Έρχεται… «Ο φίλος μου ο Χίτλερ»

Το Τέταρτο Κουδούνι / 16 Αυγούστου 2012

Έξοχο δείχνει, εκ πρώτης όψεως _ οι δυσάρεστες εκπλήξεις έρχονται καμιά φορά αργότερα, όταν ο χώρος τεθεί σε λειτουργία… _, το Δημοτικό Θέατρο του Πειραιά. Πανέμορφο. Η τύχη του είναι που με ανησυχεί. Ο δήμαρχος Πειραιά Βασίλης Μιχαλολιάκος αναζητεί λύσεις, λέει. Αυτό με ανησυχεί ακόμα περισσότερο… Καμιά εμπιστοσύνη δεν έχω στους δημάρχους. Ειδικά στα πολιτιστικά. 


«Θέλω να μιλήσω με απλά πράγματα. Και ο Χατζιδάκις είναι πολιτισμός, όπως η ελιά είναι πολιτισμός» έλεγε ο Γιάννης Κακλέας σε συνέντευξή του, για τους «Όρνιθες» που ανέβασε με το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης, στην Μυρτώ Λοβέρδου, στο «Βήμα» της προπερασμένης Κυριακής. Πάω κι εγώ στην Επίδαυρο να δω την παράσταση, λέω κάπου θα την έχει την ελιά που «είναι πολιτισμός», κάπου θα την έχει, ψάχνω, ψάχνω, τίποτα. Θα την καταπλάκωσαν τα εκατοντάδες τούβλα του θηριώδους σκηνικού, καθώς φαίνεται…


