Η «Μάνα Κουράγιο» εναρκτήριο του ΚΘΒΕ για τον επόμενο χειμώνα σε σκηνοθεσία Νικίτα Μιλιβόγιεβιτς

Το Τέταρτο Κουδούνι / Είδηση  

«Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της» του Μπέρτολτ Μπρεχτ, που θ’ ανεβάσει ο διακεκριμένος σέρβος σκηνοθέτης Νικίτα Μιλιβόγιεβιτς στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, θα ’ναι το εναρκτήριο του Kρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος για την επόμενη σεζόν 2016/2017. Η ηθοποιός που θα ερμηνεύσει τον επώνυμο ρόλο, η λοιπή διανομή κι οι συντελεστές δεν έχουν ακόμα αποφασιστεί, το μόνο σίγουρο είναι πως θ’ ανεβεί με τη μουσική του Πάουλ Ντεσάου που συνήθως το συνοδεύει.

«Η Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της» που διαδραματίζεται στην Ευρώπη του 17ου αιώνα, κατά τη διάρκεια του Τριακονταετούς Πολέμου, με την Άννα Φίρλινγκ, εμπόρισσα η οποία αδίστακτα εκμεταλλεύεται τις ευκαιρίες που ο πόλεμος, προσφέρει, να σέρνει το κάρο με τα εμπορεύματά της στις εμπόλεμες περιοχές και, μολονότι χάνει, ακριβώς εξαιτίας του πολέμου, τον έναν μετά τον άλλο και τους δυο γιους της Άιλιφ και Σβάιτσερκας και την κωφή κόρη της Κατρίν, που τη συνοδεύουν, να μη συνετίζεται και μην το βάζει κάτω μέχρι το τέλος, γράφτηκε απ’ τον Μπρεχτ στην εξορία μεταξύ 1938 και 1939, ενώ ο Χίτλερ διαμέλιζε την Τσεχοσλοβακία και εισέβαλλε στην Πολονία δίνοντας το εναρκτήριο λάκτισμα για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Κι έκανε την πρεμιέρα του το 1941, με τον πόλεμο να μαίνεται, στην ουδέτερη Ελβετία, στο Σάουσπιλχάους της Ζιρίχης, το 1941, σε σκηνοθεσία Λέοπολντ Λίντμπεργκ με την Τερέζε Γκίζε στον επώνυμο, πολυσυζητημένο, αμφίσημο και παρεξηγήσιμο -είναι θύμα ή θύτης;- ρόλο. 

Το δεύτερο, ιστορικό πια ανέβασμα, αντιπροσωπευτικό αυτού που ο Μπρεχτ ονόμαζε Επικό Θέατρο, έγινε το 1949 απ’ τον ίδιο τον Μπρεχτ, στο «Γερμανικό Θέατρο» του Ανατολικού Βερολίνου, με Μάνα την -δεύτερη γυναίκα του- Χελένε Βάιγκελ και ήταν η καθοριστική παράσταση για τη δημιουργία του «Μπερλίνερ Ανσάνμπλ».

Θα ’ναι το ενδέκατο ελληνόφωνο επαγγελματικό ανέβασμα της «Μάνας Κουράγιο». Το έργο πρωτοπαρουσίασε στην Ελλάδα, στην Αθήνα, στο θέατρο «Κυβέλης», σε σκηνοθεσία Τάκη Μουζενίδη, τη σεζόν 1958/1959 -ήταν το τρίτο έργο του Μπρεχτ που παιζόταν στην Ελλάδα μετά τον «Κύκλο με την κιμωλία» και τον «Καλό άνθρωπο του Σετσουάν» τα οποία ανέβασε ο Κάρολος Κουν στο «Θέατρο Τέχνης, την προηγούμενη σεζόν 1956/1957 και την ίδια σεζόν 1958/1959, λίγο νωρίτερα, αντίστοιχα- ο θίασος Αλίκης (κατόπιν Αλίκη Πωλ Νορ) η οποία έπαιξε την Κατρίν με τη μητέρα της στη ζωή Κυβέλη στον επώνυμο ρόλο.

