Με μια κιθάρα ξεχνιέται…

Το Τέταρτο Κουδούνι / 10 Απριλίου 2014

Πώς ν’ αγιάσω εγώ; Μου λέτε; Πώς;

Μιλάει από μόνο του: Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Σωτήρης Χατζάκης ερμήνευσε, λέει, με την κιθάρα του ένα τραγούδι του Νικόλα Άσιμου (!) στην παρουσίαση του βιβλίου με κριτικές του Τάσου Λιγνάδη «Κριτικές Θεάτρου. Αρχαίο Δράμα (1975-1989)».

Αυτό είναι! Των οικιών ημών εμπιπραμένων ημείς άδομεν…

Χρόνια στο θέατρο. Πρωτοπάτησε το σανίδι παιδάκι στο «Έξη πρόσωπα ζητούν συγγραφέα» του Πιραντέλο που ανέβασε το ’68 -δύσκολοι καιροί…- ο Κάρολος Κουν. Κοριτσάκι: Τασία Ασίκη, έγραφε το πρόγραμμα της παράστασης. Έχουν περάσει 46 χρόνια. Το κοριτσάκι, ένα απ’  τα παιδάκια, άλλωστε, του ελληνικού κινηματογράφου, έγινε η Νατάσα Ασίκη, ηθοποιός.

Για να ακριβολογώ Ηθοποιός -με κεφαλαίο το Ήτα. Τάλαντο φυσικό. Σύντροφος στη ζωή του Αντώνη Αντωνίου, μάνα των παιδιών του, ένας άνθρωπος αυθόρμητος, γλυκύτατος, χωρίς απωθημένα και ξινίλες, που εκπέμπει καλοσύνη και θετική διάθεση, πάντα με το γέλιο στο στόμα, βρίσκεται πλάι του και στη σκηνή απ’ το 1985. Αφότου στέγασε την «Θεατρική Σκηνή» του στην οδό Νάξου, στο καλόγουστο, με μεράκι φτιαγμένο θεατράκι -σ’ ενάμισι χρόνο θα κλείσουν τα τριάντα χρόνια τους εκεί.

Έχει παίξει και τι δεν έχει παίξει… Με μια γκάμα που εκτείνεται απ’ το δουλάκι της Μαντάμ Σουσούς, την Δημητρούλα που η Μαντάμ Σουσού… μετονομάζει σε Μαρί-Λεονί, στην καλή δεύτερη τηλεοπτική μεταφορά του έργου του Ψαθά, την ελληνική κωμωδία και το σύγχρονο ελληνικό έργο μέχρι το ξένο ρεπερτόριο, τους δραματικούς ρόλους ακόμα και την Ηλέκτρα. Μια ηθοποιός που παίζει -δεν παίζει, είναι- όπως ανασαίνει. Με μια ακρίβεια, με μια σταθερότητα πάνω στο σανίδι, μ’ ένα κύρος, με μια βαθύτατη ευαισθησία.

Φέτος στο «Αυγά μαύρα» του Διονύση Χαριτόπουλου, ένα κείμενο στη ρεαλιστική γραμμή, με πολλές αρετές, πλάι στον Αντώνη Αντωνίου, έναν ηθοποιό που λες κι έχει γεννηθεί να παίζει αυτούς τους ρόλους του σύγχρονου Έλληνα κι ο οποίος το ’χει σκηνοθετήσει, η Νατάσα Ασίκη ερμηνεύει την Μαρία του έργου μ’ ένα τρόπο αφοπλιστικό. Απ’ τα σπλάχνα της. Πηγαίνετε να τους δείτε -να ΤΗ δείτε. Να δείτε ΠΩΣ ΑΚΟΥΕΙ τον μεγάλο μονόλογο του Σπύρου/Αντώνη Αντωνίου. Αρκεί μόνον αυτό για να καταλάβετε.

Η Νατάσα Ασίκη κι ο Αντώνης Αντωνίου έχουν κρατήσει ένα χαμηλό, όπως λέμε, προφίλ ολ’ αυτά τα χρόνια. Διακριτικοί, χωρίς απαιτήσεις, χωρίς έπαρση, χωρίς «ύφος», χωρίς πιεστικά τηλεφωνήματα, χωρίς pr που να τους σπρώχνουν, εκτός «κύκλων», χωρίς «δικούς» τους δημοσιογράφους, χωρίς επίσημες πρεμιέρες και φωτογραφίες και δημοσιεύματα κι εξώφυλλα και λάιφ στάιλ, με μια αξιοπρέπεια και μια ταπεινότητα που ποτέ δε γίνεται μιζέρια, έχουν κάνει ένα δικό τους κοινό. Αλλά -πάντα στα σύννεφα εγώ- σκεφτόμουνα πόσο άδικο είναι οι σκηνοθέτες μας και οι κατέχοντες οφίτσια να αγνοούν ποια είναι η Νατάσα Ασίκη και τι δυνατότητες έχει ΑΥΤΗ η Ηθοποιός. Κι ανάμεσα σε, πολύ συχνά, ειν’ η αλήθεια, καλούς ηθοποιούς να χρησιμοποιούν και μερικούς που μετά βίας είναι ανεκτοί απλώς γιατί είναι κολλητάρια τους. Θεωρώ την Νατάσα Ασίκη μια ακόμα περίπτωση Λήδας Πρωτοψάλτη: μια σπουδαία ηθοποιός την οποία τόσο άργησαν ν’ ανακαλύψουν… Ελπίζω να μην αργήσουν το ίδιο και στην περίπτωσή της.

