Στο Φτερό / Ερείπια χωρίς ανασκαφή

«Σπουδαία ερείπια. Η Ελλάδα με τα μάτια των ξένων ταξιδιωτών (16ος-19ος αιώνας)» (αμερικανοί ιεραπόστολοι, Μπαρτόλντι, Λιτ, Σατομπριάν, Αμπού, Λε Γκοφ, Αυγουστίνου, Όμηρος/Μαρωνίτης) των Στέφανου Καβαλλιεράκη και Άγγελου Κουτσολαμπρόπουλου / Σκηνοθεσία: Νατάσα Τριανταφύλλη.

Εξαιρετικό ιστορικό και φιλολογικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν. Όλες αυτές οι καταγραμμένες μαρτυρίες και αφηγήσεις ξένων περιηγητών και ταξιδιωτών που επισκέφτηκαν, περιηγήθηκαν ή εγκαταστάθηκαν είτε στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα, κατά την προεπαναστατική περίοδο ή και παλαιότερα, είτε στο νεοπαγές ελληνικό κράτος του 19ου αιώνα. Εκδομένες στον καιρό τους, την εποχή της έκρηξης του φιλελληνισμού, ή

ανακαλυμμένες αργότερα έως και μέσα στον 20ό αιώνα, οπότε και ήρθαν στο εκδοτικό φως, η καθεμιά τους προσθέτει λίγες ακόμα ή και περισσότερες ψηφίδες σε μία εποχή, πριν από το 1821, σκοτεινή και αχαρτογράφητη αλλά και στην εποχή που το νεογέννητο Βασίλειον της Ελλάδος μπουσουλούσε. Γραμμένες από αρχαιόπληκτους, συνήθως, Ευρωπαίους που περίμεναν, εις μάτην, να υλοποιήσουν το φαντασιακό τους ως προς την πρόσληψη του αρχαίου ελληνικού κόσμου ταυτοποιώντας τους τότε Έλληνες με απόγονους του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Σωκράτη, του Ευριπίδη και του Περικλή, διακατέχονται, συχνά, από την

απογοήτευσή τους αυτή αλλά κομίζουν και ενδιαφέροντα στοιχεία για τον κοινωνικό βίο στην τουρκοκρατούμενη ή την ελεύθερη (;) πια Ελλάδα. Μπορούν, όμως, να αποτελέσουν θεατρικό υλικό; Ίσως ναι, αν δουλευτούν με προσοχή και γύρω από κάποιο άξονα. Ο Στέφανος Καβαλλιεράτος και ο Άγγελος

Κουτσολαμπρόπουλος, βασισμένοι σε μία επιλογή από τις μαρτυρίες αυτές, ετοίμασαν, νομίζω βιαστικά -ο Τάκερμαν, για παράδειγμα, δεν ήταν «ο πρώτος αμερικανός πρεσβευτής της Ελλάδας» αλλά ΣΤΗΝ Ελλάδα-, μία σύνθεση, χωρισμένη σε πρόλογο και πέντε ενότητες, διανθισμένη, επί το πιο κοσμοπολίτικο, με ολίγα αγγλικά και γαλικά, προορισμένη να

γίνει παράσταση. Στη στεγνή αυτή σύνθεση η Νατάσα Τριανταφύλλη, που έχει υπογράψει τη σκηνοθεσία, δεν καταφέρνει, κατά τη γνώμη μου, να δώσει πνοή. Γιατί προφανώς δεν είχε το χρόνο να ανασκάψει τα «ερείπια» αυτά. Έξι άδετοι και -οι περισσότεροι- άπειροι ηθοποιοί (Πάρις Θωμόπουλος, Ελευθερία Παγκάλου, Βασίλης Παπαδημητρίου, Νατάσα Σφενδυλάκη, Αινείας Τσαμάτης, Δήμητρα 

Χαριτοπούλου) -που οι δύο τους παίζουν και πνευστά όργανα-, ακαθοδήγητοι, χωρίς ρυθμό, χωρίς σφιχτό, στερεωμένο λόγο, με ενίοτε λανθασμένους τονισμούς, ντυμένοι διακριτικά σε παλ χρώματα από την Ιωάννα Τσάμη, πλάι σε κάποια στοιχεία σκηνικών που υπογράφει η Εύα Μανιδάκη, σε μουσική Λήδας Μανιατάκου, περιφέρονται (κίνηση Δήμητρα Μητροπούλου) άσκοπα και αμήχανα, γύρω-γύρω, μη ακουόμενοι πάντα καλά,

σε ένα βαρετό, παρά τη σύντομη διάρκειά του (50 λεπτά), σκηνικό αποτέλεσμα. Είναι η πρώτη εκδήλωσή του που βλέπω, αλλά έχω την αίσθηση ότι το, κατά κάποιο τρόπο, φεστιβάλ «Όλη η Ελλάδα Ένας Πολιτισμός», που οργάνωσε, για τους δικούς του λόγους, με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, πάσχει από προχειρότητα. Είχα πέντε ακριβώς μήνες -από τις 7 Μαρτίου- να δω θέατρο, πράγμα που δεν μου έχει ποτέ συμβεί, Η επανασυνάντησή μου με αυτό δικαίωσε ότι δεν είχα νοιώσει στερητικό σύνδρομο...

(Πρόγραμμα της παράστασης, ένα απλό δίπτυχο με τους συντελεστές και των τριών παραστάσεων που το Εθνικό παρουσιάζει, ενταγμένες στο «Όλη η Ελλάδα Ένας Πολιτισμός» του ΥΠΠΟΑ).  

 

Λύκειο Αριστοτέλους, Εθνικό Θέατρο, Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, «Όλη η Ελλάδα Ένας Πολιτισμός», 6 Αυγούστου 2020.