Αριστούργημα σε χάρτινο ανέβασμα

Το έργο. Αριστούργημα του _ 74χρονου όταν έγινε η πρεμιέρα! _ Τζουζέπε Βέρντι, ο μετασχηματισμός σε όπερα του σεξπιρικού «Οθέλου» (1887) με βάση γερή το λιμπρέτο του Αρίγκο Μπόιτο. Η τραγωδία του Μαυριτανού, στην υπηρεσία της Βενετίας, στρατηγού που στέλνεται ως κυβερνήτης στην Κύπρο, όπου πέφτει θύμα της σατανικής πλεκτάνης την οποία του στήνει, για λόγους εκδίκησης, ο υπασπιστής του Ιάγος, πλεκτάνης που θεριεύει και εξωθεί στα άκρα και στον παραλογισμό τη ζήλια του για τη λευκή, νέα και όμορφη γυναίκα του, την Δυσδαιμόνα, για την οποία πιστεύει πως τον απατάει, ώστε να οδηγηθεί στο στραγγαλισμό της και στην αυτοκτονία, έχει μεταμορφωθεί από τον Βέρντι σε ένα αξεπέραστο σφιχτό μουσικό δράμα χωρίς ευκολίες και πιασάρικες άριες, πολλά βήματα μπροστά και από τα ήδη έως τότε πολλαπλά επιτεύγματά του στην όπερα.

Η παράσταση. Αλλά πόσο μπορεί να το αναδείξει μία συμβατική παράσταση, όπως αυτή η αναβίωση της σκηνοθεσίας (1994) του Ιλάιτζα Μοσίνσκι στην Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης, που είδαμε σε απευθείας δορυφορική μετάδοση; Ο Μοσίνσκι είχε στήσει μια παράσταση διεκπεραιωτική, με καλόγουστα σκηνικά του Μάικλ Γιέργκαν, έξοχα φωτισμένα από τον Ντουέιν Σούλερ, και με βαρύτιμα αλλά μάλλον ανέμπνευστα κοστούμια του Πίτερ Τζ. Χολ. Μέχρις εκεί.  Η εξαίρετη, δυναμική αλλά ισορροπημένη μουσική διεύθυνση του Σιμιόν Μπίτσκοφ, η πολύ καλή ορχήστρα και η επίσης πολύ καλή χορωδία στα υπέρ αλλά όταν το οπτικό μέρος πατάει σε χάρτινες συμβάσεις…

Ερμηνείες. Βέβαια κάθε συμβατική παράσταση μπορούν να τη σηκώσουν η σωστή επιλογή στη διανομή και οι ερμηνείες. Τι να πώ, όμως, εδώ, όταν τον Οθέλο επωμίζεται ο παχυδερμικά υπέρβαρος, δυσκίνητος, υποκριτικά ανύπαρκτος, στα όρια του φαιδρού Γιοχάν Μπότα; Μεγάλο φωνητικό εύρος, οπωσδήποτε, αλλά εγώ βρήκα, επιπλέον, να τραγουδάει ζορισμένα. Τι να πω όταν η νεαρή Δυσδαιμόνα ανατίθεται στη μεσήλικη Ρενέ Φλέμινγκ που το βαριά μποτοξαρισμένο της πρόσωπο με τα ζουμαρίσματα της ζωντανής μετάδοσης, εμένα τουλάχιστον, με ενοχλούσε; Σαφώς και είχε την καλύτερη φωνητική απόδοση _ το «Τραγούδι της ιτιάς» και το «Άβε Μαρία» της, έξοχα _ αλλά δεν μου ήταν αυτό αρκετό. Τι να πω όταν τον Ιάγο επωμίζεται ο επίσης μεσήλικος Φαλκ Στρούκμαν, σωστός φωνητικά αλλά με υποκριτική που παρέπεμπε στον βωβό κινηματογράφο και με ενοχλητικές μούτες και παραμορφώσεις του στόματός του όταν τραγουδούσε; Ή όταν η Αιμιλία / Ρενέ Τέιτουμ _ καλή φωνή _ εμφανίζεται με μακιγιάζ πασαρέλας; Η πιο σωστή επιλογή στη διανομή, ο Μάικλ Φαμπιάνο, με επίσης σωστή φωνή, υποκριτικά πολύ αδύναμος, δεν διέθετε δυστυχώς την ικανότητα να εκμεταλλευτεί το παρουσιαστικό του και να αναδείξει τον Κάσιο.

Συμπέρασμα. Αρχίζω να αναρωτιέμαι γιατί να τρέχω στο Μέγαρο για τόσο συμβατικές παραστάσεις και μάλιστα με μέτρια εικόνα και ακόμα μετριότερο ήχο, όταν μπορώ να δω καλύτερες ή και τις ίδιες στο dvd. Κι ας μην είναι ζωντανές.

Υ.Γ. Για τη μεταφράστρια που υπέγραφε τους ελληνικούς υποτίτλους: το ιταλικό capitano και το αγγλικό (στους αγλικούς υποτίτλους) captain μεταφράζονται στη δεδομένη περίπτωση λοχαγός και όχι καπετάνιος…

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 27 Οκτωβρίου 2012.