Ηχήστε οι σάλπιγγες! ή Η κατηφόρα η μεγάλη…

Το Τέταρτο Κουδούνι / 20 Φεβρουαρίου 2013  

Ανέβηκα για λίγο στην Θεσσαλονίκη, είδα την αποχαιρετιστήρια «Goλfω» του Σίμου Κακάλα, είπα να δω και καμιά άλλη παράσταση, δεν τα κατάφερα. Αλλά ψάχνοντας στα θέατρα δεν είδα πουθενά το «Αμαλία». Τι απέγινε η Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης»; Πέρσι, όταν ο Νικηφόρος Παπανδρέου ανάγγειλε πως διακόπτει τη λειτουργία της, ξεσηκωθήκαμε όλοι. Κι ο Δήμος της Θεσσαλονίκης έβαλε το χέρι στην τσέπη κι ό,τι μπορούσε έδωσε για τη σωτηρία της. Η Πειραματική συνέχισε άλλο ένα χειμώνα, αλλά…

«Έπειτα από είκοσι πέντε χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας στην ίδια στέγη, η Πειραματική Σκηνή της ‘Τέχνης’ είναι αναγκασμένη, για ευνόητους οικονομικούς λόγους, να εγκαταλείψει το θέατρο ‘Αμαλία’. Έναν χώρο από τον οποίο ‘πέρασαν’ πάνω από εξήντα ηθοποιοί, πολλοί στην πρώτη τους επαγγελματική εμφάνιση, μια σκηνή όπου ανεβάστηκαν ενενήντα έργα, μια αίθουσα που δέχτηκε χιλιάδες θεατές κάθε ηλικίας. Ωστόσο ο θίασος παρά τις αντίξοες συνθήκες δεν θα πάψει να συμμετέχει στη θεατρική ζωή της πόλης […]. Έτσι, καταλήξαμε στην απόφαση να συνεχίσουμε και φέτος έστω ανέστιοι, να παραμείνουμε παρόντες έστω με σποραδικές εμφανίσεις, με τη σκέψη ότι ακριβώς την εποχή της κρίσης και της γενικής αποκαρδίωσης η παραίτηση είναι η χειρότερη λύση […]» έλεγε το δελτίο Τύπου που έστειλαν στις 31 Δεκεμβρίου και που έφτασε τόσο καθυστερημένα στα χέρια μου.  

Ήδη ανέβασαν δυο παραστάσεις στο «Άνετον» και μια στην αποβάθρα του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού ενώ η φετινή τους παράσταση για παιδιά παίζεται στα σχολεία _ όλες σε σκηνοθεσία νέων ανθρώπων. Τώρα παίζουν, σε σκηνοθεσία τής επίσης νέας Χριστίνας Χατζηβασιλείου και με Λιουμπόφ Αντρέγιεβνα την Έφη Σταμούλη, τον «Βυσσινόκηπο» του Τσέχοφ. Στη βίλα Καπαντζή, στην Ανάληψη, ένα αρχοντικό του τέλους του 19ου αιώνα, περίπου συνομήλικο με το κύκνειο άσμα του Τσέχοφ, που βρίσκεται επί της Βασιλίσσης Όλγας και που σήμερα είναι το θεσσαλονικιώτικο Πολιτιστικό Κέντρο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης το οποίο προσφέρει στην Πειραματική τη γενναιόδωρη φιλοξενία του.

Σε μια εποχή που όλοι μας πολλές απώλειες, κάθε είδους, μετράμε, όπως είπε κι η φίλη μου η Βίκυ, η ατάκα της Λιουμπόφ απ’ την τέταρτη πράξη, «Κήπε μου!... Γλυκέ μου, ωραίε μου κήπε! Ζωή μου, νιότη μου, ευτυχία μου, έχετε γεια! … Έχετε γεια!» (στη μετάφραση του Λυκούργου Καλλέργη, δεν έχω τη μετάφραση της Χρύσας Προκοπάκη που παίζουν), ειδικά στο χώρο αυτό και κάτω απ’ τις συνθήκες αυτές, υποθέτω πως θα ηχεί πολύ φορτισμένη… «Αμαλία» της νιότης μας/τους, λοιπόν, έχε γεια! Η Πειραματική του Ήθους τους, όμως, ζει. Και συνεχίζει. Και θ’ ανέβω να τη δω ξανά. Ας μη μελαγχολούμε. Ο Τσέχοφ, εξάλλου, επέμενε πως ο «Βυσσινόκηπος» κωμωδία είναι. 