Σχετικά με την έκδοση των Απάντων του Ίψεν που ξεκίνησαν οι Εκδόσεις «Gutenberg» και για την οποία σας έγραφα στο περασμένο «Τέταρτο Κουδούνι» ο σκηνοθέτης Γιάννης Μόσχος, διακεκριμένος ιψενολόγος -η μνημειώδης διατριβή του, η οποία είμαι σίγουρος πως θα μείνει ως σημείο αναφοράς, ζητάει εκδότη…- μου επισημαίνει -και τον ευχαριστώ- πως δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται αυτό στην Ελλάδα. Έχουν προηγηθεί, σχεδόν ταυτόχρονα, δυο ανάλογα εγχειρήματα που και τα δυο δεν ολοκληρώθηκαν: απ’ τις Εκδόσεις Καραβία -εκδόθηκαν, μεταξύ 1938 και 1944, έξι έργα του Ίψεν σε μετάφραση, τα τέσσερα, Βάσου Δασκαλάκη, ένα Ελένης Ρομπάκη κι ένα Φέλιξ Ντιτζόρτζιο- κι απ’ τις Εκδόσεις Γκοβόστη -έντεκα έργα, όλα σε μετάφραση Λέοντος Κουκούλα, ανάμεσα στο 1939 και στο 1945.

Εύχομαι, αυτή τη φορά, το σχέδιο του «Gutenberg» να ευοδωθεί -δεν είναι και λίγα, βλέπετε, τα ιψενικά δημιουργήματα, τα 26 φτάνουν.                                   

    

Τρεις ρόλους πιστεύω πως έχει κάνει καλά ο Γιώργος Κιμούλης τα τελευταία χρόνια, μακριά από ευκολίες και κλεισίματα του ματιού και μανιέρες: Μήδεια στην «Μήδεια» του Ευριπίδη, τον Γέρο Ηθοποιό στο «Απλά περίπλοκος» του Τόμας Μπέρνχαρντ και, τώρα, τον Ντέιβις στον «Επιστάτη» του Πίντερ. Στην «Μήδεια», σκηνοθέτης ο Σπύρος Ευαγγελάτος, στ’ άλλα δυο έργα ο ίδιος ο ηθοποιός. Ε, και στους δυο αυτούς ρόλους δεν άκουσα το 60% του κειμένου. Όσο κι αν έστηνα αυτί. Στο «Απλά περίπλοκος» γιατί έπαιξε, ως άποψη, όλο το ρόλο ψιθυριστά, στον «Επιστάτη» γιατί, επίσης ως άποψη, τραυλίζει και μασάει τα λόγια του. Καταλαβαίνω, ναι, και οι δυο γέροι είναι, ναι, ο ηθοποιός έπλασε και τώρα πλάθει ολοκληρωτικά -με κάθε μέσο- το ρόλο, ναι, δε ζούμε στην εποχή του Εθνικού με τη στεντόρεια σκηνική φωνή και την ολοστρόγγυλη άρθρωση αλλά άλλη ερμηνευτική λύση στο θέμα της άρθρωσης δε γινόταν να βρεθεί; Αυτιστικό το βρίσκω…

«Βασιλιάς Λιρ» του Σέξπιρ στο «Βαφείο-Λάκης Καραλής» σε σκηνοθεσία Γιώργου Βούρου με τον ίδιο στο ομώνυμο ρόλο -παίζεται απ’ τις 4 Ιανουαρίου. Αλλά «Βασιλιάς Λιρ» του Σέξπιρ και στο «Θέατρο Τέχνης» της Φρυνίχου απ’ το θίασο «Αστυθέα» σε σκηνοθεσία Γιάννη Παπαγιάννη με Λιρ τον πατέρα του Δημήτρη Παπαγιάννη -απ’ τις 30 Απριλίου. Μήπως μας πέσει κάπως βαρύ στο στομάχι δυο «Λιρ» την ίδια σεζόν στην ελληνική σκηνή;

Ήθελα να γράψω εκτεταμένα. Όπως το άξιζε. Για το «Από τι ζουν οι άνθρωποι». Την παράσταση πάνω στο διήγημα του Τολστόι που παίζουν η Όλια Λαζαρίδου, ο Γιώργος Νανούρης κι ο Ηλίας Κουνέλας στον «Ελληνικό Κόσμο» σε διασκευή και σκηνοθεσία τους. Κι ήθελα να την ξαναδώ. Εκατό στραβομάρες έτυχαν, δεν τα κατάφερα. Αν πάει και την επόμενη χρονιά θα το κάνω τότε. Εσείς όμως, όσο προλαβαίνετε, να πάτε. Οπωσδήποτε!

