Αναζητώντας το χαμένο χαϊμαλί

Το Τέταρτο Κουδούνι / 4 Σεπτεμβρίου 2014

«Γιώργο, γερά, να φύγει η Δεξιά». Φώναζαν κατά τη διάρκεια της ομιλίας του Γιώργου Παπανδρέου σε εκδήλωση για τα σαράντα (χρόνια) του ΠΑΣΟΚ. Του ΠΑΣΟΚ, του κυβερνώντος ομού μετά της Νέας Δημοκρατίας. Το γαρ πολύ της διάλυσης γεννά παραφροσύνη. Είναι ΑΚΡΙΒΩΣ αυτό που λένε «η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα». Καραφαρσάρα θα ’λεγα.

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Η βουλευτίνα της Νέας Δημοκρατίας κ. Τάνια Ιακωβίδου έθεσε στην Βουλή την (ξεκαρδιστική) ερώτηση -πως το Φεστιβάλ Επιδαύρου «ρέπει επικίνδυνα προς έναν αμοραλιστικό ελιτισμό» και πως πρέπει να το αναλάβει, λέει, το Εθνικό Θέατρο-, ο δήμαρχος Επιδαύρου εκπροσωπών τους συν αυτώ ταβερνιάρηδες/ξενοδόχους/βεντζινάδες ψηφοφόρους του απεφάνθη για «κακή ποιότητα των παραστάσεων που επιλέγονται στα Επιδαύρια», ο Κιμούλης δε χάνει την ευκαιρία να επιτεθεί εναντίον του Γιώργου Λούκου μέχρι και στις «Θεσμοφοριάζουσές» του τον «σατιρίζει», να τώρα κι η πρόταση που κατέβασε, μέσω δημοσιεύματός του στην «Ελευθεροτυπία», ο διευθυντής της δραματικής σχολής του Εθνικού Κώστας Γεωργουσόπουλος -πλήρης πρόταση με παλαιές ιδέες από άλλες εποχές και για άλλες εποχές, κάτι σα να την κάνει η πανελλήνια Ένωση Συνταξιούχων Φιλολόγων (πρόταση που την ξανακούσαμε και πέρσι και πρόπερσι) με τον εύγλωττο τίτλο «Νέα Επιδαύρια»- όπου αφού (ξανα)ομιλεί για «ευτελισμό του Φεστιβάλ» μας (ξανά)τονίζει, μπας και δεν το καταλάβαμε, ότι τα «Νέα» Επιδαύριά του θα πρέπει να ’ναι ένα φεστιβάλ «αποσχισμένο από το Φεστιβάλ Αθηνών». 

Ενώ το Χατζακιστάν αφήνει να διαρρεύσει πως «το Εθνικό δεν ενδιαφέρεται ν’ αναλάβει το Φεστιβάλ Επιδαύρου» (α, ναι;) κι αφήνει τα φερέφωνά του να ομιλούν -παλαιά τακτική αυτή, δοκιμασμένη. Εν συνόψει, δηλαδή, όλοι οι γνωστοί και μη εξαιρετέοι, παρόντες στην πίστα.

Καλοστημένο μού φαίνεται το πραξικόπημα που ετοιμάζεται -με τη συμπαράσταση πολιτικών αναλόγου διαμετρήματος βέβαια. Ένας νεανικός, ολόφρεσκος άνεμος φαίνεται να πνέει στην Επίδαυρο. Σιγά, παιδιά, όμως, μη σας πάρει και σας σηκώσει ο άνεμος. Διότι Αίολος ειν’ αυτός, έτσι κι ανοίξει τον ασκό…

Δεν εννοώ πως δεν έχουν όλοι αυτοί τα δίκια τους. Ο Γιώργος Λούκος -δε συμβαίνει να μασάω τα λόγια μου- αμήχανος στάθηκε στην Επίδαυρο. Περιόρισε τους κληρονομικώ δικαίω «μονιμάδες» του Φεστιβάλ που τίποτα δεν είχαν να πουν πια αλλά συνέχιζαν από κεκτημένη ταχύτητα, έσφιξε τα γκέμια στους μεσάζοντες, έφερε νέους, κάλεσε ξένους, υπήρχαν κάποια καλά αποτελέσματα αλλά Φεστιβάλ Επιδαύρου με φυσιογνωμία, με άξονα, με άποψη, με πρόγραμμα συγκροτημένο δεν έκανε. Σαν ερανίσματα μου φαινόταν αυτές οι παραστάσεις ενώ με την έλευση της κρίσης, όταν παρέδωσε και πάλι το θέατρο για πολλά διήμερα σ’ αυτούς που «τα φέρνουν», το πράγμα θόλωσε εντελώς.

Αλλά πάλι να καταλήξουμε σ’ ένα φεστιβάλ/φιλολογική εσπερίδα όπου, όπως στους «Πέρσες» γίνεται η επίκληση στον Δαρείο κι εμφανίζεται το φάντασμά του, να χτυπιόμαστε στα πατώματα και να κάνουμε επίκληση στον Ροντήρη να γυρίσει απ’ τον τάφο -διότι όλοι αυτοί οι προγραμματισμοί οι μεγαλεπήβολοι εκεί στοχεύουν, σίγουρος είμαι… -, πολύ μούχλα μού κάνει.

