Μακρυκωσταίοι κι Αμφιπολίτες ή Ιστορίες έρωτα και αναρχίας

Το Τέταρτο Κουδούνι / 23 Οκτω(μ;)βρίου 2014

Του κοριτσιού απέναντι (στο σύστημα)…

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Αμ, το άλλο; «Το ΚΘΒΕ έχει ένα πολύ βασικό στόχο: να υπηρετήσει το κλασικό αλλά είναι και χρέος του να γίνει πυρήνας καλλιτεχνικής αναρχίας, έρευνας και πρωτοπορίας» δήλωσε ο καλλιτεχνικός του διευθυντής Γιάννης Βούρος.

Άλλη μια αντισυστημική ιστορία έρωτα και αναρχίας... Δυο, όμως, μέσα σε μια βδομάδα είναι overdose.

Οργίστηκα. Βλέποντας την Αννίτα Σαντοριναίου να παίζει στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης». Στο πλαίσιο της Εβδομάδας Κυπριακού Θεατρικού Έργου στην Αθήνα, που την οργάνωσε το υπό τον Γιώργο Νεοφύτου Κυπριακό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου για τρίτη κατά συνέχεια χρονιά. Να ερμηνεύει είναι η πιο σωστή λέξη τον πολύ ενδιαφέροντα μονόλογο του νέου συγγραφέα Γιώργου Μαννούρη «Απόψε θα πετάξω την τέφρα σου!». Εξαιρετικά σκηνοθετημένη από μια νέα κοπέλα, την Μαγδαλένα Ζήρα, σε μια παραγωγή του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου. 

Σπουδαία -κυριολεκτώ, δεν τρελαίνομαι να χρησιμοποιώ αφειδώς μεγαλοστομίες και μεγαλόσχημα επίθετα χωρίς να τα σημαίνω- ηθοποιός. Τι γκάμα! Εδώ έβγαζε με μια δεξιοτεχνία απαράμιλλη το μαύρο χιούμορ, τη σαρδόνια ειρωνεία του κειμένου -μια χήρα που σκέφτεται πού θα σκορπίσει την τέφρα ενός μακαρίτη πια συζύγου με τον οποίο δεν έζησε δα και βίον ανθόσπαρτον, κάθε άλλο…- σκοτεινιάζοντας την ερμηνεία της εκεί που έπρεπε. Μ’ ένα κύρος, μ’ έναν τρόπο δικό της να γεύεται το λόγο -τη λέξη-, με μια δύναμη, με μια πλαστικότητα, με μια σπάνια εκφραστικότητα, με μια φάτσα τεατράλε που «γράφει» άμα τη εμφανίσει της αλλά και με τσαγανό…

Την έχω δει πολλές φορές στο θέατρο την Αννίτα Σαντοριναίου -απ’ την εποχή που ξεκίνησε την πορεία της στο «Θέατρο Τέχνης», απόφοιτη της σχολής του, μέχρι σε αρκετές παραστάσεις του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου στη δύναμη του οποίου εδώ και πολλά χρόνια ανήκει. Ν’ απλώνει μια γκάμα απ’ τον Αισχύλο και την αρχαία τραγωδία μέχρι τη σύγχρονη κωμωδία -τώρα ετοιμάζεται να παίξει στην Λευκωσία Εκάβη στο «Τρίτο στεφάνι» που ανεβάζει στον ΘΟΚ ο Τάκης Τζαμαργιάς σε δραματοποίηση Σάββα Κυριακίδη, σας το ’χω ήδη γράψει απ’ τις 11 Ιουνίου στο «Τέταρτο Κουδούνι».

Ποιος ο λόγος να οργίζομαι τότε; Οργίστηκα γιατί η Ηθοποιός αυτή, που και τι δεν έπαιξε στον ΘΟΚ -χωρίς ΚΑΘΟΛΟΥ να υπάγεται στην κατηγορία «κάλλιο πρώτος στο χωριό…»-, παραμένει γνωστή μόνο στο περιορισμένο κυπριακό θεατρικό κοινό. Ενώ θα ’πρεπε να γίνεται ΑΝΑΡΠΑΣΤΗ -με «δανεισμό» απ’ τον ΘΟΚ, με κάποιο τρόπο τέλος πάντων…-, από ελλαδικά ιδιωτικά και, κυρίως, κρατικά Θέατρα. Δυο φορές, όλες κι όλες, προ ετών, την έχουν μετακαλέσει στην Ελλάδα αφότου έφυγε στην Κύπρο: ο Διαγόρας Χρονόπουλος να κάνει Πενία στον «Πλούτο» του όταν διηύθυνε το ΚΘΒΕ κι ο Γιώργος Θεοδοσιάδης να τη σκηνοθετήσει στο Εθνικό -επί Νίκου Κούρκουλου. Λες και οι ρολίστες της κλάσης της μας περισσεύουν...

«Κόντρα και μεταξύ κατοίκων Νέας Μεσολακκιάς και Αμφίπολης για το πού ανήκει ο τάφος. Οι κάτοικοι της Ν. Μεσολακκιάς, που απέχει 800 μ. από το λόφο Καστά, τον θεωρούν δικό τους. Τον διεκδικούν όμως και οι κάτοικοι της Αμφίπολης, που είναι πιο γνωστή για τις αρχαιότητές της και τον Λέοντα. Η συζήτηση έχει φουντώσει στα καφενεία της Αμφίπολης, όπου οι θαμώνες παρακολουθούν τα λεωφορεία με τους τουρίστες να πηγαινοέρχονται καθημερινά. Χθες, σε μία τέτοια συζήτηση παρενέβη κάποιος, ο οποίος δήλωσε με το ύφος του ανθρώπου που γνωρίζει, ότι ένα μέρος του τάφου ανήκει στα όρια της κοινότητας Ν. Μεσολακκιάς και ένα άλλο μέρος στα όρια της κοινότητας Αμφίπολης. Αλλά αντί να σβήσει την κόντρα, όπως επιθυμούσε, ‘έριξε βενζίνη στη φωτιά’»: το διάβασα στην  «Ελευθεροτυπία», σε ρεπορτάζ του Σάκη Αποστολάκη για ΤΟΝ τάφο.

Μια αίσθηση διεθνούς, σχεδόν σεξπιρικού glamour μου ’χε αφήσει αυτή η υπόθεση. Ότι θα εξελιχθεί σε «Μακρυκωσταίοι και Κοντογιώργηδες», ε, δεν το φανταζόμουνα. Με τίποτα.

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Προσπάθειες για προώθηση του ελληνικού θεατρικού έργου εκτός συνόρων έχουν γίνει. Καμιά τους, δυστυχώς, δεν έδειξε να καρποφορεί: ατόνησαν, εγκαταλείφθηκαν, ξεχάστηκαν, δεν πέτυχαν… Σήμερα, με τα ηλεκτρονικά μέσα να κυριαρχούν, μια καινούργια προσπάθεια ξεκινάει -πολύ σωστά- διαδικτυακά. «The Greek Play Project» (GPP) τ’ όνομα της ιστοσελίδας κι η «συνάντηση» μαζί της γίνεται μέσω του link www.greek-theatre.gr. Την έχει δημιουργήσει η θεατρολόγος και κριτικός θεάτρου Ειρήνη Μ. Μουντράκη, μια νέα γυναίκα, επιστήμων ικανή και δραστήρια, που πολύ την εκτιμώ με μια επίσης εκλεκτή ομάδα γύρω της: Μαρία Καρανάνου  Αγγελική Πούλου, Μυρτώ Ευαγγελίδου, Χρήστος Καρανάτσης κι οι μεταφράστριες  Έλενα Δέλλιου, Άρτεμις Παλάσκα, Ελίνα Παλάσκα. 

Πρόκειται για μια δυναμική πλατφόρμα προώθησης του ελληνικού θεατρικού έργου, για ένα δίκτυο συνεργασιών και δράσεων αλλά και για έναν ανοιχτό χώρο πληροφόρησης και ανταλλαγής, που επιθυμεί να συμβάλει στην ανάδειξη και την προβολή της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας και να ενισχύσει τη συζήτηση και την κινητικότητα γύρω απ’ αυτήν.

Με αφετηρία του την -εξαιρετικά, με πολλή προσοχή σχεδιασμένη-δίγλωσση ιστοσελίδα του, το «The Greek Play Project» επιχειρεί να αποτελέσει έναν πρώτο χάρτη του δραματουργικού τοπίου όπως διαμορφώνεται σήμερα ενώ θα υπάρχει συνεχής και τακτική ενημέρωση και διεύρυνσή του. Στην εκκίνηση έχουν συμπεριληφθεί στην ιστοσελίδα 42 σύγχρονοι έλληνες θεατρικοί συγγραφείς  -από Λούλα Αναγνωστάκη μέχρι Βασίλη Κατσικονούρη και Λένα Κιτσοπούλου, από Γιώργο Διαλεγμένο μέχρι Αντώνη και Κωνσταντίνο Κούφαλη, από Γιώργο Σκούρτη, Μάριο Ποντίκα και Γιώργο Μανιώτη μέχρι Θανάση Παπαθανασίου και Μιχάλη Ρέππα, από Ξένια Καλογεροπούλου και Ευγένιο Τριβιζά μέχρι Βασίλη Μαυρογεωργίου, από Γιάννη Ξανθούλη μέχρι Δημήτρη Δημητριάδη και Μισέλ Φάις, από Πάρι Τακόπουλο και Παναγιώτη Μέντη μέχρι Ανδρέα Στάικο και Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη και Μαρία Ευσταθιάδη και Αλέξη Σταμάτη και Γιάννη Τσίρο και Λεία Βιτάλη και… και… Ενώ ο κατάλογος αυτός θα διευρύνεται και θα συμπληρώνεται -αχ, ας μην αρχίσουν οι γκρίνιες…- σε σταθερή βάση. Ο κάθε συγγραφέας παρουσιάζεται με πλήρη βιογραφικά στοιχεία, περιλήψεις θεατρικών έργων του καθώς και μ’ ένα πρωτότυπο θεωρητικό κείμενο για τη δραματουργία του, γραμμένο αποκλειστικά για το www.greek-theatre.gr από καταξιωμένους θεωρητικούς επιστήμονες -όντως, ο ανθός της θεατρολογίας μας. Ταυτόχρονα, σε ξεχωριστές ενότητες, καλύπτεται η επικαιρότητα και αξιόλογες σχετικές δράσεις με συνεντεύξεις, απόψεις και νέα αλλά και με πληροφορίες για τα ελληνικά έργα που παρουσιάζονται. Στο πλαίσιο του GPP τρέχει κι ένα φωτογραφικό σχέδιο σε συνεργασία με την ομάδα «Casablanca» ( Ελευθερία Αγγελάκη, Γιώργος Κόκκιος, Νέκτη Σταμέλου, Νίκος Τεντόμας) που αποτυπώνει φωτογραφικά το τοπίο μιας Ελλάδας που αναδιαμορφώνεται.