Είναι Θέατρο. Και, πάνω απ’ όλα, είναι μια βαθιά ανάσα ζωής. Και τρυφερότητας. Και αγάπης. Όπως πίστευα και πιστεύω ότι θα ’πρεπε να ’ναι η χριστιανική αγάπη.

Το σεξπιρικό «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» εμπνέει, λοιπόν, τους νέους μας φέτος: «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για 2» στο «104» σε διασκευή και σκηνοθεσία που συνυπογράφουν ο Κώστας Γάκης με τους επί σκηνής Αθανασία Μουστάκα και Κωνσταντίνο Μπιμπή (υποψήφιο φέτος για το Βραβείο «Δημήτρης Χορν») -ε, να μη σας ξαναλέω τι έξοχη δουλειά είναι…-

αλλά και «R.I.P Romeos Ioulietta Panta» σε κείμενο/δραματουργία Κουρούμπαλη και «δημιουργία» Φρόσως Κορρού και των επί σκηνής Δημήτρη Κουρούμπαλη και Κατερίνας Λούρα στο Μπαρ πάνω απ’ το «Bios» -δεν το ’χω δει ακόμα.

Αφήστε που μας έρχεται από αύριο και το Κλασικό Ρωσικό Μπαλέτο της Μόσχας με τι; Με «Ρωμαίο και Ιουλιέτα» βέβαια! Του Προκόφιεφ, βέβαια. Στην ιστορική χορογραφία του Λεονίντ Λαβρόφσκι.

Σχεδόν δεν την ξέραμε στην Ελλάδα. Τη διακεκριμένη και πολυβραβευμένη -και νέα και ωραία και πολιτικοποιημένη- σέρβα συγγραφέα Μπίλιανα Σρμπλιάνοβιτς. Βέβαια, μ’ αφορμή το Ευρωπαϊκό Βραβείο Νέες Θεατρικές Πραγματικότητες με το οποίο είχε τιμηθεί τον Απρίλιο του 

2007 στην Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της διοργάνωσης του 11ου Ευρωπαϊκού Βραβείου Θεάτρου -την είχε αναλάβει το ΚΘΒΕ-, είχε παιχτεί τότε απ’ το εκ Βελιγραδίου «Γιουγκοσλαβικό Δραματικό Θέατρο», το εξαιρετικά ενδιαφέρον έργο της «Ακρίδες» για μια βραδιά. Αλλά στα ελληνικά νομίζω πως φέτος πρωτοπαίζεται η Σρμπλιάνοβιτς.

Κάτι, όμως, δεν κατάλαβα: πώς δυο θίασοι κατάφεραν κι ανέβασαν ή ανεβάζουν και οι δυο, σχεδόν ταυτόχρονα, το ίδιο έργο της: με τον μεταφρασμένο στα αγγλικά τίτλο «Family Stories» στο 2ο Πρότυπο Πειραματικό Γενικό Λύκειο Αθηνών σε σκηνοθεσία Εστέρ Αντρέ Γκονζάλες, με τον ελληνικό τίτλο «Οικογενειακές ιστορίες» η ομάδα «kontakt^ensemble» σε σκηνοθεσία Σμαρώς Πλατιώτη στο «Επί Κολωνώ».

«Για μένα ο Πρωθυπουργός είναι ‘ο Αντώνης’. Η σχέση μας έχει σφυρηλατηθεί αδιατάρακτα. Είμαστε και οι δύο δαυλοί διαταγμένοι στο καλό της πατρίδας». Το δήλωσε αναφερόμενος στις σχέσεις του με τον Πρωθυπουργό ο εντιμότατος κ. Μπαλτάκος. Σφυρηλατηθεί; Δαυλοί; Μωρέ, κάτι σε Νιρεμβέργη μου θυμίζει αυτό. Και όχι απ’ τη Δίκη. Πιο πριν.

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Σας έχω γράψει στο «Τέταρτο Κουδούνι» στις 12 και στις 19 Δεκεμβρίου για τις πέντε φετινές παραστάσεις πάνω στην -ή εμπνευσμένες από την- «Μήδεια» του Ευριπίδη που φιλοξένησαν ή φιλοξενούν οι σκηνές μας. Προσθέστε και έκτη: «Μήδειας πατούσες» του Ανδρέα Φλουράκη -που με πολύ χιούμορ αντιμετωπίζει τους ήρωες-, σε σκηνοθεσία Βαρβάρας Νταλιάνη απ’ την ομάδα «Lift Inc» στο «Βαφείο/Λάκης Καραλής».

Το Τέταρτο Κουδούνι θα λείψει τις δυο προσεχείς Πέμπτες. Ραντεβού την Πρωτομαγιά -Πέμπτη πέφτει. Αν υπάρχει κάτι έκτακτο, εδώ είμαστε. Καλό Πάσχα!