Ο Κώστας Καραμανλής συνδέθηκε -εκών, άκων- μ’ ένα φρεσκάρισμα των βασικών καλλιτεχνικών θεσμών. Ο Αντώνης Σαμαράς με το ακριβώς αντίθετο στο χώρο του πολιτισμού -για να μην επεκταθώ…: τη μούχλα. Θα το τραβήξει το σκοινί μέχρι την Επίδαυρο; Αυτά τα καταγράφει η ιστορία, ας προσέξει λίγο…

Σκάβουν ’δώθε για να βρούνε τον Μεγαλέξαντρο θαμμένο εντός ελληνικού εδάφους, σκάβουν και ’κείθε των συνόρων, όπως διάβασα απ’ τον πάντα ενημερωμένο στα θέματα της ακατονόμαστης γείτονος Σταύρο Τζίμα, στην «Καθημερινή», μπας και τον βρουν εντός εδάφους πουΓουΔουΜικού. Εδώ τάφος, εκεί τάφος, πού ’ν’ ο τάφος τελικά; Το λειτούργημα του παπατζή λειτουργεί και πάλι. Όχι με τράπουλα, με κτερίσματα πια…

Δεν ξέρω αν επισκέφθηκε αιφνιδιαστικά, α λα Σαμαράς εδώ, κι ο Γκρούεφσκι τις -εκεί- ανασκαφές. Απλώς γι άλλη μια φορά σιγουρεύομαι πως η ανοησία περισσεύει και ’δώθε και ’κείθε των συνόρων. Άσε που κάτι μου λέει πως ο Μεγαλέξαντρος έτοιμος είναι να τους τη σκάσει και των δυονών. Κι άντε μετά τι να απαντήσουν στην Γοργόνα, την αδερφή του…

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή… Ή, μάλλον, όλος ο τάφος, μια σκηνή…, θα ’ταν το ακριβέστερο στην περίπτωση.

Αυτή την επί σκηνής «Παλλάς» συνύπαρξη Ρένης Πιττακή και Γιώργου Μαργαρίτη άλλως Μαγκάρετ, που θα συμμετάσχει επίσης, όπως διάβασα στο onlytheater.gr, στον «Αγαπητικό της βοσκοπούλας», με σκηνοθέτη τον Πέτρο Ζούλια, δεν την εννόησα πλήρως και εις βάθος -την ακριβή αναγκαιότητά της, δηλαδή- αλλά μ’ έχει συγκλονίσει…

Είδα στην αυλή του δημαρχείου της Κηφισιάς, στο πλαίσιο των «Μενανδρείων 2014» τον «Πλούτο» του «Θεάτρου του Νοτίου Αιγαίου» σε σκηνοθεσία Ζαχαρία Αγγελάκου. Δε θέλω να γράψω τίποτα γιατί σέβομαι, εκτιμώ και θαυμάζω κάποιους απ’ τους ηθοποιούς της διανομής κι ένοιωσα άσχημα να τους βλέπω εκεί. Παραθέτω, όμως, αντιγράφοντας κατά γράμμα απ’ το πρόγραμμα του «Πλούτου», τους στίχους του Κ.Χ. Μύρη (Κώστα Γεωργουσόπουλου) -του οποίου η μετάφραση χρησιμοποιήθηκε για την παράσταση της αριστοφανικής κωμωδίας κι ο οποίος υπογράφει και την «ανάλυση κειμένου»- για ένα απ’ τα «τραγούδια», όπως αναφέρονται στο πρόγραμμα, της παράστασης σε μουσική Αντώνη Κυζούλη -εντελώς κωμαστικό όμως, σκέτο γαμοτράγουδο- με τον τίτλο «Βουκολικό άσμα ‘Να’μουνα σαν τον Κύκλωπα’»:

«Να ’μουνα σαν τον Κύκλωπα/τσέλιγκας στα λαγκάδια/να σαλαγάω πρόβατα/να βόσκω τα κριάρια.

Χορέψτε προβατίνες μου/κατσίκια και γελάδια/τράγοι κουνάνε τ’ αχαμνά/κατσίκες τα μαστάρια.

Κι ένα καυλί, τρανό καυλί/να κυνηγάει το χαϊμαλί.

Να ’μουνα καλικάντζαρος/και να ’βγαινα σεριάνι/ν’ αντάμωνα τον Κύκλωπα/στα δάση μοναχό.

Στον ύπνο του να ρεύεται/να βρίζει και να κλάνει/και να ξερνάει τον άμπακο/χωρίς σταματημό.

Με ένα παλούκι μυτερό/να του ’βγαζα το μάτι/γιατί τον έχω από καιρό/μανία και γινάτι.

