Μοσχοβολάει βασιλικό

Το Τέταρτο Κουδούνι / 30 Οκτω(μ;)βρίου 2014

Αξέχαστη διπλωματική επιτυχία μας: η επέμβαση του πρεσβευτή μας στην Ελβετία Χαράλαμπου Μάνεση -στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου «OtherMovie» του Λουγκάνο κι η ερήμην των κινηματογραφιστών-δημιουργών απαίτησή του ν’ αποσυρθούν οι ελληνικές -και οι κυπριακές, θα ’χε εξουσιοδότηση προφανώς…- ταινίες μικρού μήκους που ’χαν περιληφθεί στο πρόγραμμά του διότι συμμετείχαν σ’ αυτό ταινίες απ’ την Δημοκρατία της Μακεδονίας -την οποία η Ελλάδα, σε αντίθεση με δεκάδες χώρες, αναγνωρίζει μόνον ως πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (πουΓουΔουΜου/FYROM)-, κάτω απ’ αυτό το όνομα της χώρας, όπως συμβαίνει εδώ και χρόνια σ’ όλες τις διεθνείς κινηματογραφικές διοργανώσεις, υποψηφιότητες Όσκαρ κλπ. Απαίτηση-απόφαση με την οποία έσπευσε να συνταχτεί ο πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας -αχ, πούσαι νιότη πούδειχνες…- Κινηματογράφου Βασίλης Κατσούφης…

«Μακεδονομάχος» με περγαμηνές, ο κ. πρέσβης αποδεικνύεται, προφανώς, και σκληρός σινεφίλ -πώς αλλιώς να ενημερώθηκε για το πρόγραμμα ενός πολύ ολίγον γνωστού φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους;…

Η συνέχειά μας στα Όσκαρ και στα μεγάλα φεστιβάλ, με το προηγούμενο που δημιουργήθηκε, προβλέπεται νεφελώδης. Φωτιά στα μπατζάκια του υπουργείου Εξωτερικών -που σιωπά…

Πάντως, όταν αποφασίζουμε να γίνουμε γελοίοι, γινόμαστε ΠΟΛΥ γελοίοι…

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Είδα φέτος το «Δεκαήμερο» του Νίκου Καραθάνου -και ολίγον της Λένας Κιτσοπούλου-, διασκευή απ’ τον Βοκάκιο, στην Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» του Εθνικού. Μέσα απ’ το διονυσιακό στοιχείο που προβάλλει -και που αυτό δεν είναι το κυρίαρχο στο βιβλίο;- εκλύει μια πρωτογενή αθωότητα η παράσταση του Καραθάνου. Καθαρή, γυμνή -μεταφορικά και… κυριολεκτικά-, λιγόλογη, απέριττη, αρμονική, ρέουσα, χάρη στην κίνηση της Αμάλια Μπένετ,  

χάρη στις μουσικές του Άγγελου Τριανταφύλλου, χάρη στα λειτουργικά σκηνικά και στα κοστούμια της Έλλης Παπαγεωργακοπούλου, χάρη στους φωτισμούς του Λευτέρη Παυλόπουλου, εύφορη, ανυπόκριτη, άμεση, δεν ξεχνάει ποτέ πως το δίδυμο Έρως/Θάνατος συμπορεύεται. Πάντα… Κι ένας θίασος πρώτης γραμμής -ο ένας καλύτερος απ’ τον άλλο-, δεμένος ήδη απ’ την «Γκόλφω» την αξέχαστη -μονάδες εξαίρετες και σύνολο απολύτως αποτελεσματικό.

Ναι, λίγο πλατείαζε η παράσταση, ναι, μερικά κομμάτια θα μπορούσαν να μαζευτούν ή και να λείπουν, ναι, προς το τέλος λίγο κουράστηκα αλλά υπήρχαν και στιγμές που θα θυμάμαι. Ανάμεσά τους, το σπαρταριστό «σκετς» εξομολογούμενης και «αρχάγγελου Γαβριήλ» -στο οποίο είμαι σίγουρος πως έχει βάλει γερά το χέρι της, α λα Βοκάκιος, η Λένα Κιτσοπούλου, αν δεν είναι δικό της εντελώς- με Γαλήνη Χατζηπασχάλη και Άγγελο Τριανταφύλλου-, η απολαυστική σκηνή με τις μοναχές -με επικεφαλής την Λυδία Φωτοπούλου και τον… Άγγελο Παπαδημητρίου- να προσπαθούν να απομακρύνουν με τις ανάσες τους, για να μην «αγγίξουν», το «φύλλο συκής» του γυμνού κοιμισμένου άντρα -του Χρήστου Λούλη- για να δουν τι… κρύβει, η σκηνή του σμιξίματος της πρωτάρας που ανακαλύπτει τη γλύκα και θέλει ξανά και ξανά -ξεχειλίζει αλήθεια, με Μαρία Διακοπαναγιώτου και Μιχάλη Σαράντη... 

Αλλά εκείνο το κομμάτι με την Εύη Σαουλίδου, νέα που τ’ αδέλφια της σκοτώνουν τον εραστή της κι εκείνη, για να τον κρατήσει κοντά της, κόβει το κεφάλι του νεκρού, ξεριζώνει τον βασιλικό της, χώνει το κεφάλι μέσα στη γλάστρα του και μετά ξαναμπήγει από πάνω τον βασιλικό, με τους ηθοποιούς να μας μοιράζουν στο τέλος κλωναράκια βασιλικού, θα το φυλάξω για πάντα. Και πάντα θα θυμάμαι το «Δεκαήμερο» αυτό του Νίκου Καραθάνου σαν μια παράσταση που μοσχοβολούσε βασιλικό.

Άνοιξε τελικά η «Αλκυονίς. Την περασμένη Κυριακή 26 Οκτωβρίου με «Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Μνήμης και Τιμής για τον Νίκο Καζαντζάκη». Κι όχι στις 16 Οκτωβρίου με την «Χρυσή άμαξα» του Ρενουάρ, όπως με μεγάλο ενθουσιασμό σας έγραφα στο «Τέταρτο Κουδούνι», στις 9 Οκτωβρίου, μεταφέροντας την είδηση που δημοσιεύτηκε στο «Βήμα». Δεν έχει τόση σημασία, σημασία έχει ότι ξανάνοιξε. Ως κινηματογράφος.

Θέλω να ελπίζω ότι η συνέχεια θα ’ναι πιο ελκυστική, αντάξια της ιστορίας της αίθουσας, κι όχι με αφιερώματα χωρίς ενδιαφέρον, σαν το τρέχον, που περιλαμβάνουν ταινίες σημαντικές, ίσως, όπως ο «Ζορμπάς» του Μιχάλη Κακογιάννη, «Ο τελευταίος πειρασμός» του Μάρτιν Σκορσέζι κι «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται του Ζιλ Ντασέν, αλλά χιλιοπαιγμένες -κι από την τηλεόραση. Μια συνέχεια πιο ευφάνταστη, με ταινίες φρέσκες, που να κομίζουν το ουσιαστικά καινούργιο ή κλασικές που να μην έχουν, όμως, εξαντληθεί -και σε κόπιες, βέβαια, αντάξιές τους.

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή… Ή, μάλλον (όπως είχα γράψει), για τη συγκεκριμένη περίπτωση, μια οθόνη.

Η κλασική πια φωτογραφία -και αφίσα και εξώφυλλο του δίσκου των Σάιμον και Γκάρφάνκελ με το soundtrack- της κλασικής ταινίας του Μάικ Νίκολς και του 1967 «Ο πρωτάρης» -με Ντάστιν Χόφμαν και Αν Μπάνκροφτ.

