Η ταπεινότης, της ταπεινότητος, την ταπεινότητα, ω, ρε, ταπεινότης! ή «Pantheon» με privé w.c.

Το Τέταρτο Κουδούνι / 9 Οκτω(μ)βρίου 2014

(Μήπως, τελικά, το λέμε ΟκτώΜβριος; Με τόσα π’ ακούω -καθιερώθηκε πια σαν το «δικαιούμαι ΔΙΑ να ομιλώ»- αρχίζω να αμφιβάλω. Δηλαδή και έχω κλονιστεί θα το ’λεγα. Οπότε, καλού κακού, βάζω και τις δυο εκδοχές).

Καλά τα «θυρώματα» αλλ’ αυτά τα «περιταίνια»; Είσαι παιδί μου πειρασμός, σεισμός, άι, άι, αϊαϊά…

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Ήταν σαν παιδάκι. Έτσι τον έβλεπα πάντα. Έκρυβε -παιδάκι είπαμε- κι ένα χρόνο απ’ την ηλικία του -έλεγε πως γεννήθηκε το ’45 ενώ ήταν γεννημένος το ’44. Στις 12 Οκτωβρίου, τη μέρα της απελευθέρωσης της Αθήνας απ’ τους Γερμανούς -γι αυτό του ’δωσαν τ’ όνομα Ελευθέριος. Την επόμενη Κυριακή ο Λευτέρης Βογιατζής θα ’κλεινε τα 70. Η Ειρήνη Λεβίδη που χειρίζεται τώρα τις τύχες του «Θεάτρου της Οδού Κυκλάδων» -«Λευτέρης Βογιατζής» πια- κι οι άνθρωποί του θα τιμήσουν την επέτειο. Στον ίδιο αυτό χώρο όπου Δημιούργησε.

Την Κυριακή στις επτά το απόγευμα εγκαινιάζεται στο φουαγιέ μια έκθεση με τον τίτλο «Το Μικρό Μεγάλο Θέατρο του Λευτέρη Βογιατζή» με φωτογραφίες από παραστάσεις του με την «Σκηνή», με την «νέα Σκηνή» του, με το Εθνικό και με τα Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου απ’ το 1982 μέχρι το 2012 -τριάντα χρόνια σκληρής δουλειάς, αποτελέσματα αξεπέραστα-, που υπογράφουν η Σοφία Φραγκούλη κι ο Κώστας Ορδόλης, και θ’ ακολουθήσει στην αίθουσα η προβολή μιας χορταστικής σειράς ντοκιμαντέρ για τον Λευτέρη και τη δουλειά του των Ηλία Γιαννακάκη, Κατερίνας Ευαγγελάκου, Δηώς Καγκελάρη/Μάνθου Σαντοριναίου και Γιώργου Σκεύα. Η οποία προβολή θα επαναληφθεί την ίδια ώρα Δευτέρα και Τρίτη.

Θα πάω. Γιατί μου λείπει. Πολύ. Και γιατί μου λείπει η δουλειά του. Πολύ. Κι ας πέρασε σχεδόν ενάμισης χρόνος. Ή μάλλον ΕΠΕΙΔΗ πέρασε ενάμισης χρόνος…

«Δυτική αποβάθρα» του Μπερνάρ-Μαρί Κολτές. Σε σκηνοθεσία Λουντοβίκ Λαγκάρντ -μια παράσταση πολύ ενδιαφέρουσα κατά τη γνώμη μου. Συμπαραγωγή του Εθνικού Θεάτρου με την -γαλική- Κομεντί ντε Ρενς/Εθνικό Κέντρο Θεάτρου -της οποίας διευθυντής είναι ο Λαγκάρντ- και με την υποστήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου στο πλαίσιο του προγράμματος «Ελλάς-Γαλλία-Συμμαχία 2014». Ανέβηκε στην Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» του Εθνικού. Στις 5 του περασμένου Ιουνίου -ντάλα καλοκαίρι, όταν όλα τα χειμερινά θέατρα έχουν κλείσει…- και μέχρι τις 15 του μήνα: έντεκα μέρες, εννιά παραστάσεις. Επαναλήφθηκε φέτος από 24 Σεπτεμβρίου -όταν όλα τα χειμερινά θέατρα είναι κλειστά- μέχρι 5 Οκτωβρίου: δώδεκα μέρες, δέκα παραστάσεις. Σύνολο παραστάσεων: δεκαεννιά. Σε νεκρές περιόδους.

