Ναι, αυτή, όντως, κατατάσσεται στις Μεγάλες Ορχήστρες: η «Φιλαρμόνια» -του Λονδίνου. Και, ναι, ο -Φινλανδός- Έσα-Πέκα Σαλόνεν, στους Μεγάλους του πόντιουμ. Το απέδειξαν, για άλλη μία φορά, χτες βράδυ, στο -τραγικά, απαράδεκτα μισοάδειο…- Ηρώδειο.
Όπου ο Έσα-Πέκα Σαλόνεν, μέσα από τους σπουδαίους μουσικούς της «Φιλαρμόνια» που διηύθυνε, ανάστησε εκ νεκρών την «Ηρωϊκή» -την Συμφωνία αρ.3- του Λούντβιχ φαν Μπετόβεν (1803/1804, πρώτη εκτέλεση 1805), το αριστουργηματικό επιστέγασμα του κλασικισμού και προάγγελο του ρομαντισμού στη μουσική (στο οποίο ο Μπετόβεν είχε αρχικά δώσει τον τίτλο «Μποναπάρτε», αφιερωμένον στον Ναπολέοντα, Ύπατο τότε της Γαλικής Δημοκρατίας, που, με πάθος, πίστευε ότι ενσάρκωνε τις ιδέες της Γαλικής Επανάστασης, τίτλο που με οργή διέγραψε τον Μάιο του 1804, όταν ο Ναπολέων αυτοανακηρύχτηκε Αυτοκράτορας των Γάλων). Συμφωνία την οποία ο μαέστρος καθάρισε από τη μούχλα που έχει επικαθήσει και τη φθορά που έχει υποστεί από την πολυχρησία. Από ένα έργο που θα εισέπραττα, πλέον, αδιάφορα, ο Έσα-Πέκα Σαλόνεν αφαίρεσε όλα τα περιττά μαλάματα, έσκαψε βαθιά μέσα του, αναζήτησε -ως συνθέτης, άλλωστε, που είναι, εκτός από μαέστρος, και ο ίδιος- τη μπετοβενική πεμπτουσία και έδωσε μία ερμηνεία λιτή, ουσιαστική, συγκλονιστική που δεν κοκορεύτηκε ότι είναι «του Σαλόνεν» αλλά ήταν «του Μπετόβεν».
Σαν να μην είχα ακούσει ξανά το έργο, σαν να το ανακάλυπτα χτες το βράδυ. Αναρωτιόμουνα πότε ξανάκουσα έτσι το «Πένθιμο εμβατήριο» -το αντάτζιο ασάι- του δεύτερου μέρους, πότε ένοιωσα τόσο σαν δαντέλα το αλέγκρο κον μπρίο του πρώτου μέρους, πότε εισέπραξα έτσι το σκέρτσο-αλέγκρο βιβάτσε του δεύτερου ή το αλέγκρο μόλτο του φινάλε/τέταρτου -όλες αυτές οι αποχρώσεις, τα υπέροχα πιανίσιμι, τα συγκλονιστικά φόρτε…
Βέβαια, ο Έσα-Πέκα Σαλόνεν δεν θα έφερνε το ίδιο αποτέλεσμα, αν δεν είχε στη διάθεσή του τους υψηλών προδιαγραφών μουσικούς της «Φιλαρμόνια». Κύριος Αρχιμουσικός και Καλλιτεχνικός Σύμβουλος, όπως είναι οι τίτλοι του, της λονδρέζικης ορχήστρας από το 2008 -εδώ και δέκα χρόνια- έχει διαμορφώσει ένα γερά δεμένο συμφωνικό σύνολο, με προσωπικό ήχο -έναν λαμπερό, ανάλαφρο αλλά ισχυρό, «αγγλικό» ήχο-, που το καθοδηγεί μαλακά, διακριτικά και, ταυτόχρονα, αποφασιστικά.
Η «Ηρωική» του Έσα-Πέκα Σαλόνεν θα ήταν αρκετή για να χαρακτηρίσει τη βραδιά. Υπήρχε, όμως, και συνέχεια στο δεύτερο μέρος: με Βάγκνερ -ένα ενδιαφέρον πρόγραμμα, καλά διαμορφωμένο γύρω από γερμανικό άξονα, με τις κορυφές Μπετόβεν και Βάγκνερ. Η ορχήστρα, ενισχυμένη πλέον, έδειξε ακόμα πιο ανάγλυφα τις εξαιρετικές δυνατότητές της, με αποσπάσματα από «Το λυκόφως των θεών», το τέταρτο -επιλογικό- μουσικό δράμα (1869-1874) της τετραλογίας «Το δαχτυλίδι του Νίμπελούνγκ» (πρώτη εκτέλεση της πλήρους τετραλογίας 1876) του Ρίχαρντ Βάγκνερ: «Αυγή» και «Ταξίδι του Ζίγκφριντ στον Ρίνο», «Ο θάνατος του Ζίγκφριντ» και «Πένθιμο εμβατήριο», «Η θυσία της Μπρουνχίλντε».
Ο Έσα-Πέκα Σαλόνεν έδωσε το απόσταγμα μιας από τις κορυφαίες -παρά το στόμφο της- ρομαντικές στιγμές στη μουσική, ανασύροντας λεπτότατες αποχρώσεις -συναρπαστικό το «Πένθιμο εμβατήριο» με τα χάλκινα της ορχήστρας να μεγαλουργούν. Η αμερικανίδα μέτζο Μισέλ ΝτεΓιανγκ, εντυπωσιακής εμφάνισης, ενσάρκωση βαλκιρίας -πανύψηλη, ξανθά μαλλιά θύσανος, με μία εκθαμβωτική, μαύρη παγιετέ τουαλέτα-, με ανθεκτικό βαγκνερικό φωνητικό μέταλλο τραγούδησε το κομμάτι της γραμμένης, όμως, για σοπράνο Μπρουνχίλντε με επάρκεια μεν αλλά και κάπως ζορισμένα, επιστρατεύοντας βιμπράτο. Αλλά χωρίς να αλλοιώσει το συνολικό συναυλιακό αποτέλεσμα.
Μία βραδιά αξέχαστη! (Φωτογραφίες: Θωμάς Δασκαλάκης).
Ωδείο Ηρώδη του Αττικού, 2 Ιουλίου 2018.
No comments:
Post a Comment