Κοπιαρίστηκε κατά κόρον με αφορμή πλείστα όσα ανεβάσματα του έργου-μεταφοράς για το θέατρο της ταινίας απ’ τον Τέρι Τζόνσον.

Και ξαφνικά βλέπω την παραπάνω φωτογραφία (της Μελίνας Δόσιου) για την promotion, που λέμε, του «Λεωφορείου ο Πόθος» του Τενεσί Γουίλιαμς που ανεβαίνει στο «Άνεσις» σε σκηνοθεσία του Γεωργιανού Λεβάν Τσουλάτζε απ’ τον Τάσο Ιορδανίδη με Κατερίνα Λέχου και τον ίδιο. Κοίτα σύμπτωση!

Η έξοχη συναυλία-γκαλά της Καμεράτας Ορχήστρας των Φίλων της Μουσικής με τους τέσσερις κορυφαίους κόντρα τενόρους -όχι ούτε ο υπουργός ούτε η υφυπουργός Πολιτισμού παρέστησαν…- στο Μέγαρο Μουσικής ήταν -επιτρέψτε μου να κατεβάσω το επίπεδο στα κυβερνητικά μέτρα- μια πατσαβούρα στη μούρη όσων απεργάζονται την καταχρηστικώς αποκαλούμενη «συγχώνευση» -aka συρρίκνωση και ουσιαστικά διάλυση…- του συνόλου με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Διότι εγώ ομολογώ πως δεν έχω πειστεί πως το θέμα έχει λήξει, όταν ο κ. Τασούλας, ο επί του Πολιτισμού υπουργός, βγαίνει και λέει πως «εξετάζεται με ενδιαφέρον η πρόταση (σ.σ. η πρόταση ΠΟΙΑΝΟΥ;)» κι αμέσως μετά βγαίνει η κ. Γκερέκου, η επί του Πολιτισμού υφυπουργός, και ξελέει και «αποκλείει κάθε σχετικό ενδεχόμενο». Καθότι δεν πείθομαι απ’ το λόγο κανενός -σχεδόν- απ’ τους πολιτικούς μας. Ξέρω πως η ασχετοσύνη δέρνει τα κυβερνητικά κλιμάκια. Αλλά δεν ξέρω και τι μπορεί αυτοί, εκεί πέρα, να απεργάζονται και τι μπορεί ξαφνικά να ξεφουρνίσουν με οποιαδήποτε δικαιολογία. Αποκλείεται το ντουέτο του υπουργείου Πολιτισμού να το παίζει και «καλός ασφαλίτης/κακός ασφαλίτης»; 
Oπότε ας τη φάνε προς το παρόν την πατσαβούρα μιας τέτοιας επιτυχίας στη μούρη. Προειδοποιητικά. Αν και τίποτα δεν τους περουνιάζει, πόσω μάλλον εφόσον ήταν απόντες. Αλλά όσο να ’ναι δημιουργείται ένα προηγούμενο: δε θα θεωρηθεί έγκλημα εκ προμελέτης κατά του πολιτισμού ν’ αφανίσουν δυο ορχήστρες που έχουν εκτοξευτεί τα τελευταία χρόνια -η Καμεράτα και διεθνώς;

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Τι ξεφτίλα… Η απερίφραστα και απροκάλυπτα και χωρίς ούτε να τηρούνται καν τα προσχήματα πλέον, ποικιλοτρόπως αμειβόμενη «δημοσιογραφία» και «κριτική» περί τα πολιτιστικά. Αυτή που γλείφει προς πάσαν κατεύθυνσιν -σάαααλια, γλίτσα…- και υμνολογεί τα πάντα και θεοποιεί τους πάντες ισοπεδώνοντας ταλαντούχους και ατάλαντους, σημαντικούς και ασήμαντους, πρώτους και δευτεράντζες και τριτάντζες, αρκεί ποικιλοτρόπως να της τα ακουμπούν -και δια της μεθόδου των επισήμων δημοσίων σχέσεων….

Τι Μεγάλος σκηνοθέτης -μικρή, φθαρμένη η λέξη, ασφυκτιά μέσα της- ο Καρλ Τέοντορ Ντράιερ! Τι προσωπική κινηματογραφική γλώσσα! Ξαναείδα, μετά από πολλά χρόνια, την ταινία του  «Το Πάθος της  Ζαν Ντ’ Αρκ» στην πολύτιμη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στο πλαίσιο του InMute 2014, του ψαγμένου τριήμερου φεστιβάλ που οργάνωσε για δεύτερη χρονιά με ταινίες βουβές, τολμηρά, ανατρεπτικά υποστηριγμένες από σύγχρονες μουσικές ειδικά φτιαγμένες -άλλη μια εξαίρετη ιδέα. 

Με συνεπήρε γι άλλη μια φορά αυτός ο καταιγισμός γκρο πλάνων πάνω σε πρόσωπα συγκλονιστικής αλήθειας, με πρώτο της Φαλκονετί. Τι βγαίνει μέσα και κάτω και πάνω απ’ την εικόνα του Ντράιερ! Εμβρόντητος ο φίλος που πήγαμε μαζί κι έβλεπε Ντράιερ για πρώτη φορά. Κι η μουσική του επίσης Δανού Γιάκομπ Κίρκεγκόρ συν-αρπα-στι-κή, καθηλωτική. 

Αχ, Στέγη!

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Η «Καμεράτα» στο απόγειό της

Εδώ και καιρό έχει βρει πια, με μουσικό διευθυντή της τον Γιώργο Πέτρου, τον ήχο της η «Καμεράτα, Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής» -σε σχέση με τα όργανα εποχής που χρησιμοποιεί: έναν ήχο λιτό, απέριττο, ισορροπημένο -καθόλου μελίρρυτο αλλά και καθόλου στεγνό-, πνευματικότατο, απόλυτα ταιριαστό με τη μουσική μπαρόκ που ερμηνεύει αλλά και μεστό.

Η προχθεσινή συναυλία δεν συνιστούσε απλώς άλλη μία απόδειξη του ισχυρισμού αυτού. Συνιστούσε την αποκορύφωση. Η ορχήστρα, διαρκώς  εξελισσόμενη, μολονότι δεν ήταν η απόλυτη πρωταγωνίστρια της βραδιάς αλλά ο ρόλος της ήταν, κατά ένα μεγάλο μέρος, συνοδευτικός, έδειξε να έχει φτάσει στο απόγειό της.

Το γκαλά με τέσσερις κορυφαίους κόντρα τενόρους της εποχής μας που διοργάνωσε ήταν μία εξαίρετη ιδέα που στέφθηκε από επιτυχία. Το ενδιαφέρον, άψογα ζυγισμένο πρόγραμμα, προσεκτικά σχεδιασμένο, ισομοιράστηκε στους τέσσερις και στην ορχήστρα η οποία, ανάμεσα στις άριες, έπαιξε τέσσερα κοντσέρτα φτάνοντας στο μάξιμουμ την  απόδοσή της: Κοντσέρτο γκρόσο έργο 3, αρ. 4 του Τζορτζ Φρίντρικ Χέντελ, Κοντσέρτο για δύο βιολιά έργο 3 αρ. 8 και Κοντσέρτο για φαγκότο σε μι ελάσσονα του Αντόνιο Βιβάλντι, Κοντσέρτο για μαντολίνο σε σολ μείζονα του Γιόχαν Άντολφ Χάσε. Με λεπτές διαφοροποιήσεις ανάμεσα στο ύφος των συνθετών αλλά και με πνοή η Καμεράτα υπό τον Γιώργο Πέτρου δεν «παραγέμισε» απλώς τη συναυλία αλλά στάθηκε ίση προς ίσους με τους πρωταγωνιστές της βραδιάς. Οι βιολονίστες Σέρτζιου Ναστάσα και Οτίλια Αλιτέι, ο φαγκοτίστας Αλέξανδρος Οικονόμου και ο μαντολινίστας Θεόδωρος Κίτσος -σολίστ στα τρία από τα κοντσέρτα, εκ των σπλάχνων της ορχήστρας και οι τέσσερις- εκτέλεσαν άψογα τα μέρη τους βάζοντας όλοι το λιθαράκι τους αλλά θα πω πως ξεχώρισα τον Αλέξανδρο Οικονόμου.

