Της Αγιά Σοφιάς το κάγκελο…

Το Τέταρτο Κουδούνι / 15 Μαΐου 2014

Με ξεπερνάει. Κι έχει ξεπεράσει κάθε όριο του γελοίου. Τ’ όνομα του νέου γηπέδου της ΑΕΚ που είναι στα σκαριά: «Αγιά Σοφιά» (!!!!!) -αλήθεια τίνος ήταν η ιδέα, ποιος είναι ο νονός; Πληροφορείστε με, σας παρακαλώ, αν ξέρετε. Όταν το διάβασα, άναυδος κοίταξα το ημερολόγιο να σιγουρευτώ. Όχι, δεν ήταν Πρωταπριλιά. Ούτε Αποκριές.

Τ’ άλλα -ΔΕΝ- είναι σιωπή. Φαντάζεστε τους χουλιγκάνους να γαμοσταυρίζουν και να πλακώνονται και να μαχαιρώνονται και να εκτοξεύουν τα καθίσματα και να πέφτει το μπινελίκι σύννεφο και να κατεβάζουν καντήλια και Χριστούς και Παναγίες και τους Αγίους Πάντες, της Αγιά Σοφιάς συμπεριλαμβανομένης, στο «Αγιά Σοφιά»;

Μα κανένας δεν έχει αντιδράσει; Την αίσθηση του γελοίου κανένας δεν την έχει; Τουλάχιστον ένα επιθεωρησιακό νούμερο να γραφτεί; Άκου «Αγιά Σοφιά»!

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Η πρώτη τους παράσταση που είδα - η έκτη τους στη σειρά απ’ το ’87 που ξεκίνησαν αλλά η πρώτη, νομίζω, που κάλυπτε ολόκληρο πρόγραμμα, θυμάμαι που ’χε έρθει στο γραφείο, στα «Νέα», ο Σταύρος ο Ζαλμάς τον οποίο ήδη ήξερα ως ηθοποιό και που ανήκε στην «Ομάδα» και μου ’χε φέρει τα δελτία τους Τύπου - ήταν «Τα Τραγούδια». Τρία ντουέτα που τη σκηνοθεσία τη χορογραφία και τα κοστούμια υπέγραφε ο Δημήτρης Παπαϊωάννου. «Ομάδα Εδάφους», «Κτίριο Καλλιτεχνών» -έτσι το ’χαν ονοματίσει, αργότερα καθιερώθηκε ως «Κατάληψη», Απρίλιος του ’91… Κεραυνοβολήθηκα. Ναι, ήταν κάτι διαφορετικό. Κάτι πάνω και πέρα απ’ τ’ άλλα, τα ελληνικά.

1992 και τα «Φεγγάρια», το επόμενό τους: Η Αγγελική Στελλάτου, συγκλονιστική, σαν τρελαμένη κατσαρίδα να σκαρφαλώνει στ’ ανοιχτά συρτάρια του σκηνικού με μουσική Μπερλιόζ. Τολμώ να γράψω πως ο Παπαϊωάννου είναι μια ιδιοφυΐα, εθνικό κεφάλαιο για την Ελλάδα. Πέφτουν να με φάνε -να τον φάνε: «Μα δεν είναι χορός αυτός…», «Μιμείται τον Μπομπ Γουίλσον…», «Gay θεάματα…» και άλλα -πολύ χειρότερα και συκοφαντικά… Θα τα λένε και θα τα γράφουν για χρόνια οι καλοθελητές. Δεν πειράζει. Guarda e passa…

Την επόμενη χρονιά η «Μήδεια» του(ς) νοιώθω να με δικαιώνει. Δε θα ξεχάσω ποτέ τη συγκίνηση που ένοιωσα -που νοιώσαμε. Αποκάλυψη! Μια ΜΕΓΑΛΗ στιγμή για τον ελληνικό πολιτισμό -όχι απλώς για το χορό, όχι απλώς για το θέατρο, όχι απλώς για τις παραστατικές τέχνες. Όρθιοι στην πρεμιέρα να σπάμε τα χέρια μας και να ξελαρυγγιαζόμαστε. Βέβαια αυτά -το τι είπε ο ένας, το τι έγραψε ο άλλος- είναι παλιά πια, έχουν ξεχαστεί -πολύ εύκολα ξεχνιούνται... Εγώ, πάντως, μαζί τους έζησα στιγμές αξέχαστες κι εγώ ΔΕΝ ξεχνώ.

