June 23, 2012

«Ζουλί»: από τη μεριά της Κριστίν ή Πώς η τεχνολογία προβάλλει την ουσία


Το έργο / Η παράσταση. Είναι μια «Δεσποινίς Ζουλί» αλλιώτικη. Το έργο (1889) του Άγκουστ Στρίντμπεργκ όπως το είδαν, μαζί με τη δραματουργό Μάγια Ζάντε (δεν ξέρω αν προφέρω σωστά, το πρόγραμμα του Ελληνικού Φεστιβάλ κακώς δεν μεταγράφει τα ονόματα στα ελληνικά πλην ελαχίστων…) _ που έχει επίσης μεταφράσει το έργο _ , η Κέιτι Μίτσελ, η οποία έκανε και τη διασκευή, και ο Λίο Γουόρνερ που συνυπογράφουν τη σκηνοθεσία: από την μεριά της Κριστίν.
Η «αρραβωνιασμένη» με τον υπηρέτη Ζαν _ που τη νύχτα της γιορτής του Μεσοκαλόκαιρου σμίγει σε μια έκρηξη πόθου με την Ζουλί, την κόρη του κόμη αφεντικού του _ μαγείρισσα του σπιτιού, η οποία παρακολουθεί τα τεκταινόμενα συχνά σιωπηλή ή με λίγα λόγια μέχρι που η Ζουλί κόβει τις φλέβες της δίνοντας τη μόνη, όπως τουλάχιστον φαίνεται μέσα στις περιρρέουσες κοινωνικές συνθήκες, διέξοδο στην «αμαρτωλή» της ένωση με τον υπηρέτη, αναδεικνύεται στο κύριο πρόσωπο της παράστασης που έντιμα χαρακτηρίζεται «βασισμένη στο ομώνυμο έργο του Στρίντμπεργκ». Βρήκα πολύ ενδιαφέρον ο άξονας του φθαρμένου από τη χρήση κειμένου να μετατοπίζεται σε ένα πρόσωπο που δεν έχει το δικαίωμα σε πόθους, πάθη, μίση, συγγκρούσεις ούτε καν σε αντιρρήσεις.
Οι συντελεστές έχουν διατηρήσει μέρος από το πρωτότυπο κείμενο «διεμβολίζοντάς» το και φωτίζοντάς το αχνά με ποιήματα μιας σύγχρονης δανής φεμινίστριας  που δεν αναφέρεται το όνομά της _ η ελληνική μετάφρασή τους στους υπέρτιτλους έπασχε _, αλλά και από το εσωτερικό του χρησιμοποιώντας το ως «υλικό» για μια ταινία που γυρίζεται μπροστά στα μάτια του κοινού την ώρα της παράστασης.
Κοντινά σε πρόσωπα με κυρίαρχο αυτό της Κριστίν, σε χέρια, σε αντικείμενα, λεπτομέρειες που τονίζονται, λήψεις ιδιαίτερες, από γωνίες απρόσμενες, ήχοι εκτός, φωνές εκτός, αλλά και τα πρόσωπα που «γυρίζουν» την ταινία _ ηθοποιοί, κάμεραμεν, δημιουργοί ήχων, μια βιολοντσελίστα που παίζει ζωντανά… _ πάνω στη σκηνή, στο ημίφως, σε μια διαρκή κίνηση, κάτω από την οθόνη που προβάλλει σ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης. Όλα αυτά ενορχηστρωμένα δεξιοτεχνικά, άψογα, σαν ένα μπαλέτο, σε ένα λειτουργικότατο σκηνικό του Άλεξ Ιλς ο οποίος έχει κάνει και τα διακριτικά, έξοχα κοστούμια, φωτισμένα από τον Φίλιπ Γκλάντγουελ με φωτισμούς «φθινοπωρινούς» και με μουσική του Πολ Κλαρκ και ήχους των Γκάρεθ Φράι και Αντριέν Κουόρτλι που δένουν τέλεια με το όλο θέαμα.
Το αποτέλεσμα: μια ταινία ημιτονίων, με μπεργκμανικούς απόηχους, βαθιά λυρική, η οποία δεν προβάλλει το πάθος Ζουλί – Ζαν αλλά το διηλίζει μέσα από τα μελαγχολικά, βουρκωμένα μάτια της υπηρέτριας Κριστίν που δεν έχει τις φιλοδοξίες του Ζαν… Μια ταινία που πρωταγωνιστεί αλλά και είναι απόλυτα ενταγμένη σε όλο το σκηνικό δρώμενο.
Οι ερμηνείες. Η συγκλονιστική Γιούλε Μπόβε ως Κριστίν προσφέρει το δυνατό πρόσωπο αλλά και την απαράμιλλη εκφραστικότητά της στο ρόλο της Κριστίν και μαζί της συμπορεύονται και οι άλλοι ηθοποιοί διδαγμένοι σε τόνους χαμηλούς, κινηματογραφικούς.
Συμπέρασμα. Μια παράσταση που βλέπει το έργο του Στρίντμπεργκ από μια άλλη, ενδιαφέρουσα οπτική γωνία χωρίς να προδίδει το πνεύμα του και μέσα από μια υψηλή αισθητική, μια παράσταση τεχνικά πολύπλοκη στην οποία παραδόξως η τεχνολογία δεν θίγει αλλά μάλλον αναδεικνύει την ουσία.

Φεστιβάλ Αθηνών, «Πειραιώς 260» / Δ, από την Σαουμπίνε / Μπερλίν, 21 Μαΐου 2012.

No comments:

Post a Comment