Οι τέσσερις κόντρα τενόροι συναγωνίστηκαν μεταξύ τους και με τους εαυτούς τους. Με αποτελέσματα συναρπαστικά.

Πιο αδύναμο, τηρουμένων των αναλογιών, βρήκα τον νοτιοκορεατικής καταγωγής Αμερικανό Βινς Ίι που είχε, και στις δύο άριες που τραγούδησε -από τον «Φαρνάκη» του Γιόζεφ Μισλίβετσεκ και από τον «Ξέρξη» του Χέντελ-, κάποια προβλήματα συμπόρευσης με την ορχήστρα ενώ στην πρώτη η φωνή του, με δυνατότητες σε πολύ υψηλές νότες αλλά όχι «μεγάλη», κάποιες στιγμές «χάθηκε». Η τέλεια υφή, όμως, του φωνητικού του μετάλλου υπερκάλυψε τα όποια μειονεκτήματα με εξαιρετικά τελικά αποτελέσματα.

Αντίθετα μεγάλο μέγεθος φωνητικό διαθέτει ο Ουκρανός Γιούρι Μινιένκο -το μεγαλύτερο νομίζω και από τους τέσσερις- και, παράλληλα, την ποιότητα που του επέτρεψε να αποδώσει άριστα και τις δύο άριες -του επώνυμου ρόλου αλλά και της Αλμιρένα- από τον «Ρινάλντο» του  Χέντελ.

Μοναδικής μουσικότητας η -όχι, πάντως, μεγάλου μεγέθους επίσης- φωνή του Σαβιέ Σαμπάτα. Με μία παρουσία εντυπωσιακή και με ιδιοσυγκρασιακό τραγούδι ο καταλανός κόντρα τενόρος τραγούδησε με καθηλωτικό τρόπο μία άρια από τον «Ιούλιο Καίσαρα» του Χέντελ και μία από την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» του Νικόλα Πόρπορα.

Ψηλότερη κορυφή της συναυλίας κορυφών ο Μαξ-Εμάνουελ Τσέντσιτς. Ο διακεκριμένος Κροάτης, έστω και αν και αυτός δεν έχει μεγάλο φωνητικό μέγεθος, διαθέτει, εκτός από την εκπληκτική τεχνική και τις απεριόριστες δυνατότητες -αυτά τα καταπληκτικά μελίσματα!- που έχει καλλιεργήσει, το χάρισμα να μην τραγουδάει απλώς έξοχα αλλά να ερμηνεύει. Καταθέτοντας τα σπλάχνα του. Η άρια του Σέξτου από την «Μεγαλοψυχία του Τίτου» του Χάσε και του Ζελίμ από την όπερα του Βιβάλντι «Η αλήθεια σε κρίση» ήταν οι κορυφαίες στιγμές της βραδιάς. Η οποία έκλεισε με τους τέσσερις μαζί να τραγουδούν το κουαρτέτο και το φινάλε από το «Ρωμίλος και Ερσίλια» του Μισλίβετσεκ και σε ανκόρ την άρια «Ombra Mai Fu» από τον «Ξέρξη» του Χέντελ σε τετραφωνία.

Το συμπέρασμα. Μία βραδιά μπαρόκ αξέχαστη: ένα εξαίρετο ορχηστρικό σύνολο να συμπράττει με τέσσερις σπουδαίες φωνές.

Παρατήρηση. Πιστεύω πως η Αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» θα ήταν καταλληλότερη για τη συναυλία. Στην αχανή «Χρήστος Λαμπράκης», που επελέγη ίσως για λόγους μεγαλύτερης χωρητικότητας, παρά την άψογη ακουστική της, ούτε η φύσει περιορισμένου μεγέθους φωνές των κόντρα τενόρων ούτε όργανα όπως το φαγκότο ή το μαντολίνο αναδείχτηκαν όσο θα μπορούσαν.

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών/Αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης», «Καμεράτα, Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής», 23 Οκτωβρίου 2014.

Μανόλης Αναγνωστάκης και Λούλα Αναγνωστάκη σμίγουν επί σκηνής

Τέταρτο Κουδούνι / Έκτακτο

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης κι η -νεότερη- αδελφή του Λούλα Αναγνωστάκη, ένας απ’ τους σπουδαίους της ποίησής μας και η κορυφαία εν ζωή θεατρική μας συγγραφέας, συναντιούνται για πρώτη φορά στη σκηνή: «Χρόνος παλιός… Ο ουρανός κατακόκκινος» είναι ο τίτλος της παράστασης που ετοιμάζει στο

«Studio» του θεάτρου «Αργώ» η Νίκη Τουλουπάκη σε σκηνοθεσία Τάκη Λιατζιβίρη ενώνοντας με τρόπο θεατρικό και σε μορφή μονολόγου, μια επιλογή απ’ τα συγκλονιστικά ποιήματα του Μανόλη Αναγνωστάκη και το μονόλογο «Ο ουρανός κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη, που τα συνδέουν «οι τραυματικές μνήμες, τα προδομένα όνειρα, η κατάρρευση του κοινωνικού περίγυρου, των ιδεών και των αγώνων μέσα από καταρρεύσεις ατομικές».

Η παράσταση θ’ ανοίγει με ποιήματα του Μανόλη Αναγνωστάκη -γύρω στα δεκαπέντε- επιλεγμένα έτσι ώστε να αποκτούν μια νοηματική ενότητα και σε μια ροή που να τα συνδέει και, κατά κάποιο τρόπο, να τα οδηγεί στο μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη.

Είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζονται ενταγμένα συστηματικά σε θεατρική παράσταση ποιήματα του Μανόλη Αναγνωστάκη.

«Ο ουρανός κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη πρωτοπαρουσιάστηκε τη σεζόν 1998/1999 απ’ το Εθνικό Θέατρο στην τότε «Νέα Σκηνή» του, ενταγμένος στην παράσταση/σύνθεση «Εμείς, οι άλλοι» μ’ ερμηνεύτρια την Βέρα Ζαβιτσιάνου. Σκηνοθέτης ο Βίκτωρ Αρδίττης. Στη συνέχεια τον ερμήνευσε η Ρένη Πιττακή, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών 2008, στο «Σχολείον», σε σκηνοθεσία Νίκου Χατζόπουλου κι η Λυδία Κονιόρδου τη σεζόν 2011/2012 στον «Προσωρινό» σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Χατζή μαζί μ’ ένα απόσπασμα απ’ το πιο πρόσφατο έργο της Λούλας Αναγνωστάκη «Σ’ εσάς που με ακούτε» -τίτλος της παράστασης «Ο ουρανός κατακόκκινος-Σ’ εσάς που με ακούτε».

Ο μονόλογος περιλήφθηκε ολόκληρος, την ίδια σεζόν 2011/2012, και στη σύνθεση/μονόλογο από κείμενα της Λούλας Αναγνωστάκη «I Love You» που έκανε ο Σταμάτης Κραουνάκης σε σκηνοθεσία του μαζί με την Αλεξάνδρα Παντελάκη η οποία τον ερμήνευσε στο «Αθηναΐς». Το τιμητικό αφιέρωμα «I Love You» στην Λούλα Αναγνωστάκη ο Σταμάτης Κραουνάκης το επανέλαβε τον περασμένο χειμώνα 2013/2014 στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης» με ερμηνεύτρια, αυτή τη φορά, την Ελένη Ουζουνίδου η οποία, πάντως, είχε ερμηνεύσει αυτούσιο το μονόλογο και την προηγούμενη σεζόν 2012/2013 στην Καβάλα με το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας και σε σκηνοθεσία Θοδωρή Γκόνη.

