Ο Τελετουργός του Γέλιου και η περί Τσέχοφ άποψη του προξενείου ή Ουαί υμίν γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί...

Το Τέταρτο Κουδούνι /26 Μαρτίου 2015 

Την παράσταση την είδα στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών στις 15 Μαρτίου. Την επομένη το πρωί έφυγα και δεν πρόλαβα να γράψω. Έντεκα μέρες έχουν περάσει κι η αίσθηση που μου άφησε το «Torobaka» δε λέει να καταλαγιάσει. Ο Άκραμ Καν κι ο Ισραέλ Γκαλβάν οι οποίοι το δημιούργησαν και το χόρεψαν -σπουδαίοι χορευτές και οι δυο, ο Γκαλβάν που τον πρωτόβλεπα μ’ άφησε άφωνο- έφεραν σ’ επαφή -με αποφασιστικότητα, με επιθετικότητα θα ’λεγα αλλά και με απόλυτο σεβασμό ο ένας στον άλλο- δυο πολιτισμούς τόσο μακρινούς μεταξύ τους, δυο παραδόσεις τόσο διαφορετικές, δυο κινησιολογικές γλώσσες τόσο ανόμοιες και χωρίς να πράξουν κάτι που να μειώσει, να βλάψει, ν’ αλλοιώσει αυτά τα συγκρουόμενα μεταξύ τους στοιχεία, κατάφεραν, μαζί με


τους έξοχους μουσικούς τους και τις συναρπαστικές μουσικές τους, να τα συντήξουν σε μια παράσταση που μένει χαραγμένη στη μνήμη. 

Πέτυχες; Τον πούλο! Το εφαρμόζει ο δήμαρχος της Πάτρας στην περίπτωση του Θοδωρή Αμπαζή, καλλιτεχνικού διευθυντή του ΔΗΠΕΘΕ της πόλης, του οποίου η θητεία έληξε αλλά ο κ. Δήμαρχος -με την υποστήριξη του ΚΚΕ εκλεγείς-, παρά το ότι το Θέατρο της Πάτρας, χάρη στον Αμπαζή, δεν είναι μόνο απ’ τα ελάχιστα ΔΗΠΕΘΕ που έχουν διασωθεί -ως ΔΗΠΕΘΕ εννοώ, όχι ως επαρχιακά Δημοτικά Θεατράκια...- αλλά κι απ’ τ’ ακόμα πιο ελάχιστα -στα δάχτυλα του ενός χεριού μετρημένα- που μπορούν σήμερα να εκφράσουν λόγο ουσιαστικό και έγκυρο στα θεατρικά μας πράγματα -μεταξύ μας, νομίζω πως είναι το μόνο...-, για να μη μιλήσω για τη δραματική σχολή και τις υπόλοιπες δραστηριότητες, δήλωσε πως δε θα την ανανεώσει. 

Με γεια του, με χαρά του, βέβαια. Δικαίωμά του, του κ. Δημάρχου... Επ’ αυτού θα κριθεί, άλλωστε. Αλλά γνώμη σαφέστερη θα σχηματίσω όταν ακούσω τ’ όνομα του νέου καλλιτεχνικού διευθυντή που θα επιλέξει για ν’ αντικαταστήσει τον Θοδωρή Αμπαζή. Κι όταν δω το έργο του καινούργιου. Ελάτε, όμως, που ’χω ένα κακό προαίσθημα... 

«Γιατί δε λες τα ίδια για το ανάλογο (;) θέμα Σωτήρη Χατζάκη-αναπληρωτή υπουργού Πολιτισμού που ζήτησε την παραίτησή του απ’ τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού;» θα μου πείτε τώρα -το επιχείρημα ήδη το χρησιμοποίησε κι ο δήμαρχος της Πάτρας. Θ’ απαντήσω ευθαρσώς.

Δε λέω τα ίδια διότι δεν εκτιμώ καθόλου τη δουλειά που ο εν λόγω κύριος έκανε τόσο στο ΚΘΒΕ όσο και στο Εθνικό. Και διότι δεν εκτιμώ ΚΑΘΟΛΟΥ ούτε τους τρόπους ανέλιξής του -χιονοστιβάδα οι ενδείξεις...- ούτε τις μεθοδεύσεις του -κι ας παρουσιάζει εικόνα υπερευημερίας για το Εθνικό (γι αυτά που ακούγονται και καταγγέλθηκαν περί αποθεματικού γιατί ο κ. Χατζάκης δε ζητάει έναν επίσημο οικονομικό έλεγχο να βουλώσει τα στόματα; Αφήστε τις επικλήσεις του στο Νόμο και τις καταγγελίες του για παραβίασή του με δεδομένο το ιστορικό του στο ΚουΘουΒουΕ...),