Ο Γιάννης Ροζάκης, που επανεμφανίζεται στη σκηνή μετά από δυόμισι χρόνια, θα ερμηνεύσει τον Γκούσταβ Κρουπ, της μεγάλης οικογένειας των γερμανών μεταλλοβιομηχάνων. Ο Κώστας Καζανάς τον ομοφυλόφιλο Ερνστ Ρεμ, Αρχηγό του Επιτελείου της παραστρατιωτικής οργάνωσης του ναζιστικού κόμματος SA _ των Ταγμάτων Εφόδου _, πρωτοπαλίκαρο του Χίτλερ, τον οποίο ο Ρεμ στήριξε μέχρι και την άνοδό του στην εξουσία το 1933, για να δολοφονηθεί το καλοκαίρι του 1934 στην Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών με την οποία ξεκαθαρίστηκαν τα εσωτερικά των ναζί. Ο Νίκος Νίκας τον ίδιο τον Χίτλερ. Κι ο Βασίλης Ρίσβας τον Γκρέγκορ Στράσερ, εξέχον πολιτικό στέλεχος του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, που επίσης εξολοθρεύτηκε την Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών. Πολύ καλή διανομή. Στο ενδιαφέρον έως προκλητικό έργο του Γιουκίο Μίσιμα «Ο φίλος μου ο Χίτλερ». Που θ’ ανεβάσει, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τον Ιανουάριο, στο «Αγγέλων Βήμα», σε μετάφραση και δραματουργική επεξεργασία της, η Άσπα Τομπούλη. Στο θεματικό πλαίσιο «Εξουσία» μέσα στο οποίο θα κινηθεί την επόμενη χειμερινή σεζόν το ρεπερτόριο του Θεάτρου.
Έργο ωριμότητας (1968) του ιδιαίτερου Ιάπωνα Μίσιμα _ συγγραφέας πεζών και θεατρικών έργων, ποιητής, υποψήφιος αρκετές φορές για το Νομπέλ Λογοτεχνίας, ηθοποιός, σκηνοθέτης του κινηματογράφου αλλά και μοντέλο, παντρεμένος με δυο παιδιά αλλά και με ομοφυλόφιλη ζωή, εθνικιστής, που αυτοκτόνησε το 1970, στα σαράντα πέντε του χρόνια, δημόσια και τελετουργικά, μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το οποίο στόχευε στην αποκατάσταση των εξουσιών του ιάπωνα αυτοκράτορα, που είχαν αποψιλωθεί μετά τον Πόλεμο και την ήττα της πατρίδας του _, «Ο φίλος μου ο Χίτλερ» μοιάζει, κατά τη σκηνοθέτρια, «σα να γράφτηκε σήμερα».
Ντοκουμέντο για την εκκόλαψη του «αυγού του φιδιού» και την τελική επικράτηση του ναζισμού στην Γερμανία, αποτελεί «μια συγκλονιστική ανατομία της εξουσίας και των ανθρώπων της». Ο Μίσιμα επικεντρώνει το έργο του στους κρίσιμους μήνες πριν απ’ τη νύχτα της 29ης προς 30η Ιουλίου του 1934, δηλ. την νύχτα της μεγάλης σφαγής, που έμεινε στη ιστορία ως η Νύχτα των Μεγάλων Μαχαιριών. Ο Χίτλερ, καγκελάριος, ήδη, μετά την κατάλυση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης απ' τον ίδιο και τις παραστρατιωτικές ομάδες που τον στήριξαν, πιέζεται απ’ τους παλιούς συντρόφους του και αμφισβητείται απ’ τον στρατό. Οπότε αποφασίζει να δράσει κεραυνοβόλα: μέσα σε δυο εικοσιτετράωρα τα όργανά του δολοφονούν όλους τους αντιπάλους του, παλιούς του φίλους _ εξ ου κι ο τίτλος του έργου, που ’ναι φράση του Ρεμ _, καθώς και κορυφαία στελέχη του στρατού. Και σύντομα, μετά το θάνατο του γηραιού στρατάρχη Χίντεμπουργκ, Προέδρου της Δημοκρατίας, αναλαμβάνει και τα καθήκοντα του Προέδρου ενοποιώντας τα με του καγκελάριου υπό τον τίτλο του Φίρερ.
Το αμφιλεγόμενο ιδεολογικά έργο εκτυλίσσεται μέσα στην Καγκελαρία, στο Βερολίνο. Ο Μίσιμα «με χιούμορ σκληρό, καταφέρνει, μέσα στη μικρή διάρκεια του έργου _ περίπου μιάμιση ώρα _, να δώσει τον κυνισμό της εξουσίας, τις προσωπικότητες, την εποχή, την ιδεολογική σύγχυση, την κοινωνική εξαθλίωση και την ταπείνωση».
Τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης, που αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον, έχει αναλάβει ο Τόλης Τατόλας και τους φωτισμούς ο Ηλίας Κωνσταντακόπουλος. 
Τον Μίσιμα στην Ελλάδα, ως θεατρικό συγγραφέα, μας τον γνώρισε η Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης» το χειμώνα του 1985/1986, όταν παρουσίασε στην Θεσσαλονίκη, στο θέατρο «Αυλαία» _ με επανάληψη και την επόμενη σεζόν _, υπό τον τίτλο «Νύχτες χαμένων ερώτων» και σε σκηνοθεσία Νίκου Χουρμουζιάδη, τέσσερα μονόπρακτά του απ’ τη σειρά των σύγχρονων Νο που ’χει γράψει. Το πιο πρόσφατο ανέβασμα έργου  του είναι η «Μαρκησία ντε Σαντ» που σκηνοθέτησε ο Ορέστης Τάτσης για τις ομάδες «Αρ. Πρωτ. 217» και «Ρέον» στο θέατρο «Σφενδόνη» στο τέλος της σεζόν 2010/2011.


Είδαμε παραστάσεις πολύ καλές, καλές, μέτριες και κάτω του μετρίου _ το μέσο επίπεδο, φέτος, ίσως και να ’τανε υψηλότερο από πέρσι. Αλλά… Κόσμος αισθητά λιγότερος, που 100% δε γέμισε το θέατρο ούτε σε μια, έστω, απ’ τις παραστάσεις, θλιβερή η εικόνα του κλειστού «Ξενία» με τις λίγες σκόρπιες καρέκλες στην αυλή του, τουαλέτες που φλερτάρουν με τη φθορά, το Μουσείο κλειστό… Το 58ο Φεστιβάλ Επιδαύρου έληξε. Η κρίση και η παρακμή έχουν φτάσει κι εκεί. Ο Θεός να βάλει το χέρι του να μη δούμε τα χειρότερα…


Ηχήστε οι σάλπιγγες! Καμπάνες βροντερές, δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα! Η Μαρί Κυριακού, μετά τη συγκλονιστική, καλτ φιλανθρωπική τηλεοπτική εκπομπή της «Με αγάπη», μετά τα βιβλία της για παιδιά, ντεμπουτάρει και ως θεατρική συγγραφέας για παιδιά: το φθινόπωρο, στο «Αλίκη», απ’ την Παιδική Σκηνή της Ελληνικής Θεαμάτων, «Μάικ ο Φασολάκης» της Μαρί Κυριακού! Αδημονώ.