Το πιο πρόσφατο ανέβασμα του μονολόγου έγινε το περασμένο καλοκαίρι και πάλι με την Ρένη Πιττακή στην Θεσσαλονίκη, στο Επταπύργιο, σε σκηνοθεσία Λεωνίδα Προυσαλίδη και στο πλαίσιο των Γιορτών Ανοιχτού Θεάτρου 2014.

Η πρεμιέρα του «Χρόνος παλιός… Ο ουρανός κατακόκκινος» με την Νίκη Τουλουπάκη είναι προγραμματισμένη για τις 18 Νοεμβρίου. Η παράσταση, που θα παίζεται κάθε Δευτέρα και Τρίτη, ανεβαίνει με σκηνικά Άγγελου Δελλή, μουσική επιμέλεια Κωστή Αλέξη και φωτισμούς Θωμά Οικονομάκου.

Μακρυκωσταίοι κι Αμφιπολίτες ή Ιστορίες έρωτα και αναρχίας

Το Τέταρτο Κουδούνι / 23 Οκτω(μ;)βρίου 2014

Του κοριτσιού απέναντι (στο σύστημα)…

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Αμ, το άλλο; «Το ΚΘΒΕ έχει ένα πολύ βασικό στόχο: να υπηρετήσει το κλασικό αλλά είναι και χρέος του να γίνει πυρήνας καλλιτεχνικής αναρχίας, έρευνας και πρωτοπορίας» δήλωσε ο καλλιτεχνικός του διευθυντής Γιάννης Βούρος.

Άλλη μια αντισυστημική ιστορία έρωτα και αναρχίας... Δυο, όμως, μέσα σε μια βδομάδα είναι overdose.

Οργίστηκα. Βλέποντας την Αννίτα Σαντοριναίου να παίζει στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης». Στο πλαίσιο της Εβδομάδας Κυπριακού Θεατρικού Έργου στην Αθήνα, που την οργάνωσε το υπό τον Γιώργο Νεοφύτου Κυπριακό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου για τρίτη κατά συνέχεια χρονιά. Να ερμηνεύει είναι η πιο σωστή λέξη τον πολύ ενδιαφέροντα μονόλογο του νέου συγγραφέα Γιώργου Μαννούρη «Απόψε θα πετάξω την τέφρα σου!». Εξαιρετικά σκηνοθετημένη από μια νέα κοπέλα, την Μαγδαλένα Ζήρα, σε μια παραγωγή του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου. 

Σπουδαία -κυριολεκτώ, δεν τρελαίνομαι να χρησιμοποιώ αφειδώς μεγαλοστομίες και μεγαλόσχημα επίθετα χωρίς να τα σημαίνω- ηθοποιός. Τι γκάμα! Εδώ έβγαζε με μια δεξιοτεχνία απαράμιλλη το μαύρο χιούμορ, τη σαρδόνια ειρωνεία του κειμένου -μια χήρα που σκέφτεται πού θα σκορπίσει την τέφρα ενός μακαρίτη πια συζύγου με τον οποίο δεν έζησε δα και βίον ανθόσπαρτον, κάθε άλλο…- σκοτεινιάζοντας την ερμηνεία της εκεί που έπρεπε. Μ’ ένα κύρος, μ’ έναν τρόπο δικό της να γεύεται το λόγο -τη λέξη-, με μια δύναμη, με μια πλαστικότητα, με μια σπάνια εκφραστικότητα, με μια φάτσα τεατράλε που «γράφει» άμα τη εμφανίσει της αλλά και με τσαγανό…

Την έχω δει πολλές φορές στο θέατρο την Αννίτα Σαντοριναίου -απ’ την εποχή που ξεκίνησε την πορεία της στο «Θέατρο Τέχνης», απόφοιτη της σχολής του, μέχρι σε αρκετές παραστάσεις του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου στη δύναμη του οποίου εδώ και πολλά χρόνια ανήκει. Ν’ απλώνει μια γκάμα απ’ τον Αισχύλο και την αρχαία τραγωδία μέχρι τη σύγχρονη κωμωδία -τώρα ετοιμάζεται να παίξει στην Λευκωσία Εκάβη στο «Τρίτο στεφάνι» που ανεβάζει στον ΘΟΚ ο Τάκης Τζαμαργιάς σε δραματοποίηση Σάββα Κυριακίδη, σας το ’χω ήδη γράψει απ’ τις 11 Ιουνίου στο «Τέταρτο Κουδούνι».

Ποιος ο λόγος να οργίζομαι τότε; Οργίστηκα γιατί η Ηθοποιός αυτή, που και τι δεν έπαιξε στον ΘΟΚ -χωρίς ΚΑΘΟΛΟΥ να υπάγεται στην κατηγορία «κάλλιο πρώτος στο χωριό…»-, παραμένει γνωστή μόνο στο περιορισμένο κυπριακό θεατρικό κοινό. Ενώ θα ’πρεπε να γίνεται ΑΝΑΡΠΑΣΤΗ -με «δανεισμό» απ’ τον ΘΟΚ, με κάποιο τρόπο τέλος πάντων…-, από ελλαδικά ιδιωτικά και, κυρίως, κρατικά Θέατρα. Δυο φορές, όλες κι όλες, προ ετών, την έχουν μετακαλέσει στην Ελλάδα αφότου έφυγε στην Κύπρο: ο Διαγόρας Χρονόπουλος να κάνει Πενία στον «Πλούτο» του όταν διηύθυνε το ΚΘΒΕ κι ο Γιώργος Θεοδοσιάδης να τη σκηνοθετήσει στο Εθνικό -επί Νίκου Κούρκουλου. Λες και οι ρολίστες της κλάσης της μας περισσεύουν...

«Κόντρα και μεταξύ κατοίκων Νέας Μεσολακκιάς και Αμφίπολης για το πού ανήκει ο τάφος. Οι κάτοικοι της Ν. Μεσολακκιάς, που απέχει 800 μ. από το λόφο Καστά, τον θεωρούν δικό τους. Τον διεκδικούν όμως και οι κάτοικοι της Αμφίπολης, που είναι πιο γνωστή για τις αρχαιότητές της και τον Λέοντα. Η συζήτηση έχει φουντώσει στα καφενεία της Αμφίπολης, όπου οι θαμώνες παρακολουθούν τα λεωφορεία με τους τουρίστες να πηγαινοέρχονται καθημερινά. Χθες, σε μία τέτοια συζήτηση παρενέβη κάποιος, ο οποίος δήλωσε με το ύφος του ανθρώπου που γνωρίζει, ότι ένα μέρος του τάφου ανήκει στα όρια της κοινότητας Ν. Μεσολακκιάς και ένα άλλο μέρος στα όρια της κοινότητας Αμφίπολης. Αλλά αντί να σβήσει την κόντρα, όπως επιθυμούσε, ‘έριξε βενζίνη στη φωτιά’»: το διάβασα στην  «Ελευθεροτυπία», σε ρεπορτάζ του Σάκη Αποστολάκη για ΤΟΝ τάφο.

Μια αίσθηση διεθνούς, σχεδόν σεξπιρικού glamour μου ’χε αφήσει αυτή η υπόθεση. Ότι θα εξελιχθεί σε «Μακρυκωσταίοι και Κοντογιώργηδες», ε, δεν το φανταζόμουνα. Με τίποτα.