Ο Νίκος Καμτσής ξαναγυρίζει μετά από εννιά χρόνια στο σανίδι. Θα επωμιστεί το ρόλο του Ρένφροου, ενός… μπον βιβέρ κατάδικου, στη μαύρη κωμωδία της άγνωστης στην Ελλάδα Ρόμπιν Σουάικορντ «Όλα είναι στο μυαλό σου» που ετοιμάζεται ν’ ανεβάσει ο ίδιος, σε μετάφρασή του, στις 22 Μαρτίου _ αφού ολοκληρώσει τον κύκλο των παραστάσεών του το έργο του Νιλ Λαμπιούτ «Δάσος, βαθύ και σκοτεινό» που παρουσιάζει τώρα _ στην Κεντρική Σκηνή του θεάτρου του «Τόπος Αλλού». 
Τρεις λούμπεν χαρακτήρες είναι οι ήρωες του έργου: ο Έντι Ρέι, ένας αποτυχημένος μικροαπατεώνας, η Μπίλι Μαρί, η αθυρόστομη φιλενάδα του, κι ο Ρένφροου. Ο Έντι Ρέι, εννιά μήνες πριν αποφυλακιστεί, το σκάει, με τη βοήθεια της φίλης του, μαζί με τον Ρέινφροου _ που η μνήμη του είναι μια καταστροφή… _ , απ’ τις αγροτικές φυλακές όπου εκτίει ποινή φυλάκισης. Το παράξενο τρίο βρίσκεται, στη μέση του χειμώνα, σ’ ένα ερημωμένο ξενοδοχείο τρώγοντας μπαγιάτικα γαριδάκια ενώ και οι τρεις τους ονειρεύονται να πιάσουν την καλή με μια ληστεία και να ζήσουν μέσα στη χλιδή. Αλλά το μέλλον είναι απρόβλεπτο και ανατρεπτικό…
Η Ρόμπιν Σουάικορντ (φωτογραφία), σύζυγος του Νίκολας Καζάν _ γιου του σκηνοθέτη Ιλάια Καζάν _, συγγραφέα και σκηνοθέτη που ο Νίκος Καμτσής ανέβασε ήδη απ’ τη σεζόν 2001 – 2002 το έργο του «Blood Moon» και μητέρα της ηθοποιού Ζόι Καζάν, είναι επίσης σκηνοθέτρια αλλά γνωστή κυρίως ως σεναριογράφος ταινιών _ τα περισσότερα σενάριά της είναι διασκευές πεζών _, ανάμεσα στις οποίες, «Μικρές κυρίες» της Τζίλιαν Άρμστρονγκ, «Οικογένεια Πέρεζ» της Μίρα Ναΐρ, «Ματίλντα» του Ντάνι ΝτεΒίτο, «Μαγικά φίλτρα» του Γκρίφιν Νταν, «Αναμνήσεις μιας γκέισας» του Ρομπ Μάρσαλ _ το σενάριό της ήταν υποψήφιο για Όσκαρ _, «Η απίστευτη ιστορία του Μπέντζαμιν Μπάτον» του Ντέιβιντ Φίντσερ.
Το «Όλα στο μυαλό σου» είναι το δεύτερο θεατρικό της Ρόμπιν Σουάικορντ _ εκδόθηκε κι έκανε πρεμιέρα οφ Μπρόντγουέι το 1984 με πρωταγωνιστές τους Τζον Γκλόβερ, Λίο Μπουρμέστερ και Πάμελα Ριντ σε σκηνοθεσία Ντέιβιντ Τρέινερ. Στην Ελλάδα ανεβαίνει με κοστούμια Μίκας Πανάγου και μουσική Κώστα Χαριτάτου. Συμπρωταγωνιστούν η Χριστίνα Θεοδωροπούλου κι ο Τάκης Χρυσικάκος. 

Το μαλλιοτράβηγμα συνεχίζεται στο ΚΘΒΕ _ σα βγεις στον πηγαιμό για τον Τζαβάρα, πρόσεξε, για να παραφράσω τον Καβάφη. Αφήστε που όλη τη βδομάδα που πέρασε έπαιρνα μηνύματα αγανάκτησης από πάσης φύσεως και ιδιότητος καλλιτέχνες τους οποίους η δεύτερη κρατική Σκηνή μας έχει λησμονήσει να πληρώσει _ εδώ και πολύ καιρό… 
Αναμένω με μεγάλο ενδιαφέρον την αυριανή περιβόητη επαναστατική «δημόσια» _ απολογιστική, λέει, του καλοκαιριού… _ συνέντευξη Τύπου του καλλιτεχνικού διευθυντή Σωτήρη Χατζάκη. Ηχήστε οι σάλπιγγες... Καμπάνες βροντερές, δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα... Βογκήστε τύμπανα πολέμου... Οι φοβερές σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα! Σ’ αυτό το ΚουΘουΒουΕ ακουμπά η Ελλάδα!, για να παραφράσω (μπα, σε καλό μου μ’ αυτόν τον ποιητικό οίστρο σήμερα…) τον Σικελιανό. Μόνο που αυτό το ΚουΘουΒουΕ κανένα μέγεθος Παλαμά δεν περικλείει… 
(Ε, ρε, και να πλακώσουν όλοι αυτοί με τα βερεσέδια στα χέρια… Θέ-λου-με live μετάδοση, θέ-λου-με live μετάδοση οι χαμουτζήδες! Αφού ο κ. Χατζάκης απευθύνεται προς όλο τον ελληνικό λαό…).

