Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα...

 

Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 221 

 

Η σκηνογράφος/ενδυματολόγος Εύα Νάθενα αποφάσισε να κάνει στροφή -πρόσκαιρη; Μόνιμη; Θα δείξει- στην κινηματογραφική σκηνοθεσία. Και ξεκίνησε με μια τολμηρή αλλά αποφασιστική κίνηση: έκανε ταινία βασισμένη -ας τονιστεί αυτό, βασισμένη-  στην «Φόνισσα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Το γραμμένο στην καθαρεύουσα συγκλονιστικό κοινωνικό μυθιστόρημα -ίσως ο 

χαρακτηρισμός νουβέλα θα ήταν πιο ακριβής- που δημοσιεύτηκε, σε συνέχειες, στο περιοδικό «Παναθήναια» το 1903, για να εκδοθεί μόνον το 1912, μετά το θάνατο (1911) του συγγραφέα αποκτώντας, με τα χρόνια, διαστάσεις κομβικού πεζογραφήματος στην ιστορία των ελληνικών γραμμάτων. 

Η σκηνοθέτρια, με τη συνεργασία της Κατερίνας Μπέη που υπογράφει το σενάριο, έριξε το βάρος στο, έτσι κι αλλιώς, διαφαινόμενο στο πεζογράφημα καίριο θέμα της τύχης, της μοίρας της ελληνίδας γυναίκας, ειδικά στην επαρχία, ειδικά την εποχή αυτή -αρχή του 20ου αιώνα- κάνοντας επίμονα συνειρμούς με τη σημερινή κατάσταση -γυναικοκτονίες κλπ. Το σενάριο, με τις αλλαγές που έχουν κάνει στο έργο του Παπαδιαμάντη -τρομερό λάθος να συγκρίνουμε, ακόμη, το 2023, ένα πεζογράφημα με τη

μεταφορά του στην οθόνη, πρόκειται για είδη εντελώς διαφορετικά-, εξυπηρετεί απόλυτα το σκοπό της ταινίας η οποία, κατά τη γνώμη μου, ευτυχεί -μια έκπληξη για πρωτάρα στη σκηνοθεσία: τα φυσικά άνυδρα, ξερά, βραχώδη τοπία της Μάνης όπου έχει γυριστεί, εξαιρετικά επιλεγμένα, τα σκηνικά και τα κοστούμια που έχει επιμεληθεί, 

φυσικά, η σκηνοθέτρια/σκηνογράφος/ενδυματολόγος, η συναρπαστική, ασπρόμαυρη φωτογραφία του Παναγιώτη Βασιλάκη -αυτοί οι μαύροι, πένθιμοι ουρανοί, πάνω απ’ τα βράχια...-, οι καίριες μουσικές του Δημήτρη

Παπαδημητρίου, οι  ασπαίροντες ρυθμοί (μοντάζ Αγγέλα Δεσποτίδου)... -όλα συντελούν, ως ευτυχής συγκυρία, στο αποτέλεσμα.

Και, βέβαια, τόσο η επιλογή όσο κι η καθοδήγηση -επίσης έκπληξη- κι η απόδοση των ηθοποιών: Μαρία Πρωτόπαππα, Έλενα Τοπαλίδου, Πηνελόπη Τσιλίκα, Μαρία Σκουλά, Χρήστος Στέργιογλου, Μάνια Παπαδημητρίου, Γεωργιάννα Νταλάρα, Δημήτρης Ήμελλος, Στάθης Σταμουλακάτος, Χριστίνα Μαξούρη, Όλγα Δαμάνη, Αγορίτσα Οικονόμου, Έρση Μαλικένζου, Μιχάλης Οικονόμου, Γιάννης Τσορτέκης, Γαλήνη Χατζηπασχάλη, Αντώνης Τσιοτσιόπουλος, Βερόνικα Δαβάκη, Νίκη Παπανδρέου κι οι υπόλοιποι -ακόμα και σε πινελιές ρόλων. 

Φυσικά το απόλυτο βάρος φέρει στους ώμους της η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη. Αυτή η σπουδαία -αλλά και σεμνή και τέρας εργατικότητας- ηθοποιός μας δεν παίζει, ΕΙΝΑΙ η Χαδούλα η Φραγκογιαννού. Η μαυροντυμένη φιγούρα της, με τη μαγκούρα στο ένα χέρι και το καλάθι περασμένο στο άλλο, να σκαρφαλώνει, σα γέρικο αλλά ευέλικτο, ακόμα, αγριοκάτσικο στα βράχια, θα με ακολουθεί.

Θα τελειώσω με την αχίλλειο πτέρνα της ταινίας: ο ήχος της. Πολλά λόγια, ειδικά της Μαρίας Πρωτόπαππα -και όχι εξαιτίας της, νομίζω..., δυστυχώς, χάνονταν -τουλάχιστον στο «Ιντεάλ» όπου παρακολούθησα την ταινία. Την οποία, πάντως, πιστεύω ότι αξίζει να δείτε. Με τίποτα δε θα τη χαρακτήριζα γραφική (Φωτογραφίες: Μαριλένα Αναστασιάδου).