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Προσπάθειες για προώθηση του ελληνικού θεατρικού έργου εκτός συνόρων έχουν γίνει. Καμιά τους, δυστυχώς, δεν έδειξε να καρποφορεί: ατόνησαν, εγκαταλείφθηκαν, ξεχάστηκαν, δεν πέτυχαν… Σήμερα, με τα ηλεκτρονικά μέσα να κυριαρχούν, μια καινούργια προσπάθεια ξεκινάει -πολύ σωστά- διαδικτυακά. «The Greek Play Project» (GPP) τ’ όνομα της ιστοσελίδας κι η «συνάντηση» μαζί της γίνεται μέσω του link www.greek-theatre.gr. Την έχει δημιουργήσει η θεατρολόγος και κριτικός θεάτρου Ειρήνη Μ. Μουντράκη, μια νέα γυναίκα, επιστήμων ικανή και δραστήρια, που πολύ την εκτιμώ με μια επίσης εκλεκτή ομάδα γύρω της: Μαρία Καρανάνου  Αγγελική Πούλου, Μυρτώ Ευαγγελίδου, Χρήστος Καρανάτσης κι οι μεταφράστριες  Έλενα Δέλλιου, Άρτεμις Παλάσκα, Ελίνα Παλάσκα. 

Πρόκειται για μια δυναμική πλατφόρμα προώθησης του ελληνικού θεατρικού έργου, για ένα δίκτυο συνεργασιών και δράσεων αλλά και για έναν ανοιχτό χώρο πληροφόρησης και ανταλλαγής, που επιθυμεί να συμβάλει στην ανάδειξη και την προβολή της σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας και να ενισχύσει τη συζήτηση και την κινητικότητα γύρω απ’ αυτήν.

Με αφετηρία του την -εξαιρετικά, με πολλή προσοχή σχεδιασμένη-δίγλωσση ιστοσελίδα του, το «The Greek Play Project» επιχειρεί να αποτελέσει έναν πρώτο χάρτη του δραματουργικού τοπίου όπως διαμορφώνεται σήμερα ενώ θα υπάρχει συνεχής και τακτική ενημέρωση και διεύρυνσή του. Στην εκκίνηση έχουν συμπεριληφθεί στην ιστοσελίδα 42 σύγχρονοι έλληνες θεατρικοί συγγραφείς  -από Λούλα Αναγνωστάκη μέχρι Βασίλη Κατσικονούρη και Λένα Κιτσοπούλου, από Γιώργο Διαλεγμένο μέχρι Αντώνη και Κωνσταντίνο Κούφαλη, από Γιώργο Σκούρτη, Μάριο Ποντίκα και Γιώργο Μανιώτη μέχρι Θανάση Παπαθανασίου και Μιχάλη Ρέππα, από Ξένια Καλογεροπούλου και Ευγένιο Τριβιζά μέχρι Βασίλη Μαυρογεωργίου, από Γιάννη Ξανθούλη μέχρι Δημήτρη Δημητριάδη και Μισέλ Φάις, από Πάρι Τακόπουλο και Παναγιώτη Μέντη μέχρι Ανδρέα Στάικο και Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη και Μαρία Ευσταθιάδη και Αλέξη Σταμάτη και Γιάννη Τσίρο και Λεία Βιτάλη και… και… Ενώ ο κατάλογος αυτός θα διευρύνεται και θα συμπληρώνεται -αχ, ας μην αρχίσουν οι γκρίνιες…- σε σταθερή βάση. Ο κάθε συγγραφέας παρουσιάζεται με πλήρη βιογραφικά στοιχεία, περιλήψεις θεατρικών έργων του καθώς και μ’ ένα πρωτότυπο θεωρητικό κείμενο για τη δραματουργία του, γραμμένο αποκλειστικά για το www.greek-theatre.gr από καταξιωμένους θεωρητικούς επιστήμονες -όντως, ο ανθός της θεατρολογίας μας. Ταυτόχρονα, σε ξεχωριστές ενότητες, καλύπτεται η επικαιρότητα και αξιόλογες σχετικές δράσεις με συνεντεύξεις, απόψεις και νέα αλλά και με πληροφορίες για τα ελληνικά έργα που παρουσιάζονται. Στο πλαίσιο του GPP τρέχει κι ένα φωτογραφικό σχέδιο σε συνεργασία με την ομάδα «Casablanca» ( Ελευθερία Αγγελάκη, Γιώργος Κόκκιος, Νέκτη Σταμέλου, Νίκος Τεντόμας) που αποτυπώνει φωτογραφικά το τοπίο μιας Ελλάδας που αναδιαμορφώνεται.

Εκατόν δέκα χρόνια απ’ το θάνατο του Αντόν Τσέχοφ (1904/2014). Δεν είναι «στρογγυλή» επέτειος. Ούτε νομίζω πως τιμάται σε επίπεδο παγκόσμιο. Στην ελληνική σκηνή, όμως -τύχη αγαθή-, ένα άτυπο, απρόσμενο «Φεστιβάλ Τσέχοφ» έχει ήδη ξεκινήσει τη φετινή σεζόν: 

* Ο «Πλατόνοφ» του ανεβαίνει στο «Cartel» σε σκηνοθεσία Ένκε Φεζολάρι.

* Ο Κώστας Φιλίππογλου θα κάνει «Γλάρο» στο «Θησείον» αλλά «Γλάρο» θα κάνει κι ο Γιάννης Βούρος στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών για το ΚΘΒΕ.

* Η Λίλλυ Μελεμέ θ’ ανεβάσει «Θείο Βάνια» στο «Χορν» ενώ οι «blitz» προετοιμάζουν για το «Θέατρο Τέχνης» της Φρυνίχου μια δική τους παράσταση που εμπνέεται απ’ το έργο: «Vanya. Δέκα χρόνια μετά». 

* Ο «Βυσσινόκηπος» έχει τα πρωτεία: Ήδη παίζεται στο «Ιδιόμελο», στο Μαρούσι, σε σκηνοθεσία Τζένης Δριβάλα, θα παρουσιαστεί στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών με σκηνοθέτη τον Νίκο Καραθάνο ενώ η Κατερίνα Μπερδέκα θ’ ανεβάσει, «μ’ αφορμή» το ύστατο έργο του Τσέχοφ, στο «Θησείον», με την ομάδα της «MeWe», την παράσταση «Βυσσινόκηπος στα παρασκήνια». 

* Στην «Ελεύθερη Έκφραση» θα παρουσιαστεί το «Κουαρτέτο Τσέχωφ», ήτοι μια σύνθεση των μονοπράκτων του «Η αρκούδα», «Πρόταση γάμου», «Διπλωματικά» και «Καλά ξεμπερδέματα» σε σκηνοθεσία της Μαίρης Ιγγλέση. Η «Πρόταση γάμου» παίζεται και στο «Laluk Café-Bar», στο Κουκάκι, σε σκηνοθεσία Κυριακής Σπανού.

* Η ομάδα «Πλάνη» θα παρουσιάσει στην «Μικρή Πλάνη» της την παλαιότερή της παράσταση «Το στοίχημα», πάνω στο ομώνυμο τσεχοφικό διήγημα, σε διασκευή-σκηνοθεσία Άννας Ετιαρίδου.

* Στο «Σημείο», τέλος, ο Νίκος Διαμαντής έχει ανεβάσει με μουσική διδασκαλία Νίκου Βασιλείου την όπερα του Ουίλιαμ

Γουόλτον «Η αρκούδα», βασισμένη στο τσεχοφικό μονόπρακτο.

