Cine TΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΟΥΔΟΥΝΙ / «Οι γάτες της Κωνσταντινούπολης» της Τσεϊντά Τορούν

Μεγάλη περιέργεια μου είχε γεννηθεί. Στα ταξίδια που έκανα στην Κωνσταντινούπολη. Για τις γάτες της. Όχι μόνο γιατί είναι πάρα πολλές -πάνω σε καπό αυτοκινήτων, σε περβάζια, σε κατώφλια, μέσα από παράθυρα, σε μπαλκόνια, σε βάρκες, στις παραλίες...-, πανέμορφες και καθαρές. Αλλά γιατί είναι ήμερες. Τις φωνάζεις ψι, ψι, ψι και έρχονται κοντά σου. Πηγαίνεις να τις χαϊδέψεις και κάθονται. Και αρχίζουν να γουργουρίζουν -στη μέση του σοκακιού. Τους λες δύο λογάκια και σε προσέχουν. Δεν τρομάζουν. Δεν αγριεύουν. Δεν τρέπονται σε άτακτη φυγή, όπως 

στην Ελλάδα. Αναρωτιόμουνα γιατί. Στο δεύτερο ταξίδι τον ανακάλυψα το λόγο: οι άνθρωποι εκεί τις αγαπούν τις γάτες, τις χαϊδεύουν, τις φροντίζουν. Δεν τις τρομάζουν, δεν τις κλωτσούν, δεν τους δένουν τενεκέδες, δεν τις βασανίζουν, δεν τους κόβουν τις ουρές, δεν τις γδέρνουν, δεν τις καίνε, δεν τις φολιάζουν, δεν υποβάλλουν στα παιδιά τους ότι πρόκειται για σιχαμερά ζώα που θα τους επιτεθούν χωρίς λόγο, θα τα γρατσουνίσουν, θα τα δαγκώσουν, θα τους κολλήσουν αρρώστιες… -τις νοιάζονται τις γάτες, είτε είναι οικόσιτες, είτε αδέσποτες. Έβλεπα από κάτι ανήλιαγα υπόγεια, από κάτι μίζερα 
σπιτάκια, από κάτι μικρομάγαζα να βγαίνουν φτωχοντυμένοι, στερημένοι άνθρωποι και να τους βάζουν σε μία γωνίτσα, φαγητό.

Αναρωτιόμουνα μήπως έχει κάποια ιερή σημασία για τους μουσουλμάνους η γάτα. Δεν βρήκα κάτι σχετικό. Μου είπαν ότι η Πόλη έχει πολλά ποντίκια, γι αυτό τις συντηρούν. Ίσως… Εγώ, πάντως, νοιάξιμο εισέπραξα. Και ανθρωπιά.

Ακριβώς αυτή την ανθρωπιά εισέπραξα, πρώτα και πάνω απ’ όλα, και στην ταινία -στο ντοκιμαντέρ- «Οι γάτες της Κωνσταντινούπολης» («Kedi», 2016, Τουρκία/ΗΠΑ) της Τσεϊντά Τορούν. Πριν μιλήσω γι αυτό οφείλω να πω πως η τουρκάλα σκηνοθέτρια και οι δύο διευθυντές φωτογραφίας της, ο Αλπ Κορφαλί και ο Τσάρλι Γούπερμαν, έχουν επιτύχει έναν άθλο: έχουν εντοπίσει, ανάμεσα σε πλήθος αδέσποτων γάτων και
γατών της Ιστάνμπουλ, επτά διαφορετικούς «χαρακτήρες» σε επτά διαφορετικές γειτονιές και έχουν καταφέρει να παρακολουθήσουν και να κινηματογραφήσουν τις κινήσεις τους, τις βόλτες τους, τα άλματά τους, τα κατορθώματά τους, τα παιχνίδια τους, τα χουζούρια και τη δράση τους, τις τρυφερότητες και τους καυγάδες τους, τους ελιγμούς και τα κυνηγητά τους... Φυσικά, μερίδιο της επιτυχίας του τελικού αποτελέσματος ανήκει και στον μοντέρ Μο Στέμπε.

Η ταινία, όμως, πέραν τούτου, πέρα και από τις ομορφιές της Ιστάνμπουλ -τις οποίες προσπερνά μάλλον τυπικά-, εμπλουτίζεται με αφηγήσεις και μαρτυρίες ανθρώπων που νοιάζονται για τα ζώα αυτά. Τα οποία τους αναγνωρίζουν ως «αφεντικά» τους χωρίς να είναι -«είναι καλύτερα τα ζώα αυτά να ζουν ελεύθερα και να μην τα περιορίζεις σε διαμερίσματα» λέει μία κοπέλα. Ψαράδες,

βαρκάρηδες, μάγειροι, νοικοκυρές, καταστηματάρχες, «γατούδες»… μιλάνε για τις γάτες που τις φροντίζουν, που τις αγαπούν χωρίς να περιμένουν ανταμοιβή. Και αν ανάμεσά τους είναι μερικές «παθολογικές» περιπτώσεις με εμμονές, υπάρχουν και άνθρωποι απλοί, συνηθισμένοι, έξω καρδιά που μας μεταφέρουν την αντίληψη ότι η ζωοφιλία δεν είναι μόνο τικ και μόδα και must και πολιτική ορθότητα αλλά ουσιαστικά συναισθήματα, απλά και 
φυσικά εκφραζόμενα. Συναισθήματα που στο δικό μας λαό δεν λείπουν αλλά και δεν περισσεύουν…

Μία ταινία με χιούμορ, με συγκίνηση -η σκηνή όπου η κοκκινομάλλα γατομάνα αρπάζει ένα κομμάτι φαγητού που της δίνουν και το πηγαίνει στα γατάκια της, δεν ξέρω πόσο στημένη μπορεί να είναι αλλά είναι συγκινητική- και με αγάπη φτιαγμένη. Δείτε την! 

Κινηματογράφος «Ατλαντίς Classic Cinemas» / Αίθουσα 2, 16 Νοεμβρίου 2017.