Εκατόν δέκα χρόνια απ’ το θάνατο του Αντόν Τσέχοφ (1904/2014). Δεν είναι «στρογγυλή» επέτειος. Ούτε νομίζω πως τιμάται σε επίπεδο παγκόσμιο. Στην ελληνική σκηνή, όμως -τύχη αγαθή-, ένα άτυπο, απρόσμενο «Φεστιβάλ Τσέχοφ» έχει ήδη ξεκινήσει τη φετινή σεζόν: 

* Ο «Πλατόνοφ» του ανεβαίνει στο «Cartel» σε σκηνοθεσία Ένκε Φεζολάρι.

* Ο Κώστας Φιλίππογλου θα κάνει «Γλάρο» στο «Θησείον» αλλά «Γλάρο» θα κάνει κι ο Γιάννης Βούρος στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών για το ΚΘΒΕ.

* Η Λίλλυ Μελεμέ θ’ ανεβάσει «Θείο Βάνια» στο «Χορν» ενώ οι «blitz» προετοιμάζουν για το «Θέατρο Τέχνης» της Φρυνίχου μια δική τους παράσταση που εμπνέεται απ’ το έργο: «Vanya. Δέκα χρόνια μετά». 

* Ο «Βυσσινόκηπος» έχει τα πρωτεία: Ήδη παίζεται στο «Ιδιόμελο», στο Μαρούσι, σε σκηνοθεσία Τζένης Δριβάλα, θα παρουσιαστεί στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών με σκηνοθέτη τον Νίκο Καραθάνο ενώ η Κατερίνα Μπερδέκα θ’ ανεβάσει, «μ’ αφορμή» το ύστατο έργο του Τσέχοφ, στο «Θησείον», με την ομάδα της «MeWe», την παράσταση «Βυσσινόκηπος στα παρασκήνια». 

* Στην «Ελεύθερη Έκφραση» θα παρουσιαστεί το «Κουαρτέτο Τσέχωφ», ήτοι μια σύνθεση των μονοπράκτων του «Η αρκούδα», «Πρόταση γάμου», «Διπλωματικά» και «Καλά ξεμπερδέματα» σε σκηνοθεσία της Μαίρης Ιγγλέση. Η «Πρόταση γάμου» παίζεται και στο «Laluk Café-Bar», στο Κουκάκι, σε σκηνοθεσία Κυριακής Σπανού.

* Η ομάδα «Πλάνη» θα παρουσιάσει στην «Μικρή Πλάνη» της την παλαιότερή της παράσταση «Το στοίχημα», πάνω στο ομώνυμο τσεχοφικό διήγημα, σε διασκευή-σκηνοθεσία Άννας Ετιαρίδου.

* Στο «Σημείο», τέλος, ο Νίκος Διαμαντής έχει ανεβάσει με μουσική διδασκαλία Νίκου Βασιλείου την όπερα του Ουίλιαμ

Γουόλτον «Η αρκούδα», βασισμένη στο τσεχοφικό μονόπρακτο.

Δώδεκα παραστάσεις Τσέχοφ ή απ’ τον Τσέχοφ. Δεν έχει ξαναγίνει. Καταιγισμός! Χιονοστιβάδα -αν κρίνω απ’ τις δυο που εντόπισα αφ’ ότου και μόνο άρχισα να γράφω το κείμενο. Και περιμένετε, μόλις στην αρχή της σεζόν είμαστ’ ακόμη.

Και τρεις, και δυο, και μια απ’ αυτές να τον τιμήσει, όχι τύποις αλλά ουσιαστικά, εγώ ευτυχής θα νοιώσω. Γιατί πολύ, πάρα πολύ τον αγαπάω -τώρα διαβάζω διηγήματά του, είμαι στον τρίτο τόμο κι ανακαλύπτω κι άλλες πτυχές του και το απολαμβάνω, παρά τη μετάφραση που τον ευνουχίζει.

Αυτά τα κατά ριπάς βραβεία του λεγόμενου Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου του Λονδίνου εμένα γιατί με παρέπεμψαν στα Κορφιάτικα Βραβεία;

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…