Δώδεκα παραστάσεις Τσέχοφ ή απ’ τον Τσέχοφ. Δεν έχει ξαναγίνει. Καταιγισμός! Χιονοστιβάδα -αν κρίνω απ’ τις δυο που εντόπισα αφ’ ότου και μόνο άρχισα να γράφω το κείμενο. Και περιμένετε, μόλις στην αρχή της σεζόν είμαστ’ ακόμη.

Και τρεις, και δυο, και μια απ’ αυτές να τον τιμήσει, όχι τύποις αλλά ουσιαστικά, εγώ ευτυχής θα νοιώσω. Γιατί πολύ, πάρα πολύ τον αγαπάω -τώρα διαβάζω διηγήματά του, είμαι στον τρίτο τόμο κι ανακαλύπτω κι άλλες πτυχές του και το απολαμβάνω, παρά τη μετάφραση που τον ευνουχίζει.

Αυτά τα κατά ριπάς βραβεία του λεγόμενου Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου του Λονδίνου εμένα γιατί με παρέπεμψαν στα Κορφιάτικα Βραβεία;

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Τρία χρόνια μαζί

Σήμερα, 22 Οκτωβρίου, το ιστολόγιο, το blog αυτό με το όνομα totetartokoudouni.blogspot.com κλείνει τα τρία του χρόνια. Οι 540.328 επισκέψεις που έχει δεχτεί μέχρι τώρα το τιμούν. Οι 67.304 έγιναν την πρώτη χρονιά -μέσος όρος 184 τη μέρα-, οι 244.874 τη δεύτερη -μέσος όρος 625 τη μέρα. Οι 295.454 έγιναν την τρίτη χρονιά που μόλις έκλεισε. Ο μέσος όρος ανέβηκε στους 809 επισκέπτες κάθε μέρα. Θέλω να σας ευχαριστήσω όλους που παρακολουθείτε απευθείας ή μέσω facebook ή Google+ το blog και ακόμα περισσότερο όσους συμμετέχετε ενεργά με κάθε τρόπο.

Όταν το ξεκινούσα στις 22 Οκτωβρίου του 2011, με την παρότρυνση του Lj. που το σχεδίασε και το στηρίζει τεχνικά με υπομονή ανεξάντλητη στην περί τα τεχνικά άγνοιά μου, συνεργαζόμουν ακόμα με «Τα Νέα» -ήταν ο 28^ος χρόνος. Απ’ τον Οκτώβριο του 2012, όταν η συνεργασία διακόπηκε αφοσιώθηκα αποκλειστικά σ’ αυτό. Με πλήρη πια ελευθερία και με υποχρεώσεις μόνο προς τον εαυτό μου. Θέλω να ελπίζω πως αυτό λειτούργησε και λειτουργεί θετικά. Στους «άλλους» ένα θέλω να πω: δε μασάω.

Σας αφιερώνω σήμερα, μέρα που ’ναι, το Κουαρτέτο για έγχορδα αρ. 8 του Ντμίτρι Σοστακόβιτς με το Κουαρτέτο Μποροντίν:

«Εκείνος και… εκείνος» και πάλι μαζί μας μέσω «Αλεξάνδρειας»

Το Τέταρτο Κουδούνι / Έκτακτο

Το ιστορικό πλέον «Εκείνος και… εκείνος» του Κώστα Μουρσελά επανέρχεται, 42 χρόνια μετά την πρώτη του εμφάνιση στην τηλεόραση, στη σκηνή πια, γι άλλη μια φορά: στο κομψό θεατράκι «Αλεξάνδρεια» του Βασίλη Βλάχου, στην πλατεία Αμερικής, ανεβαίνει μια συρραφή πέντε μονοπράκτων -διότι ουσιαστικά μονόπρακτα είναι- της σειράς, με πρωταγωνιστές τον ίδιο τον Βασίλη Βλάχο ως Λουκά και τον Γιάννη Κρανά ως Σόλωνα και μαζί τους την Κατερίνα Σουβλή.

Ο Λουκάς κι ο Σόλων, οι ήρωες της σειράς των μονοπράκτων του Κώστα Μουρσελά, δυο απροσάρμοστοι, δυο παρείσακτοι της ζωής, δυο ρακένδυτοι «αλήτες» -ζητιάνοι; Ρέμπελοι; Αποτυχημένοι; Φιλόσοφοι;-, φιγούρες μπεκετικές, βλέπουν, παρατηρούν και σχολιάζουν τη γύρω τους πραγματικότητα. Παραμένοντας μονίμως εκτός των τειχών, εκτός των αγαθών που προσφέρει η καταναλωτική κοινωνία, από θέση ο Σόλων, από ένστικτο ο Λουκάς, για να διατηρήσουν -με τρόπο απόλυτο- την προσωπική τους ελευθερία. Πορεύονται μόνοι τους, με τα κουρέλια τους, που προφανώς συμβολίζουν την ηθική ένδεια του πολιτισμού μας, σ’ έναν κόσμο ακατανόητο -τον κόσμο της καθημερινής ζωής. Με διάχυτο το ανατρεπτικό χιούμορ και με σπινθηροβόλο πνεύμα ο Λουκάς και ο Σόλων απογυμνώνουν κατεστημένες αντιλήψεις και απομυθοποιούν την κοινωνία μας.

Ασπρόμαυρη σειρά της ελληνικής τηλεόρασης, που σημάδεψε την εποχή της, το «Εκείνος και… εκείνος»,  με πρωταγωνιστές τον Βασίλη Διαμαντόπουλο (Λουκάς) και τον Γιώργο Μιχαλακόπουλο (Σόλων), προβλήθηκε στο τότε ΕΙΡΤ απ’ το 1972 μέχρι το 1974 (103 συνολικά επεισόδια/μονόπρακτα), σε σκηνοθεσία Κωστή Ζώη (15 επεισόδια), Βασίλη Διαμαντόπουλου (43 επεισόδια) και Φώτη Λαζαρίδη (45 επεισόδια) και σε τηλεσκηνοθεσία Βασίλη Βλαχοδημητρόπουλου και -σε 51 επεισόδια- Μιχάλη Παπανικολάου, συζητήθηκε όσο λίγες
και παρότι δε σημείωσε μεγάλες θεαματικότητες αποτέλεσε μια χαραμάδα φωτός στη σκοτεινή τηλεοπτική πραγματικότητα της χουντικής εποχής καθώς περνούσε έμμεσα μηνύματα κατά της δικτατορίας στο κοινό με τα αλληγορικά της στοιχεία που δεν επέτρεπαν στη χουντική λογοκρισία να επέμβει καθώς όλα υπαινίσσονταν και τίποτα δε λεγόταν…

Η σειρά ποτέ δεν προβλήθηκε σε επανάληψη και κανένα απ’ τα επεισόδια δε διασώθηκε. Ίσως για το λόγο αυτό το 1989 ο Κώστας Κουτσομύτης σκηνοθέτησε ένα περιορισμένο -13 επεισόδια- ριμέικ με τους ίδιους πρωταγωνιστές, που παίχτηκε απ’ την τότε ΕΤ2.

Μια επιλογή απ’ τα μονόπρακτα του «Εκείνος και… εκείνος», που ένα μέρος τους ο Κώστας Μουρσελάς επέλεξε να εκδώσει -κυκλοφορούν απ’ τον «Κέδρο» («Εκείνος και εκείνος»)- έγιναν απ’ το ΚΘΒΕ, τη σεζόν 2009/2010, ομότιτλη θεατρική παράσταση η οποία παιζόταν επί τρεις σεζόν σε καφενεία και μπαρ της Θεσσαλονίκης. Η σκηνοθεσία ήταν του Γιάννη Ρήγα κι έπαιζαν ο Γιώργος Καύκας κι ο Γιάννης Ηλιόπουλος που τον αντικατέστησε ο Αλέξανδρος Τσακίρης.