Έτσι τίμησε το Εθνικό Θέατρο τη συμπαραγωγή αυτή με τους Γάλους; Απόρησα. Κι ακόμα απορώ. Θα μου πείτε με τόσο συνωστισμό που παρατηρείται στο ρεπερτόριό του -ουκ εν τω πολλώ το ευ, ουκ εν τω πολλώ το ευ…- πώς αλλιώς να γίνει; Αλλά κάτι μέσα μου μού λέει πως στο Χατζακιστάν αυτή την παράσταση δεν την ήθελαν -ανειλημμένη υποχρέωση απλώς τη θεωρούσαν. Κάπως σα φτυμένη την είχαν. Ή όχι;

Άντε! Από πέρσι περιμένω. Την «Αλκυονίδα» -«Αλκυονίς»! Ναι στην καθαρεύουσα του 1969, όταν άνοιξε, και της χούντας, καθαρεύουσα την οποία διέψευδε και διέγραφε και μηδένιζε ό,τι παιζόταν μέσα στην αίθουσα. Από πέρσι τον Οκτώβριο περιμένω να ξανανοίξει. Ως κινηματογράφος. Τι να γράψω τώρα για το παρελθόν και τις μνήμες και τα πλάνα που τρέχουν στο κεφάλι μου και τους έρωτες και τη συγκίνηση που με διακατέχει… Τι να πρωτογράψω… Έγραψαν τόσοι και τόσα. «Αλκυονίς» και «Στούντιο» με έθρεψαν, με μεγάλωσαν, με διαμόρφωσαν. Σαν έναν χαμένο συγγενή που τον ξαναβρίσκω νοιώθω.

Στο «Βήμα» διάβασα απ’ τον Γιάννη Ζουμπουλάκη πως (ξαν)ανοίγει την άλλη Πέμπτη 16 Οκτωβρίου. Δεν κρατιέμαι. Πόσω μάλλον που ανοίγει με Άννα Μανιάνι -«Χρυσή άμαξα» του Ρενουάρ. Το θεωρώ δώρο προσωπικό. Άντε!

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή… Ή, μάλλον, για τη συγκεκριμένη περίπτωση, μια οθόνη.

Ξέρετε τι με εντυπωσίασε περισσότερο στα σχετικά δελτία της συνέντευξης Τύπου για το «Pantheon» -τέως «Αθηνών Αρένα»- που καλώς να ορίσει κι αυτό στο χώρο του θεάτρου -έστω και με τη «διασταλτική έννοια του όρου» που λέει κι ο καλλιτεχνικός σύμβουλος του εγχειρήματος Δημήτρης Λιγνάδης; Ότι αυτό το νέο θέατρο -με τη «διασταλτική έννοια του όρου» πάντα- διαθέτει, όπως διάβασα, «πολυτελή θεωρεία-σουίτες τόσο στην πλατεία όσο και στους εξώστες με PRIVÉ W.C.» (τα κεφαλαία δικά μου). Αυτό ήταν κάτι που ανέκαθεν ονειρευόμουνα. Ειδικά όταν η παράσταση που έβλεπα δε μου άρεσε.

Ο πληθωρισμός στο χώρο του θεάτρου χτυπάει κόκκινο φέτος. Όχι πως δε χτυπούσε εδώ και χρόνια τώρα. Αλλά κάθε χρονιά που ’ρχεται όλο και λέω: «Ε, πού θα φτάσει; Θα σταματήσει». Ε, δε σταματάει. ΔΕ ΣΤΑΜΑΤΑΕΙ. Και ξανά προς τη δόξα τραβά. Πολλαπλασιάζονται σαν τρελές οι παραστάσεις. Θα φτάσουν φέτος, όντως, τις 1000 (ναι, χίλιες), όπως κάπου διάβασα; Ειδικό βραβείο θα ’πρεπε να καθιερωθεί γι αυτόν που θα καταφέρει να καταμετρήσει στο τέλος της σεζόν τις παραστάσεις που ανέβηκαν το χειμώνα του 2014/2015. Δεκάδες ανακοινώνει το ’να θέατρο μετά το άλλο.

Φανταστείτε, για παράδειγμα, το «Θέατρο του Νέου Κόσμου» έσπασε φέτος κάθε προηγούμενο ρεκόρ του: 29 (ναι, είκοσι εννιά!) έχει ανακοινώσει. Καινούργιες, επαναλήψεις (οι έξοχοι περσινοί «Αστερισμοί» του Νικ Πέιν σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου με Στεφανία Γουλιώτη και Μάκη Παπαδημητρίου ήδη παίζονται), δικές του παραγωγές, για το θέατρό του, για περιοδεία, φιλοξενούμενες… -είκοσι εννιά πάντως. Ο Πανικός!

