Τ’ άλλα είναι σιωπή...

 

Το Τέταρτο κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 208

 

Δάκρυα, κλάματα, θρήνοι, μοιρολόγια, φωνές, στηθοκοπήματα, απόγνωση, σπαραγμός, λόγια συμπόνοιας... Ο καθένας αντιμετωπίζει το θάνατο, το πένθος, την οριστική απουσία διαφορετικά. Ίσως, όμως, και με σιωπή.

Κι η σιωπή μπορεί να είναι πιο εύγλωττη. Ο πόνος μπορεί να τη ξεσκίζει και να ξεπηδάει από μέσα της. 

Τη σιωπή επέλεξε ο νεαρός -αλβανός αλλά που μεγάλωσε, σπούδασε και ζει στην Ελλάδα- σκηνοθέτης Μάριο Μπανούσι για την παράστασή του «Goodbye, Lindita», στην Πειραματική Σκηνή Νέων Δημιουργών του Εθνικού θεάτρου, την οποία είδα στην Σκηνή 

«Κατίνα Παξινού» του «Rex». Μια παράσταση για τον αποχωρισμό. Για τον οριστικό αποχωρισμό. Για τον αποχωρισμό μέσα απ’ το θάνατο. Για το πένθος. Για το Πένθος. Με κεφαλαίο το Πι. Που απ’ τον καθένα και για τον καθένα

αλλιώς εκφράζεται. Έναυσμα που πυροδότησε τη γενική σύλληψη της παράστασης και τη σκηνοθεσία στον Μάριο Μπανούσι ήταν δυο απανωτοί θάνατοι -μέσα σε τρεις μέρες- δυο αγαπημένων του: του πατέρα του Σκεντέρ και της μητριάς του Λιντίτα.

Η εντελώς βουβή παράσταση -θέατρο της σιωπής-, με την υποστήριξη ως συμβούλου δραματουργίας της Σοφίας Ευτυχιάδου, ως δραματολόγου της παράστασης, της Ασπασίας-Μαρίας Αλεξίου και των υπόλοιπων συντελεστών

είναι απολύτως εύγλωττη. Κι οι οκτώ ηθοποιοί -Χρυσή Βιδαλάκη, Μπάμπης Γαλιατσάτος, Μανταλένα Καραβάτου, Αφροδίτη Κατσαρού (ο σκηνοθέτης) Μάριο Μπανούσι, Ευτυχία Στεφάνου, Άννα Συμεωνίδου, Αλεξάνδρα Χασάνι-, απαλλαγμένοι στο φινάλε απ’ τα φθαρτά ρούχα τους -ένα είδος κάθαρσης-, υπερασπίζονται θερμά αυτή τη σιωπή. 

Χρησιμοποιώντας ο σκηνοθέτης ευρήματα αντλημένα απ’ τα τοπικά ή και ευρύτερα βαλκανικά ταφικά έθιμα -το πλύσιμο του νεκρού σώματος, το χώμα, η νεκρική μάσκα, τα λουλούδια...-, χρησιμοποιώντας ευρήματα που αιφνιδιάζουν

-το πλιαν κρεβάτι που ανοίγει...-, χρησιμοποιώντας κινήσεις της καθημερινής ζωής -το κουκούλωμα με την κουβέρτα στο κρεβάτι, ο ύπνος, το φαΐ, η σούπα, η μόνιμα και άσκοπα ανοιχτή τηλεόραση απ’ όπου ακούγονται διάλογοι

στα αλβανικά..., σου δημιουργεί μια οικειότητα, μια αμεσότητα που σε κερδίζει. Κι οι μουσικές του Εμμανουήλ Ροβίθη -επί σκηνής η μουσικός Τζέσικα Ονγιγέτσι Ανοσίκε- που ντύνουν την παράσταση μαζί με τους φωτισμούς του Τάσου Παλαιορούτα υποβάλλουν ακόμα περισσότερο τη συγκλονιστική ατμόσφαιρά της. Ένα δέος, ένας σεβασμός σε διαπερνά και,

βέβαια, μια συγκίνηση -βαθιά συγκίνηση. Που, σε μένα τουλάχιστον, ξέσπασε στο τέλος της παράστασης. Όταν ο Μάριο Μπανούσι έστησε στο προσκήνιο δυο λευκές, ξύλινες καρέκλες και πάνω τους ακούμπησε από ένα μπουκέτο λουλούδια οπότε, τότε, καθώς δεν είχα διαβάσει, ακόμα, το πρόγραμμα, κατάλαβα ότι την αφιερώνει σε δυο αγαπημένους του που πρόσφατα έχασε. 

Η παράσταση έκλεισε τον φετινό κύκλο της. Άφησα, πριν γράψω, να καταλαγιάσει η συγκίνηση μέσα μου -δε θέλω να γίνομαι μελό, αν και δεν το καταφέρνω πάντα...- ελπίζοντας ότι το Εθνικό θα την επαναλάβει την επόμενη σεζόν.

Είναι μεγάλη η φετινή επιτυχία της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού και του σκηνοθέτη Γιώργου Κουτλή, που του ’χαν ανατεθεί για φέτος τα ηνία της, να δώσει δυο σημαντικές

παραστάσεις: το «Τοπογραφία θανάτου ή Ας μην ξεχάσουμε» της Μπρικένα Γκίστο και το «Goodbye, Lindita». Και τα δυο αλβανών σκηνοθετών. Αλβανών που ’ναι πια και δικοί μας άνθρωποι (Φωτογραφίες: Θεόφιλος Τσιμάς).