Το καλοκαίρι του 2011 ανέβασε επίσης μια επιλογή απ’ τα μονόπρακτα σε ενιαία παράσταση και με τον ίδιο τίτλο («Εκείνος κι εκείνος») ο Γιάννης Καραχισαρίδης για το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης με τον Πάνο Σκουρολιάκο (Λουκάς) και τον Τάσο Χαλκιά (Σόλων).

Στην παράσταση του «Αλεξάνδρεια», που η πρεμιέρα της προγραμματίζεται μέσα στον Δεκέμβριο, θα δεθούν σε ενιαία παράσταση τα μονόπρακτα «Το αυγό», «Το περίπτερο», «Στο ψυχιατρείο», «Ισορροπίες» και αποσπάσματα απ’ «Τα δόντια». Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Νίκος Σακαλίδης και τα σκηνικά και τα κοστούμια η Αφροδίτη Κουτσουδάκη.

Ας σημειωθεί πως, τρίτη σεζόν λειτουργίας του θεάτρου, ο Βασίλης Βλάχος επιλέγει για τρίτη φορά ελληνικό έργο -τα δυο προηγούμενα ήταν το «Πλάτες μέσα στα σκουπίδια» του Κίμωνα Ρηγόπουλου και «Η βέρα» του Δημήτρη Κεχαΐδη. Το φετινό πρόγραμμα του «Αλεξάνδρεια» -«πολυχώρος τέχνης» χαρακτηρίζεται άλλωστε- θα συμπληρωθεί με μουσικές εκδηλώσεις (Μίμης Πλέσσας, Γιώργος Χατζηνάσιος…), παρουσιάσεις ελλήνων συγγραφέων και διαλέξεις πανεπιστημιακών και άλλων ανθρώπων του πνεύματος και της τέχνης.

Κοκορέτσα και σπληνάντερα: η τελευταία λέξη του προμόσιον

Το Τέταρτο Κουδούνι / 16 Οκτω(μ;)βρίου 2014

Ιδιοφυής -και καινοφανής…- κίνηση προβολής παράστασης: αυτά τα κοκορέτσα και τα σπληνάντερα και τ’ αρνιά -τσάμπα φάτε, τσάμπα πιείτε, ορ’ αδέρφια- στην Βουκουρεστίου -Βουκουρεστίου και κοκορέτσα, βέβαια, έννοιες εντελώς ασύμβατες, εγκεφαλικό θα του ’ρθε του Ζάχου Χατζηφωτίου, αν το ’μαθε…- επί τη «επισήμω πρώτη» του «Αγαπητικού της βοσκοπούλας» στο «Παλλάς». Αυτό θα πει προμόσιον! Το ευρύ, που λένε, κοινό, πιθανότατα θα εισέπραξε πως οι σούβλες στήνονται κάθε βράδυ και τρως τσάμπα ψησταριά μετά την παράσταση, οπότε ουρές στα ταμεία! Ε; (Οι φωτογραφίες του Βαγγέλη Μασιά απ’ την «Espresso»).

Είναι μια ηθοποιός που βαθιά εκτιμώ. Για το τάλαντο και τη στάση της στη ζωή και την τέχνη της: η Τάνια Παλαιολόγου.

Η ερμηνεία της στο έργο του Στέφανο Μασίνι «Ανεπίδεκτη διόρθωσης», ένα ενδιαφέρον κομμάτι θεάτρου-ντοκουμέντου -με θέμα τη δράση και τη δολοφονία της ρωσίδας δημοσιογράφου Άννας Πολιτκόφσκαγια η οποία αγωνίστηκε, παρά τους τεράστιους κινδύνους και τις εξοντωτικές αντιξοότητες, ασυμβίβαστη για την υπόθεση της Τσετσενίας, δεν έσκυψε το κεφάλι στον Ηγεμόνα Πούτιν και το πλήρωσε ακριβά- που παρουσιάζεται στο «Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων», στην Κυψέλη, σε σκηνοθεσία του συντρόφου της στη ζωή Μιχάλη Κοιλάκου ο οποίος παίζει επίσης πλάι της διάφορους ρόλους, ενίσχυσε γι’ άλλη μια φορά αυτό που πιστεύω για την ηθοποιό.

Τώρα, κακό προγραμματισμό να το πω; «John» -την πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση χορού (χοροθεάτρου θα ’ταν το σωστότερο) του Λόιντ Νιούσον- είδαμε απ’ τους «DV8 Physical Theatre» στην «Στέγη» απ’ την Κυριακή μέχρι χτες. «John» -την ίδια παράσταση- έχει προγραμματίσει το Μέγαρο Μουσικής στις 9 Δεκεμβρίου στο πλαίσιο των απευθείας μεταδόσεων του «National Theatre Live» -το βρετανικό Εθνικό Θέατρο είναι συμπαραγωγός. Μπορεί να υπάρχει ενδιαφέρον στον κόσμο για την ίδια παράσταση που παίχτηκε, ζωντανά μάλιστα, πριν από λιγότερο από δυο μήνες στην ίδια πόλη; Εκτός κι αν δημιούργησε προηγούμενο…

Όχι, δεν «πέρασαν πάνω από 20 χρόνια από την τελευταία τους σκηνική συνάντηση», όπως διάβασα. Μιλώ για τους κολλητούς Γιώργο Μιχαλακόπουλο και Γιώργο Μοσχίδη που συναντιούνται ξανά στη σκηνή -θα παίξουν και οι δυο στο «Ένας άνθρωπος για όλες τις εποχές» του Ρόμπερτ Μπολτ που ετοιμάζει ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος για την Κεντρική Σκηνή του Εθνικού, το Εθνικό του Σωτήρη Χατζάκη, βλέπετε, ανεβάζει ό,τι κι ο Κώστας Μουσούρης προς πεντηκονταετίας και βάλε… Έξι χρόνια πέρασαν. Το 2008/2009 ήταν που έπαιξαν για τελευταία φορά μαζί -δεύτερη σεζόν- στον «Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν» του Ίψεν (τον επώνυμο ρόλο ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος που ’χε σκηνοθετήσει κιόλας, τον Φόλνταλ ο Γιώργος Μοσχίδης). Στο «Άλμα» της Κατερίνας Μαραγκού.

Πολύς ντόρος έγινε για το θέμα -με τις διάφορες παλινδρομήσεις. Προσωπικά δεν το αντελήφθην και πολύ καλά. Το 55ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, θα γιορτάσει τα 100 χρόνια του ελληνικού κινηματογράφου. «Στο πλαίσιο αυτό και με πρωτοβουλία του προέδρου του θεσμού κ. Γιάννη Σμαραγδή», διαβάζω στο σχετικό δελτίο Τύπου, «τιμά και βραβεύει τέσσερις καλλιτέχνες που έχουν προσφέρει σημαντικό έργο στον χώρο του πολιτισμού». Του πολιτισμού; Έτσι γενικά; Ποιος ο λόγος δηλαδή; Θα υπέθετε κανείς πως ένα φεστιβάλ κινηματογράφου με αφορμή τα 100 χρόνια του ελληνικού κινηματογράφου θα βράβευε καλλιτέχνες που έχουν προσφέρει στο χώρο ειδικά του κινηματογράφου. Γιατί, τότε, να μη βραβευτεί, για παράδειγμα, ο ζωγράφος Δημήτρης Μυταράς που, επίσης, «έχει προσφέρει σημαντικό έργο στον χώρο του πολιτισμού»; Ή η ποιήτρια και μεταφράστρια Τζένη Μαστοράκη που ωσαύτως «έχει προσφέρει σημαντικό έργο στον χώρο του πολιτισμού»; Ή η ποιήτρια Κική Δημουλά που κι αυτή «έχει προσφέρει σημαντικό έργο στον χώρο του πολιτισμού»;