κι ας οργανώνει κλάκα, φέρνοντας σε δύσκολη θέση καλλιτέχνες, στις συνεντεύξεις Τύπου που κάνει, κι ας μαζεύουν υπέρ του υπογραφές οι αυλικοί του, κι ας στέλνει επιστολές στον πρωθυπουργό, κι ας συναντάει το Γενικό Γραμματέα του ΚΚΕ και ζητάει την υποστήριξή του, κι ας κινητοποιεί διεθνή θεατρικά όργανα για την υπόθεσή του ως... πολιτικά διωκόμενος -καλά, αυτό κι αν είναι ανέκδοτο. ΤΟ ανέκδοτο, Τελετουργός του Γέλιου. 
Δε λέω τα ίδια διότι πιστεύω πως αν δεν έχει ο καθ’ ύλην αρμόδιος για τον πολιτισμό υπουργός άποψη για τα πολιτιστικά πράγματα τότε ποιος θα ’χει; Και δεν πρέπει να ’χει επειδή συνηθίσαμε μέχρι τώρα στο θώκο να ανέρχεται ένας καραάσχετος; Και δε δίνουμε στον -μετά από ΠΟΛΛΑ χρόνια σχετικό στη θέση αυτή- Νίκο Ξυδάκη το δικαίωμα να ’χει;
Και συγκρίνουμε την περίπτωση Χατζάκη με την περίπτωση Άννας Καφέτση -που παύτηκε απ’ τη θέση της διευθύντριας του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης; Μα η Καφέτση διέθετε την έξωθεν καλή μαρτυρία. Ενώ ο τότε ΥΠΠΟ Κωνσταντίνος Τασούλας δεν την είχε -ένας άσχετος περί τον πολιτιστικά ήταν. Πόσω μάλλον ατυχής είναι η σύγκριση με την περίπτωση Γιώργου Λούκου που ο τότε «αρμόδιος» περί τον πολιτισμό αναπληρωτής υπουργός Κώστας Τζαβάρας είχε την πρόθεση να τον απομακρύνει. Κι ο Λούκος, παρά τις επιθέσεις, επίσης είχε την έξωθεν καλή μαρτυρία ενώ ο εντελώς άσχετος Τζαβάρας -που τελικά το πήρε πίσω- δεν τη διέθετε.

Και πώς σπεύσαμε να μιλήσουμε για «συνήθεις πρακτικές» -«θέλει να βάλει ‘δικό’ τους»; Από πού κι ως πού μας προκύπτει αυτό; Οι κινήσεις που ’κανε ο Νίκος Ξυδάκης μέχρι τώρα -Αλέξης Γρίβας και λοιποί (Εύα Στεφανή, Όλια Λαζαρίδου...) στο Δ.Σ. του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, Γιώργος Αρβανίτης 
και λοιποί (Αχιλλέας Κυριακίδης, Γιώργος Τσεμπερόπουλος, Γιώργος Χριστιανάκης, Γιώργος Τούλας...) στο Δ.Σ. του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη ως Γενική Γραμματέας στο υπουργείο...- είναι «κομματικές επιλογές»; Μα όλοι τις επαινέσαμε. Ως επιλογές ανθρώπων ικανών, απολύτως κατάλληλων για τις θέσεις αυτές. 

Ο Παναγιώτης Δούρος, που ο Νίκος Ξυδάκης τον έκανε διευθυντή του γραφείου του, διορίστηκε επειδή είναι αδελφός της Ρένας Δούρου; Κι όχι επειδή είναι ο έξυπνος, ικανός, ευγενέστατος άνθρωπος που ξέραμε, χρόνια τώρα, στο Ελληνικό Φεστιβάλ, πλάι στον Γιώργο Λούκο; Τώρα πώς, πριν αλέκτορα φωνήσαι, είμαστε σίγουροι πως η τυχόν επιλογή νέου καλλιτεχνικού διευθυντή θα ’ναι «κομματική»; Τα ονόματα που ακούγονται αυτό δείχνουν; Εθελοτυφλούμε; 

Και για να καταλήξω -γιατί το άδικο μ’ έχει πνίξει. «Ας σταματήσει αυτή η πρακτική, κάθε υπουργός να βάζει τους δικούς του» διαβάζω. Δηλαδή, αν ένας υπουργός Πολιτισμού έχει ένα όραμα -όσο κι αν η λέξη αυτή έχει ξεφτιλιστεί εντελώς απ’ τους διάφορους, άσχετους, επαναλαμβάνω, με το αξίωμα, που τη χρησιμοποιούσαν επί ματαίω-, και θέλει να ξεκινήσει τα πράγματα από μια νέα βάση, δεν το δικαιούται;

Πρέπει να περιμένει να λήξουν θητείες που ΑΚΡΙΒΩΣ με πολιτικά κριτήρια επιβλήθηκαν; Η επιλογή του Νίκου Ξυδάκη ν’ αφήσει, χωρίς πολλά-πολλά, τον Λούκο -που δεν είναι «δικός τους»- στη θέση του και μάλιστα ενισχυμένο, γιατί έκρινε πως κάνει καλή δουλειά, δεν αποτελεί πρόκριμα; Νισάφι, δηλαδή! 