Είδα την «Ομάδα Εδάφους» να κλείνει τον κύκλο της και τον Δημήτρη Παπαϊωάννου με την έξοχη Τελετή Έναρξης της Ολυμπιάδας στην Αθήνα να εκτινάσσεται -ένοιωθα περήφανος. Αλλά και μετά, τον ίδιο, να συνεχίζει, μόνος του πια. Όλο και με νέες εκπλήξεις, όλο και με νέες προτάσεις, όλο και με νέες συγκινήσεις, για μένα τουλάχιστον -συνήθως πολύ δυνατές.

Γιατί τα γράφω ολ’ αυτά; Γιατί στο βιντεάκι «Ο Δημήτρης Παπαϊωάννου με μια ματιά» που ’στειλε η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση για να προωθήσει την καινούργια δουλειά του, το «Still Life», που σε λίγες μέρες παρουσιάζει εκεί, περνούν στιγμές μαζεμένες και συμπτυγμένες απ’ όλες τις δουλειές του -απ’ το ’87 που ξεκίνησε έχουν περάσει πια 27 χρόνια… Κι αυτά τα πέντε λεπτά και είκοσι δευτερόλεπτα του βίντεο ανασκάλεψαν -χιονοστιβάδα…- μνήμες βαθιάς συγκίνησης και μεγάλης εκτίμησης για τον Καλλιτέχνη και τους συνεργάτες του.

Απ’ το σημείωμα που βρέθηκε μαζί με τις σφαίρες στο φάκελο ο οποίος στάλθηκε στην εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ευτέρπη Κουτζαμάνη εμένα εκείνο που με ανησύχησε περισσότερο είναι το «…πρόσωπα ανεξαρτήτου φύλλου και ηλικίας»...

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Ανακοινώθηκε κι επίσημα απ’ το Εθνικό (aka Χατζακιστάν) η ματαίωση της καλοκαιρινής παράστασής του με τον Λάκη Λαζόπουλο «εξαιτίας των γνωστών προβλημάτων υγείας που αντιμετώπισε (σ.σ. ο Λάκης Λαζόπουλος) πρόσφατα». Στην ανακοίνωση διάβασα επίσης πως «για τον προγραμματισμό της παράστασης στο μέλλον θα οριστεί νέα συνάντηση μεταξύ του Λάκη Λαζόπουλου και του καλλιτεχνικού διευθυντή Σωτήρη Χατζάκη». Δηλαδή του Αγίου…. Αχ μωρέ, πώς το λέγαμε στο στρατό...; Μου διαφεύγει.

Ε, όχι και ξαφνικά ν’ ανακαλύπτουμε πως με το βραβείο στην Γυναίκα με τα Γένια η Eurovision τιμά τη διαφορετικότητα και να τη θαυμάζουμε τη Eurovision… Η Eurovision ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΕΤΑΙ τη διαφορετικότητα. Κάνω λάθος;

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Σχετικά με το «ατύχημα» στους τίτλους της ελληνικής μετάφρασης, με τους οποίους έγινε ένα κομφούζιο κατά την προβολή του «Βασιλιά Λιρ» απ’ το Εθνικό Θέατρο της Βρετανίας στο Μέγαρο Μουσικής, σας έγραφα στο «Τέταρτο Κουδούνι» της περασμένης Πέμπτης. Και μιλούσα για περισσότερη ευαισθησία που θα ’πρεπε να δείξει το Μέγαρο απ’ το οποίο εις μάτην περίμενα μια ανακοίνωση για το θέμα.

Το περί ευαισθησίας το παίρνω πίσω. Συνέβη ακριβώς το αντίθετο: ο πάντα ευγενέστατος Αντώνης Στεφάνου του Γραφείου Τύπου του Μεγάρου -στην ίδια γραμμή με την απελθούσα λόγω συνταξιοδότησης Ράνια Βουγιουκαλάκη που τόσο, μα τόσο  και με τόση γλύκα και ευγένεια και ζεστασιά μάς εξυπηρετούσε εδώ και χρόνια- με πληροφόρησε ότι ΟΛΟΙ όσοι είχαν αγοράσει εισιτήριο για τον «Λιρ» ειδοποιήθηκαν με μέιλ ή τηλεφωνικά, ο καθένας ξεχωριστά, πως δεν υπάρχει μεν δυνατότητα επιστροφής του αντιτίμου του εισιτηρίου τους αλλά πως το Μέγαρο στις 20 Ιουνίου, για να επανορθώσει το λάθος, ενέταξε εκτάκτως στο πρόγραμμά του την προβολή σε μαγνητοσκόπηση μιας άλλης παράστασης του Εθνικού -«A Small Family Business» του Άλαν Έικμπορν- για την οποία θα προσφέρει σε καθέναν απ’ τους «πληγέντες» του «Λιρ» δωρεάν τόσα εισιτήρια όσα είχε αγοράσει. Η μετάδοση αυτή δε θα ’χει ελληνική μετάφραση. Όσοι δεν επιθυμούν να τη δουν μπορούν να διαλέξουν με τους ίδιους όρους μια απ’ τις μεταδόσεις του «National Live» της επόμενης σεζόν.