Προφανώς αναζητήθηκαν(;) κάποιοι που να ’χουν και σχέση με τον κινηματογράφο. Οι καλλιτέχνες που πρότεινε ο Γιάννης Σμαραγδής να βραβευτούν είναι ο Παντελής Βούλγαρης, η Βούλα Ζουμπουλάκη, ο Λάκης Παπαστάθης κι η Άννα Συνοδινού. Ο Παντελής Βούλγαρης κι ο Λάκης Παπαστάθης, όντως, έχουν απόλυτη και ισχυρή σχέση με τον κινηματογράφο -ισχυρότερη δε γίνεται ούτε επί του θέματος συζήτηση γίνεται. Αλλά η Βούλα Ζουμπουλάκη που ’κανε στην καριέρα της με το ζόρι δέκα ταινίες και, κυρίως, η Άννα Συνοδινού που ’χει κάνει τρεισήμισι -και που ούτε καν έχει περιλάβει τη φιλμογραφία της στην αυτοβιογραφία που εξέδωσε- και που και οι δυο τους στο θέατρο -κι όχι στον κινηματογράφο- διέπρεψαν και με το θέατρο έχουν συνδεθεί και ταυτιστεί κι απ’ το θέατρο είναι γνωστές και που μπορεί να ’ναι πανάξιες άλλου είδους βράβευσης για ποιο λόγο να βραβευτούν ΕΔΩ; Γιατί να μη βραβευτεί, ας πούμε, ο Κώστας Βουτσάς; Ή η Μάρθα Βούρτση; Ή ο Νίκος Ξανθόπουλος; Ή ένας σκηνογράφος/ενδυματολόγος όπως ο Διονύσης Φωτόπουλος ή ο Γιώργος Ζιάκας; Ή ο διευθυντής φωτογραφίας Γιώργος Αρβανίτης; Ή η συνθέτρια Ελένη Καραΐνδρου; Που, οπωσδήποτε, με τον κινηματογράφο μεγαλύτερη σχέση έχουν…

Επιτρέψτε μου, πιο ανισόρροπη απόφαση βράβευσης δεν έχω ακούσει. Εκτός κι αν πρόκειται για εξυπηρέτηση προσωπικών σχέσεων. Οπότε…

«Μόνο για λίγες παραστάσεις» (σ.σ. δηλαδή;), «μόνο για είκοσι παραστάσεις», «μόνο για οκτώ παραστάσεις», «για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων» (σ.σ. δηλαδή;), «μόνο για λίγες μέρες» (σ.σ. δηλαδή;), «μόνο μέχρι το τέλος του μήνα», «τελευταία εβδομάδα παραστάσεων», «μεθαύριο λήγουν οι παραστάσεις», «τελευταία παράσταση απόψε»... Μα αυτά δεν είναι πια δελτία Τύπου, είναι απειλητικές επιστολές -για να μην πω εκβιαστικές. Ζω πια σε κατάσταση πανικού. Γιατρέ μου, μήπως εγώ είμαι που έχω πρόβλημα;

Δεν ξέρω αν σήμερα στο ελληνικό θέατρο θα μπορούσε να γίνει καλύτερη επιλογή για το ρόλο του Καποδίστρια. Ο Γιώργος Κροντήρης τον οποίο επέλεξε η Αναστασία Κουμίδου να φέρει το κύριο βάρος του επώνυμου ρόλου στην παράσταση «Capo d’ Istria» που ανέβασε πέρσι κι επαναλαμβάνει φέτος στο «104» δε μου θυμίζει απλώς τον Καποδίστρια που βλέπω σε διάφορους πίνακες και γκραβούρες. Φέρει μια κομψότητα, μια ευγένεια, μια αριστοκρατικότητα και, ταυτόχρονα, δημιουργεί μια αίσθηση μονήρους και αποστασιοποιημένου ατόμου, όπως φανταζόμουν τον Κυβερνήτη.

Η παράσταση, βασισμένη στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη «Καποδίστριας», στην αλληλογραφία του Καποδίστρια με την Ρωξάνδρα Στούρτζα και σε αρχειακό υλικό, σε διασκευή και σκηνοθεσία της Αναστασίας Κουμίδου, έξυπνα ξεκινώντας από μια δημοπρασία χειρόγραφου του Καποδίστρια έχει ατέλειες αλλά η παρουσία κι η ερμηνεία -η καλύτερή του- του Γιώργου Κροντήρη τη στερεώνει και την κάνει πραγματικά ενδιαφέρουσα.

Νέα δραματική σχολή -«σχολή υποκριτικής» τη χαρακτηρίζει-, το «Acting Anatomy Studio», ίδρυσε η μακρότατης πείρας στη διδασκαλία Ρούλα Πατεράκη. Αλλά εκείνο το «όλοι οι διδάσκοντες είναι εξειδικευμένου στοχοπροσδιορισμού στην τέχνη του θεάτρου» που διάβασα στο δελτίο Τύπου και στοχοπροσδιορίστηκα τι το ’θελε; Αχ, αυτή η εκζήτηση...

Τα κατάφεραν. Οι του Διεθνούς Καλλιτεχνικού Κέντρου «Athenaeum». Και μετά από δυο χρόνια σιωπής βρήκαν τους πόρους και διοργάνωσαν -και με μεγάλη επιτυχία κρίνοντας απ’ όσα διάβασα και απ’ τα ονόματα των μελών της επιτροπής που είδα-, εν μέσω της οικονομικής κρίσης, τον 38ο Διεθνή Διαγωνισμό «Grand Prix Μαρία Κάλλας» για Όπερα. Κι ετοιμάζουν για τον Μάιο του 2015 τον 39ο για Πιάνο. Αν υπάρχει μεράκι… Τους/τις θαυμάζω. Απεριόριστα.

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

«Το ξενύχτι», έργο του Γουάλας Σον, θα παρουσιαστεί στο «Beton7» προσεχώς. Ο αμερικανός -νεοϊορκέζος- συγγραφέας (και ηθοποιός) δεν «παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα», όμως, όπως διάβασα στο σχετικό δελτίο Τύπου. Έχει παρουσιαστεί ήδη απ’ τη σεζόν 1999/2000. Απ’ την ομάδα «Στιγμή» με το μονόλογο «Ο πυρετός» που ανέβασε η Βίκυ Γεωργιάδου σε μετάφρασή της και με την Λένα Κιτσοπούλου στην Κεντρική Σκηνή του -τότε- «Αμόρε». Κι έχει επίσης παρουσιαστεί απ’ το «Θέατρο Εξαρχείων». Με το έργο του «Το πένθος του αρουραίου» σε σκηνοθεσία Τάκη Βουτέρη και μετάφραση Αννίτας Δεκαβάλλα -τότε, μάλιστα, είχαν καλέσει το συγγραφέα που ήρθε αυτοπροσώπως στην Αθήνα. Ενώ «Ο πυρετός» παρουσιάστηκε άλλες δυο φορές: το 2005/2006 στο «Θέατρο της Ημέρας» με σκηνοθέτη τον Βασίλη Βαφέα σε μετάφραση Μαρλένας Γεωργιάδη, όπως με πληροφόρησε ο φίλος αναγνώστης κ. Τάσος Ράπτης, αλλά και στα αγγλικά -πρωτότυπος τίτλος «The Fever»- για τρεις βραδιές στο «Θέατρο Τέχνης» της Φρυνίχου σε σκηνοθεσία Τζίνα Λ’ Έστι τη σεζόν 2010/2011.

Τι γλυκό φθινόπωρο…

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή. Ή, μάλλον, ένα ωραίο φθινόπωρο…