 

Με την ευκαιρία ας αναδημοσιεύσω ένα απόσπασμα απ’ το πολύ ενδιαφέρον άρθρο με τον τίτλο «Η μοναξιά της θεατρικής Θεσσαλονίκης» του καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και έγκυρου κριτικού θεάτρου Σάββα Πατσαλίδη, που δημοσιεύτηκε στο αξιολογότατο free press «Parallaxi» της Θεσσαλονίκης. Απόσπασμα που συνδέεται και με τον τέως (εκεί) και νυν (εδώ) -και εις τους αιώνας των αιώνων;- διευθυντή Χατζάκη αλλά και με το επίσης καλλιτεχνικά παραπαίον Κρατικό Θέατρο της Θεσσαλονίκης: «[...] Η διεύθυνση Χατζάκη λειτούργησε καταστροφικά σε αυτό τον τομέα. Δεν έφτιαξε θεατρόφιλους αλλά πελάτες και πουλμανατζήδες. Το ΚΘΒΕ δεν θέλει πελάτες αλλά φίλους. Και για να τους βρει πρέπει να ανακρούσει πρύμναν και να χαράξει μια πολιτική που θα τη χαρακτηρίζει η αγωνία της έρευνας, της δοκιμασίας, ώστε να αρχίσει να εμπνέει και παλιούς και νέους [...]».

Αλλά αφού το ’φερε η κουβέντα και βρεθήκαμε στο ΚουΘουΒουΕ...
Διαβάζω σε συνέντευξη του Γιάννη Βούρου, καλλιτεχνικού διευθυντή του και σκηνοθέτη του τσεχοφικού «Γλάρου» που κάνει πρεμιέρα απόψε και στον οποίο, επιπλέον, παίζει τον Τριγκόριν -ενώ υπογράφει ΚΑΙ δραματουργική επεξεργασία του κειμένου-, στον ιστότοπο onlytheater που ’χει αναλάβει κατ’ αποκοπήν το θέμα: «Πρόκειται για ένα κλασικό ανέβασμα, θα έλεγα. Η έγκυρη γνώμη του ρωσικού προξενείου με το οποίο έχουμε μια συνεργασία είναι ότι το κλασικό ανέβασμα είναι ο πιο έγκυρος τρόπος για να ανέβει ένα έργο του Τσέχωφ, πράγμα το όποιο με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο».

Ε;;;;;; !!!! Να καταλάβω δηλαδή: Ζήτησε τη γνώμη του ρωσικού προξενείου πώς θ’ ανεβάσει το έργο; Άιντε, και με την άδεια του προξενείου λοιπόν, κατά πώς έλεγε και το παλιό ανέκδοτο «και με την άδεια της αστυνομίας». Έλα Τσέχοφ στον τόπο σου!

Τελικά, Χατζακιστάν-Κρατικό Θέατρο ΒοΥρείου Ελλάδος σημειώσατε Χ. 

«Την Παρασκευή 27 Μαρτίου (σ.σ αύριο δηλαδή) για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου τα ‘Αθηναϊκά Θέατρα’ προσφέρουν μέρος των εισπράξεων από τις παραστάσεις των θέατρων ‘Παλλάς’, ‘Αλίκη’, ‘Μικρό Παλλάς’, ‘Λαμπέτη’ και ‘Εμπορικόν’ στο Ταμείο Αλληλοβοηθείας του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών με σκοπό την στήριξη και την ενίσχυση των ηθοποιών σε ανάγκη» διάβασα σε συγκινητικό δελτίο Τύπου. Αλλά όταν λέει «μέρος των εισπράξεων» τι ακριβώς εννοεί ο ποιητής;

(Αφήστε που πριν αρχίσουν αυτές τις συγκινητικές φιλανθρωπικές χειρονομίες τα «Αθηναïκά Θέατρα» καλύτερο δε θα ’τανε να στηρίζουν και να ενισχύουν με καλύτερους μισθούς τους ηθοποιούς που προσλαμβάνουν; Διότι, εν εναντία περιπτώσει, μπορεί κάτι τέτοιες χειρονομίες να θεωρηθούν υποκρισία. Και φαρισαϊσμός. Και... ουαί υμίν!).