Έγινα Κίρκη μάισα/και βότανα σε τάισα/έκανα πίτα με σκατά/να φας και να χορτάσεις/και σαν γουρούνι βρωμερό/ τη φούσκα σου να σπάσεις.

Χώνω τη μούρη σου μωρή/στην πίτα σου την βρωμερή/σου σπάω τα παΐδια/και σε κρεμάω τ’ ανάποδα/κάνω κεφαλοκλείδωμα/και σου ζουμπάω τ’ αρχίδια».

Κίνκι, έτσι; Σχεδόν αγγίζει το μαρκήσιο ντε Σαντ…

Είδα και τη βασισμένη στην «Οντίν» του Ζαν Ζιροντού -για τον οποίο ομολογώ πως δεν τρέφω και τα καλύτερα των αισθημάτων…- και του -πολύ παλαιού πια…- 1938 «Νεράιδα». Απ’ την ομάδα «Naan». Σε σκηνοθεσία Φρόσως Λύτρα. Υπέροχη η αίσθηση του νερού μέσα στο οποίο παίζεται -έξοχη η ιδέα αλλά δε μούλιασαν αυτοί οι έρμοι οι ηθοποιοί;- κι ακόμα πιο υπέροχη η αίσθηση ανάμεσα στα κομμένα σα με το μαχαίρι βράχια της - κρυμμένης απ’ τη μεγάλη- μικρής λίμνης της Βουλιαγμένης. Αλλά… Ναι, καλές, κάλλιστες οι site specific παραστάσεις. Αρκεί να υπάρχει παράσταση. Και κείμενο…

Για κάποιο σεμινάριο σκηνοθεσίας κινηματογράφου διάβασα. Τίτλος του, «Κάν’ το όπως ο Μπέργκμαν». Μήπως είναι κομμάτι υπερβολικός; Λέω, μήπως.

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Πολύ καλό το -δίγλωσσο μάλιστα, ελληνικά κι αγγλικά- πρόγραμμα των «Περσών» του ΚΘΒΕ σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη -προϊσταμένη εκδόσεων Ελπίδα Βιάννη. Προσεγμένο περιεχόμενο και σχεδιασμός. Πολύ ενδιαφέροντα κομμάτια, ειδικά γραμμένα, όπως το σφιχτό, καίριο του Δημήτρη Μαρωνίτη, ή ερανισμένα -όχι αβασάνιστα και πρόχειρα. Θα ’θελα, πάντως, μια αναφορά στα προηγούμενα ανεβάσματα της τραγωδίας απ’ το ΚΘΒΕ -δηλαδή στο ένα και μοναδικό του 1978 απ’ τον Σπύρο Ευαγγελάτο.

Και το βασικό: απ’ τα βιογραφικά που καλύπτουν τους πάντες της παράστασης αδικαιολόγητα λείπει του Πάνου Μουλλά που υπογράφει τη μετάφραση. Παράλειψη επώδυνη όταν ξέρουμε πως, εκτός του ότι ήταν ένας εξαίρετος φιλόλογος και μεταφραστής, έχει φύγει απ’ τη ζωή το 2010. Οπότε ακόμα κι ένα ξεχωριστό αφιέρωμα θα περίμενα.

Πρώτα τους τροφοδοτούν με ειδήσεις τους -τα καταχρηστικά λεγόμενα «αποκλειστικά». Τους χρίουν επί της γης εκπροσώπους τους. Ή τους αναθέτουν -απροκάλυπτα, επίσημα…- τις δημόσιες σχέσεις τους. Και το γλείψιμο πάει σύννεφο -λίμνη τα σάλια, βουνό οι «Μεγάλοι» κι οι «Θεές», κύμα οι «αγάπες» κι οι «λατρείες», η απόλυτη ταύτιση, τρωγοπίνουν μαζί, κολλητηλίκια, «κώλος και βρακί» που λέγανε παλιά… Αν, κατόπιν, τύχει και τα σπάσουν, για τον Α ή Β λόγο, να μην είστε μπροστά. Να μην είστε! Διότι αρχίζει το λεγόμενο ξεκατίνιασμα. Βασικά μέσω facebook -είναι το γόνιμο έδαφος όπου ανθούν, το καρπερό χωράφι που τους τρέφει. Τέρμα τα θυελλώδη likes και τα μέχρι δακρύων comments και τα ενθουσιώδη shares. Αντ’ αυτών, τα καρφιά, και τα υπονοούμενα, και τα unfriend, και τα block, και τα reports -δίνουν και παίρνουν, σύννεφο σας λέω. Εν ολίγοις, δηλαδή, τα πράγματα μπαίνουν στη θέση που τους αρμόζει. Όμοιος ομοίω αεί πελάζει που λέγανε τότε; Ε, αυτό. Κι είναι εξαιρετικά διασκεδαστικό.

«Πάμε πολύ καλά. Η ελληνική οικονομία είναι σε ράλι»: ο πρωθυπουργός μας Αντώνης Σαμαράς φαντασιώνεται Φόρμουλα 1. Κοίτα τι έπαθε ο Σουμάχερ όμως...

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…