Σχετικά με την ανακοίνωση δεν το παίρνω πίσω. Αν είχε βγει, γιατί το γεγονός ήταν γεγονός, θα μας είχε αφοπλίσει εντελώς.

Και εγένετο. Δε θα ’λεγα, ακριβώς, φως… Η θητεία του Βασίλη Χριστόπουλου έληξε χωρίς ν’ ανανεωθεί και στη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών διορίστηκε ο αρχιμουσικός Στέφανος Τσιαλής. Ο καινούργιος έχει ένα αρκετά καλό βιογραφικό και δεν μπορεί να συγκρίνεται έτσι εύκολα με τον Σωτήρη Χατζάκη, που τοποθετήθηκε καλλιτεχνικός διευθυντής στο Εθνικό μετά τη γνωστή τοις πάσι εξαετία του στο ΚουΘουΒουΕ, τις εκεί επιλογές του και τ’ αποτελέσματά τους, ή με τον Γιάννη Σμαραγδή που τοποθετήθηκε πρόεδρος του Δ.Σ. στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης μετά τις μαντινάδες που ανέπεμπε και τις δηλώσεις που ’κανε για τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά. 

Ούτε, ο κ. Τσιαλής μπορεί να αντιμετωπίζεται με τον ίδιο τρόπο -εγώ, τουλάχιστον, στο παιχνίδι αυτό δεν μπαίνω. Δεν ξέρω τους λόγους για τους οποίους επελέγη. Θα τους μάθουμε -ή δε θα τους μάθουμε ποτέ. Αν είναι αξιοκρατικοί θα κριθεί -ιδού η ΚΟΑ, ιδού και το πήδημα. Απλώς, ως εκ του παρελθόντος του, ο επιλέγων υπουργός δίνει λαβή κι αυτή η επιλογή του ν’ αντιμετωπιστεί με κάθε καχυποψία… Κι απλώς φοβάμαι πως ο νέος διεθυντής αναλαμβάνει μέσα σ’ ένα κλίμα εχθρότητας για την οποία δεν ευθύνεται ο ίδιος αλλά αυτοί που τον επέλεξαν για τη θέση.

Εκείνος, πάντως, που κρίνεται τώρα είναι ο υπουργός «Πολιτισμού». Κι η απόφασή του να μην ανανεώσει τη θητεία του μόνου εδώ και δεκαετίες διευθυντή της ΚΟΑ που έγινε τόσο θερμά αποδεκτός απ’ τον μουσικό κόσμο, τον Τύπο και το κοινό ως απόλυτα επιτυχημένος και μάλιστα μέσα σε συνθήκες οικονομικά κρίσιμες. Ίσως η απόφαση του κ. υπουργού «Πολιτισμού» να ελήφθη διότι ο Χριστόπουλος δεν τους κάθισε σαν την κότα αλλά απαίτησε απ’ την Πολιτεία να πράξει όσα όφειλε και οφείλει να πράξει. Ίσως γιατί «δεν ήταν δικός τους». Ίσως γιατί δεν τους άρεσαν κάποιες επιλογές του και κάποιες θέσεις του -και δεν εννοώ καλλιτεχνικές, διότι για τις καλλιτεχνικές, επιτρέψτε μου την έκφραση, χέστηκαν.

Βεβαίως ο επιλεγόμενος «υπουργός Πολιτισμού» έχει προ πολλού κριθεί, δε χρειαζόταν η απόφαση αυτή για να σχηματίσουμε γνώμη περί του ποιού του. Ίσως, μάλιστα, πολλή φαιά ουσία ξοδεύουμε και πολύ χώρο σπαταλούμε για το απόλυτο τίποτα. Ε, όχι, όμως, και να τα καταπίνουμε όλα αμάσητα. 

Αλλά, πέραν της άγνοιας, της αδιαφορίας και των αλλεπάλληλων τραγικών λαθών, τόση βλακεία πια; Δεν καταλαβαίνει αυτός και οι σύμβουλοί του πως όλα αυτά εις βάρος του, τελικά, είναι; Πως αυτά κυκλοφορούν και εκτός Ελλάδος; Και πως σταμπάρεται ως ο ολετήρας του -όποιου- πολιτισμού μας;

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…