Έτοιμος ο θίασος για τον «Μπάρτελμπι» της Σοφίας Φιλιππίδου

Το Τέταρτο Κουδούνι / ΕΚΤΑΚΤΟ

Ο Κώστας Καζανάς, ο Σήφης Πολυζωίδης, ο Άκης Λυρής, ο Αλέξανδρος Ιορδανίδης κι ο Ορέστης Μαυρόπουλος θα ερμηνεύσουν τους ρόλους στο διήγημα του Χέρμαν Μέλβιλ «Μπάρτελμπι, ο γραφιάς» του Χέρμαν Μέλβιλ που διασκεύασε για το θέατρο, βασισμένη στη μετάφραση του Μένη Κουμανταρέα _ ο οποίος είχε και την υψηλή εποπτεία της διασκευής _ και θα σκηνοθετήσει η Σοφία Φιλιππίδου. Η οποία θα ερμηνεύσει η ίδια τον σιωπηλό και αινιγματικό αντιγραφέα ενός δικηγορικού γραφείου _ τον ομώνυμο κεντρικό ήρωα του διηγήματος. Η παράσταση θ’ ανεβεί το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου στο «Από Μηχανής Θέατρο» του Άκι Βλουτή _ στον «Πάνω Χώρο» του _, σε συμπαραγωγή του με το «Λυκόφως» του Γιώργου Λυκιαρδόπουλου. Τα σκηνικά και τα κοστούμια θα υπογράψει ο Νίκος Αναγνωστόπουλος. 

Δημοσιευμένο, αλλά ανώνυμα, το 1853 σε δυο συνέχειες σ’ ένα περιοδικό το διήγημα του Μέλβιλ περιλήφθηκε το 1856 σε μια συλλογή διηγημάτων του που εκδόθηκε το 1856. Στην εποχή του δεν του δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή για να «ανακαλυφθεί» τον 20ο αιώνα. Σήμερα κατατάσσεται ανάμεσα στα κορυφαία δείγματα του αμερικάνικου διηγήματος κι έχει εκτιμηθεί ως προάγγελος της λογοτεχνίας του Παράλογου.

Ταπεινός αντιγραφέας σ’ ένα δικηγορικό γραφείο της νεοϊορκέζικης Γουόλ Στριτ, στο διήγημα του σπουδαίου αμερικανού συγγραφέα, ο Μπάρτλεμπι δε μιλάει σε κανέναν συνάδελφό του αγνοώντας τους πάντες. Αντιγράφει μόνο, σιωπηλός, τα έγγραφα που του εμπιστεύονται κι απ’ την πρώτη μέρα αρνείται να εγκαταλείψει το σκοτεινό γραφείο του. Εργατικός και αφοσιωμένος στη δουλειά του στην αρχή, σιγά – σιγά αρχίζει ν' αρνείται και εργασίες που του αναθέτουν. Η άρνησή του φτάνει έως την τροφή. Δεν τρώει παρά μόνο μπισκότα. Αυτή η πεισματική άρνησή του ν' ανταποκριθεί στην ανθρώπινη επαφή ωθεί το δικηγόρο που τον προσέλαβε, αφηγητή στο διήγημα, να τον απολύσει. Αλλά η σαγήνη αυτού του παράξενου ανθρώπου τον έχει σημαδέψει. Και σύντομα αρχίζει να τον αναζητά με αγωνία στην Νέα Υόρκη για να τον ανακαλύψει νεκρό από ασιτία στη δημοτική φυλακή.

Ο «Μπάρτελμπι ο γραφιάς» έχει μεταφερθεί τουλάχιστον τέσσερις φορές στον κινηματογράφο αλλά και στο θέατρο, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Γαλλία. Το 1961 πάνω στο διήγημα αυτό οι Γουίλιαμ Φλάναγκαν και Τζέιμς Χίντον συνέθεσαν μια μονόπρακτη όπερα σε λιμπρέτο του Έντουαρντ Άλμπι.

Η μετάφραση του Μένη Κουμανταρέα πρωτοκυκλοφόρησε το 1984 απ’ τις Εκδόσεις «Οδυσσέας» με τον τίτλο «Μπάρτλεμπυ, ο γραφιάς. Κι άλλες τρεις ιστορίες». Αναθεωρημένη εκδίδεται απ’ τον Καστανιώτη το 2010 σε βιβλίο με τον τίτλο «Τρεις απόκληροι. Μπάρτλεμπυ, ο γραφιάς – Ο βιολιστής – Τζίμυ Ρόουζ». Τέλος, με τον τίτλο «Μπάρτλμπυ ο γραφέας. Μία ιστορία της Ουώλλ στρήτ» και σε μετάφραση Αθηνάς Δημητριάδου, το διήγημα  του Μέλβιλ κυκλοφόρησε και απ’ τις εκδόσεις «Άγρα» το 2011.