Το 58ο Φεστιβάλ Αθηνών ανήκει πια στο παρελθόν. Παρ’ όλες τις οικονομικές δυσκολίες που ’χε ν’ αντιμετωπίσει δεν πρόδωσε τη γραμμή του των τελευταίων χρόνων _ τη γραμμή Λούκου. Αλλά ομολογώ πως οι απογοητεύσεις μου φέτος ήταν περισσότερες απ’ τις άλλες χρονιές. Ενδιαφέροντα στοιχεία βρήκα σ’ αρκετές εκδηλώσεις _ άκουσα, για παράδειγμα, μια αγνώριστη Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό τον Βασίλη Χριστόπουλο ή ευχαριστήθηκα την πρώτη πράξη του «Βαπτιστικού» του Βασίλη Παπαβασιλείου _ αλλά στη μνήμη μου, απ’ τις είκοσι πέντε βραδιές που ήμουν εκεί _ έλειψα από δεκατρείς _, θα κρατήσω μόνο την «Δεσποινίδα Julie» των Κέιτ Μίτσελ / Λίο Γουόρνερ και της «Σάουμπίνε», την «Πρώτη ύλη» του Δημήτρη Παπαϊωάννου (φωτογραφία), 
που διατηρεί τη φόρμα του κι είναι πάντα συναρπαστικά αποτελεσματικός και στις μικρές, μινιμαλιστικές φόρμες, και τις δυο βραδιές Θεόδωρου Κουρεντζή _ τη συναυλία με την «MusicAeterna» του και το χορευτικό δίπτυχο Στραβίνσκι με το Μπαλέτο της Όπερας της Περμ, την οποία ο έλληνας αρχιμουσικός διευθύνει.
Άιντε, και του χρόνου καλύτερα!

Προ 50ετίας
Τα Θεατρικά Νέα

Απόψε και αύριο, το Εθνικό Θέατρο, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών θα παρουσιάση, στο Ωδείον Ηρώδου του Αττικού την τραγωδία του Σοφοκλή «Αίας», με τον Θάνο Κωτσόπουλο στον επώνυμο ρόλο. Μεθαύριο Σάββατο θα παρουσιάση τον «Οιδίποδα επί Κολωνώ» με τον Αλέξη Μινωτή. 16 Αυγούστου 1962.


Όπως κάθε χρόνο και εφέτος στο εξοχικό κέντρο «Αντωνάκη» θα γίνη αύριο στις 8 μ.μ. η γιορτή των καλλιστείων για την ανάδειξι της «Σταρ Λούτσα», «Μις Λούτσα» και «Κοπέλλα του 1962». 17 Αυγούστου 1962.


Πληροφορίες από την Θεσσαλονίκη αναφέρουν ότι τερματίζονται οι εργασίες διαμορφώσεως του θεάτρου της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Λέγεται ότι το θέατρον θα είναι έτοιμο τέλη Αυγούστου και αρχές Σεπτεμβρίου θα παραδοθή στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, το οποίον θα αρχίση αμέσως τις δοκιμές του εναρκτηρίου του έργου στη νέα του Σκηνή. Το νέο θέατρο διαθέτει 1150 θέσεις. 20 Αυγούστου 1962.


ΑΚΟΥΣΑ ΝΑ ΛΕΝΕ …ότι πρώτη γυναίκα στον θίασο Κατερίνας θα εμφανισθή τον χειμώνα η ταλαντούχος νέα ηθοποιός Αντιγόνη Γλυκοφρύδη, που εμφανίστηκε για πρώτη φορά _ και με επιτυχία _ τη σαιζόν που έληξε, στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. 21 Αυγούστου 1962.

Δημοσιεύτηκε στα «ΝΕΑ».