Η παράσταση έχει τον τίτλο «Interview». Και παίζεται -λέει το σχετικό δελτίο Τύπου- για τρίτη χρονιά. Φέτος στο «Αριστοτέλειον» της Θεσσαλονίκης. Σε σκηνοθεσία Χρήστου Θάνου. Δεν την έχω δει. Με σταμάτησε ότι καμιά μνεία δε γίνεται στ’ όνομα του συγγραφέα. Ποιος το ’γραψε το έργο αυτό; Απ’ την περίληψη που παρατίθεται, πάντως, πολλές ομοιότητες βρήκα να ’χει με την «Μέθοδο Γκρόνχολμ» του Καταλανού Ζόρδι Γαλσεράν που ’χε ανεβάσει το 2007 ο Διαγόρας Χρονόπουλος στο Υπόγειο του «Θεάτρου Τέχνης» και παίχτηκε για έξι σεζόν εκεί. Θέλω να πιστεύω πως είναι εντελώς συμπτωματικό.

Να γράφεις νεκρολογία -του Εμμανουήλ Κριαρά, ας πούμε- για να δοξολογήσεις τον εαυτό σου, ε, πολύ δεν πάει; Κι επιπλέον, όταν μιλάς για τον εαυτό σου, να χρησιμοποιείς σ’ ένα κείμενο 380 λέξεων δυο φορές την έκφραση «η ταπεινότητά μου», ε, πια, ω της υποκρισίας!

Είναι κάποια μικρά Θέατρα αλλιώτικα. Με ξεχωριστό μεράκι. Που επιμένουν. Καλές, κακές, επιτυχημένες, αποτυχημένες οι παραστάσεις τους, δεν έχει σημασία. Σημασία έχει πως έχουν συνολικά, σα ρεπερτόριο, κάτι διαφορετικό, κάτι ιδιαίτερο να δώσουν. Το βλέπω απ’ τα δελτία τους Τύπου.

Το «Αγγέλων Βήμα», για παράδειγμα, για την αρχόμενη χειμερινή σεζόν προτείνει, όπως κάνει τα τελευταία χρόνια, και πάλι έναν άξονα. Και μάλιστα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα -κόντρα στα καθιερωμένα…: τα Δευτερότριτα Φεστιβάλ Διαρκείας Ελληνικού Έργου του 21ου Αιώνα με τίτλο «Έξη Εγκλήματα Ζητούν Συγγραφέα» και με καλλιτεχνική υπεύθυνη την Λεία Βιτάλη στην οποία ανήκει κι η ιδέα που υιοθετεί το σκεπτικό του Κάρολου Κουν «Ελληνικό Θέατρο δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς ελληνικό έργο». Ένα φεστιβάλ ενταγμένο στην ευρύτερη θεματική ενότητα της επερχόμενης σεζόν 2014/2015 «Noir». Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ θ’ ανεβούν καινούργια έργα –ήδη έχει ανεβεί το πρώτο- των Νίνας Ράπη, Τσιμάρα Τζανάτου, Δημήτρη Ζουγκού, Λείας Βιτάλη, Ανδρέα Φλουράκη και Χρύσας Σπηλιώτη, που όλα περιστρέφονται γύρω από ένα -πάσης «φύσεως»- έγκλημα, σε σκηνοθεσία, αντίστοιχα, Χρύσας Καψούλη, Βασίλη Νούλα, Ίριδας Χατζηαντωνίου, Λείας Βιτάλη, Μαρίας Ξανθοπουλίδου και Χρύσας Σπηλιώτη. Κι ένα ενδιαφέρον έργο να προκύψει -που είμαι σίγουρος πως θα προκύψει-, και μια παράσταση καλή να δούμε, μεγάλο θα ’ναι το κέρδος.

Το «Beton7» πάλι ετοιμάζει τις «Θεατρικές Συνθέσεις IV» -για τέταρτη χρονιά. Κάλεσε και πάλι ομάδες νέων ή μεμονωμένους καλλιτέχνες να καταπιαστούν με σύγχρονες προσεγγίσεις κλασικών έργων. Για φέτος πρότεινε δυο μεγάλους του 17ου αιώνα: Ρακίνα και Μολιέρο. Και πρότεινε συγκεκριμένα έργα τους: απ’ τον Ρακίνα «Ανδρομάχη», «Βρετανικό», «Βερενίκη» και «Φαίδρα», απ’ τον Μολιέρο «Δον Ζουάν», «Σχολείο γυναικών», «Μισάνθρωπο» και «Ταρτούφο». Σε μεταφράσεις που ’χει προεπιλέξει. Για παραστάσεις διάρκειας 70 λεπτών που θα παιχτούν οκτώ βραδιές η καθεμιά. Και μια απ’ τις παραστάσεις να προτείνει κάτι καινούργιο, επαναλαμβάνω, κέρδος θα ’ναι.

Ένα πρόσφατο σύντομο ανέκδοτο -ξεκαρδιστικό: «Πρέπει να ξεριζωθεί από τη χώρα ο λαϊκισμός, να γίνουμε Ευρώπη» είπε ο πρωθυπουργός μας Αντώνης Σαμαράς. Ακόμα γελάω απ’ την Κυριακή που το διάβασα.