Ακολούθησαν τη σεζόν 1971/1972 ο θίασος Μινωτή-Παξινού, σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή με την Κατίνα Παξινού ως Άννα Φίρλινγκ, στο τότε «Πάνθεον», και τη σεζόν 1977/1978 ο Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου, με σκηνοθέτη τον Ανατολικογερμανό Χάιντς-Ούβε Χάους και με μια συγκλονιστική, «μπρεχτικότατη» ερμηνεία της Μάνας απ’ την Δέσποινα Μπεμπεδέλη.

Στο Εθνικό Θέατρο η «Μάνα Κουράγιο» ανέβηκε δυο φορές: το 1990/1991, στην Κεντρική Σκηνή, απ’ τον Κοραή Δαμάτη με την Νέλλη Αγγελίδου και το 2006/2007 στην Σκηνή «Κοτοπούλη» του «Ρεξ» απ’ τον Κώστα Τσιάνο με την Αντιγόνη Βαλάκου -αυτό είναι και το πιο πρόσφατο ανέβασμα.

Στο μεταξύ, το καλοκαίρι του 1996 το έργο παρουσιάστηκε απ’ το ΔΗΠΕΘΕ Λάρισας/Θεσσαλικό Θέατρο σε σκηνοθεσία Σταύρου Ντουφεξή με την Άννα Βαγενά, τη σεζόν 1999/2000 απ’ το «Ανοιχτό Θέατρο», στο ομώνυμο θέατρο του Γκύζη, σκηνοθετημένο απ’ τον Γιώργο Μιχαηλίδη με Μάνα και πάλι την Δέσποινα Μπεμπεδέλη και το χειμώνα 2001/2002 απ’ το ΔΗΠΕΘΕ Σερρών με σκηνοθέτη τον Δημήτρη Ιωάννου και με την Μελίνα Βαμβακά.

Στην Θεσσαλονίκη ανεβαίνει για τρίτη φορά: η πρώτη ήταν το 1982/1983, στο ΚΘΒΕ, απ’ τον Θόδωρο Τερζόπουλο με την Λίνα Λαμπράκη, στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών και τότε, κι η δεύτερη το 1999/2000, απ’ την Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης», στο «Αμαλία», σε σκηνοθεσία Νίκου Πολίτη, με την Έφη Σταμούλη.

Ο Νικίτα Μιλιβόγιεβιτς, που απ’ το 1997/1998, όταν ανέβασε στο «Αμόρε» για το «Θέατρο του Νότου» του Γιάννη Χουβαρδά τον «Ιβάνοφ» του Τσέχοφ, μετράει εννιά σκηνοθεσίες στην Ελλάδα και στην Κύπρο -η πιο πρόσφατη, η «Λουκρητία Βοργία» του Βικτόρ Ουγκό, το περασμένο καλοκαίρι για το Φεστιβάλ Αθηνών-, έχει συνεργαστεί ήδη δύο φορές με το ΚΘΒΕ: το 2001/2002, όταν σκηνοθέτησε την «Φυγή» του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ στην Σκηνή «Σωκράτης Καραντινός» της Μονής Λαζαριστών και το 2003/2004, όταν έκανε «Πλατόνοφ» του Αντόν Τσέχοφ στο «Βασιλικό». Στο θέατρο της ΕΜΣ παρουσιάστηκε επίσης, το 2006/2007, στο πλαίσιο του 1ου Φεστιβάλ Θεάτρου Νοτιοανατολικής Ευρώπης «Όψεις Αρχαίου Δράματος», η παράσταση/σύνθεσή του «My Homeland-Seven Dreams», συμπαραγωγή των σερβικών Φεστιβάλ BELEF και BITEF με το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.

Η προηγούμενη μπρεχτική εμπειρία του Νικίτα Μιλιβόγιεβιτς στην 25χρονη καριέρα του είναι η «Όπερα της πεντάρας» των Μπέρτολτ Μπρεχτ-Κουρτ Βάιλ που ανέβασε το 1999 στο περίφημο «Ατελιέ 212» του Βελιγραδίου.