυτόχρονα σε δυο θέατρα της Αθήνας. Έμαθα πως αυτό συμβαίνει διότι έχει μεν πνευματικά δικαιώματα αλλά ο συγγραφέας δεν τα διαθέτει κατ’ αποκλειστικότητα. Εγώ, πάντως, βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρουσα θεατρικά την ταυτόχρονη διπλή παρουσίαση Πόσο μάλλον όταν εκτιμώ ιδιαίτερα και τους δυο ηθοποιούς που θα το ερμηνεύσουν. Σας συνιστώ να πάτε και στις δυο παραστάσεις -εγώ θα πάω. Κι αν το θέατρό μας δεν είχε ακόμα αγκυλώσεις, πολύ θετικά θα ’βλεπα σε μια μέρα ή σε δυο συνεχόμενες να παιχτούν μαζί, η μια μετά την άλλη, και οι δυο και στα δυο θέατρα.

Με τον πρωτότυπο αγγλικό τίτλο «Lonesome West» θα παρουσιάσει στην Λεμεσό της Κύπρου, στην αίθουσα «Columbia», η Εταιρεία Θεατρικής Ανάπτυξης Λεμεσού (ΕΘΑΛ) το έργο του Ιρλανδού Mάρτιν ΜακΝτόνα -στην Ελλάδα έχει ανεβεί με τους τίτλους «Μοναξιά στην άγρια Δύση, και «Εξ αίματος»-, εγκαινιάζοντας τις παραστάσεις της -παραγωγή της Δεύτερης Σκηνής της- για τον προσεχή χειμώνα, σε μετάφραση Πολύκαρπου Πολυκάρπου και σκηνοθεσία Λέας Μαλένη, με Αλέξανδρο Παρίση, Βασίλη Χαραλάμπους, Μαριάννα Σάντη, Θανάση Ιωάννου.

Η συνέχεια περιλαμβάνει -στην Κεντρική Σκηνή, στις 20 Νοεμβρίου- ένα δίπτυχο με δυο καινούργια κυπριακά μονόπρακτα σε σκηνοθεσία του καλλιτεχνικού Διευθυντή της ΕΘΑΛ Μηνά Τίγκιλη: «Η συλλογή» του Γιάννη Αγησιλάου -πρώτο βραβείο στον Β΄ Διαγωνισμό Θεατρικού Μονοπράκτου στη μνήμη Κωστή Κολώτα- και «Σπασμένα» της Κωνσταντίνας Σωτηρίου -προϊόν του φετινού Προγράμματος «Play On» που συνδιοργάνωσαν το Κυπριακό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (ΚΚΔΙΘ) κι ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου. Θα πρωταγωνιστήσουν, αντίστοιχα, Φίλιππος Σοφιανός και Στέλιος Ανδρονίκου, Φώτης Γεωργίδης και Μαρία Φιλίππου.

Τα μονόπρακτα θα διαδεχτεί στις 20 Ιανουαρίου, στην Κεντρική Σκηνή, η κωμωδία του Τζο Όρτον «Τι είδε ο μπάτλερ» στη μετάφραση του Παύλου Μάτεσι και σε σκηνοθεσία Παναγιώτη Λάρκου, με Κώστα Βήχα, Μαρίνα Βρόντη, Φώτη Γεωργίδη, Ανδρέα Φυλακτού, Μαρία Φιλίππου, Βασίλη Χαραλάμπους.

Ενώ, μεταξύ 25 και 27 Μαρτίου, στο πλαίσιο του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου, στην αίθουσα «Columbia» ανεβαίνει απ’ την Δεύτερη Σκηνή «Το γάλα» του Βασίλη Κατσικονούρη, σε σκηνοθεσία Λέανδρου Ταλιώτη, με Πόπη Αβραάμ, Μάριο Κωνσταντίνου, Αλέξανδρο Παρίση, Ήβη Νικολαΐδου.

Το καλοκαίρι του 2016 η ΕΘΑΛ, που συμπληρώνει 27 χρόνια λειτουργίας, θα παρουσιάσει τις «Θεσμοφοριάζουσες» του Αριστοφάνη σε μετάφραση Κωστή Κολώτα και σκηνοθεσία Μηνά Τίγκιλη. Παράλληλα θα επαναλάβει σε περιοδεία το «Άντε ψυχούλα μου, σκότωσέ με» του Τούρκου Αζίζ Νεσίν στη μετάφραση του Παναγιώτη Αμπαζή και σε σκηνοθετική επιμέλεια Κώστα Βήχα.

Τρεις φωτογραφίες: απ’ τον εορτασμό της Πολεμικής Αρετής των Ελλήνων (1968/χουντική κυβέρνηση Γεωργίου Παπαδοπούλου), 

απ’ τον εορτασμό των 20 χρόνων ανεξαρτησίας της Δημοκρατίας της Μακεδονίας (2011/κυβέρνηση Νίκολα Γκρούεφσκι) 

κι απ’ τον εορτασμό των 2495 (!) χρόνων απ’ τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, παρουσία του υπουργού Εθνικής Άμυνας Πάνου Καμμένου (2015/κυβέρνηση Αλέξη Τσίπρα). Αναζητήστε τις διαφορές. Και μη γελάτε!

Υ.Γ. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δεν παρέστη στη σύνοδο του Οργανισμού Ενωμένων Εθνών για την καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους και της τρομοκρατίας που πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης στην Νέα Υόρκη διότι η Δημοκρατία της Μακεδονίας θα συμμετείχε με τη «συνταγματική της ονομασία» κι όχι ως FYROM. Η φάρσα δεν έχει τέλος.

(Μα γιατί δεν μπορούν να τα βρουν; Με τόσες εκλεκτικές συγγένειες…).