Αλλά αν πάρεις μονοπάτι πονηρό, σε πάει ντουγρού στην κατηφόρα τη μεγάλη… Και τίποτα δεν σε σταματά. Όπου εκεί που τελείωνα τα κείμενα, φτάνει, δέκα η ώρα το βράδυ, «δελτίο Τύπου», λέει, «των ηθοποιών», λέει, «του ΚΘΒΕ» (όλων;). Οι οποίοι, λίγες ώρες πριν απ’ τη συνέντευξη Τύπου, παίρνουν θέση: αδειάζουν τον πρόεδρο του Δ.Σ. Μάκη Τρικούκη υμνολογώντας τον καλλιτεχνικό διευθυντή Σωτήρη Χατζάκη _ δοξάστε τον! Δοξάστε τον! Τόσο που λες: μωρέ, μπας και τους το υπαγόρευσε; Η μήπως το ’γραψε και το ’στειλε ο ίδιος; Πώς να μη μου περάσει η ιδέα όταν στο περί ου ο λόγος «δελτίο Τύπου» αναμασώνται τα εναντίον Τρικούκη επιχειρήματα του ίδιου του κ. Χατζάκη στην προ ολίγων ημερών «ανοιχτή επιστολή» του, με βασικό το περί «σκανδάλου» ανάθεσης σε εταιρεία της διαχείρισης προγραμμάτων του ΕΣΠΑ ενώ καμιά κουβέντα δε γίνεται περί άλλων αναθέσεων;… 
Δεν ξέρω αν έτσι θα κερδίσουν οι συνασπιζόμενοι τη μάχη των εντυπώσεων της τελευταίας στιγμής _ υπάρχουν τόσο αφελείς; _ αλλά εγώ, που γελούσα και το διασκέδαζα το θέμα μέχρι τώρα, ντράπηκα πια. Για λογαριασμό των «ηθοποιών του ΚΘΒΕ». Διότι το «δελτίο Τύπου» κατευθείαν μου θύμισε τις επιστολές που ’στελναν σωρηδόν διάφορα σωματεία και ενώσεις και σύλλογοι στον Γεώργιο Παπαδόπουλο _ της Χούντας _ ότι υποστηρίζουν την «Εθνική Κυβέρνηση» εις το δύσκολον και εθνωφελές έργον της. Έχει όμως κι η ξεφτίλα τα όριά της. Τα ξεπέρασαν.

Υποθέτω πως θα πάτε στο Εθνικό να δείτε «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα», τη μεταποίηση της αισχύλειας «Ορέστειας» του Γιουτζίν Ο’ Νιλ, που ανεβάζει ο Γιάννης Χουβαρδάς _ από αύριο. Ε, λοιπόν, πιστεύω πως θα «συνδεθείτε», θα μπείτε στο κλίμα καλύτερα, αν πάτε προηγουμένως να δείτε τον «Λίνκολν» του Σπίλμπεργκ που παίζεται στους κινηματογράφους αυτόν τον καιρό _ αν και είμαι σίγουρος πως πρόκειται για δυο εντελώς διαφορετικές σκηνοθετικές αντιλήψεις, πόσω μάλλον εφόσον πρόκειται από ’δω για θέατρο, από ’κει για κινηματογράφο. Αλλά ιστορικά… «Το πένθος…» αρχίζει ακριβώς εκεί που τελειώνει ο «Λίνκολν». Με το τέλος του _ άγριου _ Αμερικάνικου Εμφύλιου. Και με μια δολοφονία _ του στρατηγού Μάνον (ο Αμερικανός Αγαμέμνων) _, όπως με μια δολοφονία τελειώνει κι η ταινία _ του ίδιου του προέδρου Λίνκολν. 

Λόγω προγραμματισμένης απουσίας, εκτάκτως, το σημερινό «Τέταρτο κουδούνι» αναρτάται από σήμερα Τετάρτη. Μαζί σας, κανονικά, την Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου.