Ξέσπασε επανάσταση! Το ΚΘΒΕ ως Αγία Λαύρα

Το Τέταρτο Κουδούνι / 14 Φεβρουαρίου 2013

Σας έγραψα αρκετά προχτές για την παράσταση της Άσπας Τομπούλη στο «Αγγέλων Βήμα» με το έργο του Γιουκίο Μίσιμα «Ο φίλος μου ο Χίτλερ». Αφού, για άλλη μια φορά, σας προτρέψω να μην τη χάσετε, να επανέλθω στον Γιάννη Ροζάκη _ τον Γκούσταφ Κρουπ της παράστασης.
Κοντά πενήντα χρόνια στο θέατρο _ απ’ το 1964, «επίσημα» απ’ το ’65 _, με πλήθος ρόλων στο ενεργητικό του, εκ των οποίων δυσανάλογα λίγοι ως προς το τάλαντό του οι πρωταγωνιστικοί, με συνέπεια στις επιλογές του, ο Γιάννης Ροζάκης ως Κρουπ δίνει τα μέγιστα κάνοντας αν όχι, ίσως, τον καλύτερο, όπως πιστεύω, σίγουρα έναν απ’ τους καλύτερους ρόλους του. Σε άριστη φυσική κατάσταση _ στα 73 του σήμερα _, με μνήμη ξυράφι, με αυτοέλεγχο, απόλυτα χαλαρός, πράγμα που 'χει εδώ και αρκετά χρόνια κατακτήσει, δίνει, χωρίς κορόνες και εφέ, έναν συγκλονιστικό Κρουπ που μοιάζει να κινεί τα νήματα της Ιστορίας σε μια εξαιρετικά κρίσιμη στιγμή της.
Φοράει το κοστούμι του _ δεν τον φοράει το κοστούμι _ , κρατάει, τινάζει, παίζει, πετάει, αφήνει να πέσει το μπαστούνι του με τρόπο σημαίνοντα, κινείται αργά, γειωμένος στο σανίδι _ πράγμα που ανέκαθεν κατείχε _ και προικίζει το κείμενο με μια λεπτή, διακριτική, δολοφονική ειρωνεία _ ένα φίδι που δουλεύει ύπουλα. Νομίζω πως αξίζει να τύχει της ιδιαίτερης προσοχής μας. 

«Ο Γκαίμπελς και όλη η ναζιστική προπαγάνδα έλεγαν: ‘πες, πες, κάτι μένει’. Αυτές τις ημέρες υφέρπει μια φημολογία άξια των τρωκτικών που τη μεταφέρουν μολυσματικά. Επειδή αυτό μπορεί να εγείρει ερωτηματικά της κοινής γνώμης, για αυτόν τον λόγο δηλώνω ότι ο απολογισμός των καλοκαιρινών παραγωγών του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος θα γίνει δημόσια σε Συνέντευξη Τύπου που θα δοθεί την Πέμπτη 21/02/2013 και ώρα 12.00, στο νέο Υπερώο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, για όλους τους πολίτες της χώρας και της πόλης της Θεσσαλονίκης. Θα ακολουθήσουν δικαστικές ενέργειες κατά των συκοφαντών. Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος δίνει μεγάλο αγώνα για να κρατηθεί όρθιο. Κανείς δεν θα αποπροσανατολίσει αυτόν τον αγώνα υπηρετώντας αλλότρια συμφέροντα. Η συρρίκνωση του Κ.Θ.Β.Ε. δεν θα περάσει». 

Ομολογώ πως δεν ξέρω τ’ ειν’ τούτο ακριβώς που υφέρπει εκεί ψηλά στο Κρατικό _ υπάρχει κάποιο μυστικό; _ , στην ερωτική Θεσσαλονίκη, όπου γίνεται, μέσα σε απολύτως ερωτική ατμόσφαιρα, το μάλε - βράσε, αλλά αυτό το Διάγγελμα που απηύθυνε προς τον Ελληνικό Λαό ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΘΒΕ κ. Σωτήρης Χατζάκης με αναστάτωσε _ να διαβάζω το δελτίο Τύπου και να μου ’ρχονται ρίγη, και ν’ ακούω να παιανίζουν εμβατήρια επαναστατικά. Κάτι από Νταντόν μου θυμίζει, κάτι από Μαρά, κάτι από μέρες Κομμούνας… Και μου ’ρχεται κάτι το επαναστατικό, κάτι να ρίξω ένα ρούχο πάνω μου, να πάρω μπαντιέρα ρόσα και να ξεκινήσω ν’ ανέβω στη συμπρωτεύουσα, κάτι σα μεγαλομανία…
Καλά, όμως, κι αυτός χρειάστηκε να φτάσει 21 Φεβρουαρίου για να κάνει απολογισμό των καλοκαιρινών παραγωγών του Θεάτρου; Το καλοκαίρι σκοτώθηκε με την πρώτη σταγόνα της βροχής. Έχουν, έκτοτε, πέσει καρεκλοπόδαρα. Αφού, εδώ, κοντεύει να τελειώσει η χειμερινή σεζόν. Ελπίζω, πάντως, στον δημόσιο (το ’χει σκεφτεί καλά;) απολογισμό ο κ. Χατζάκης πρώτον να δώσει μια λίστα πόσα, από πότε και σε ποιους χρωστάει το ΚΘΒΕ και δεύτερον να εξηγήσει ακριβώς τους όρους υπό τους οποίους έχει συνεταιριστεί με την ιδιωτική επιχείρηση του «Ακροπόλ» εδώ και κάπου δυο χρόνια…

Το ομολογώ. Εγώ αν ήμουνα Λούκος και μου ανακοίνωναν ότι μου ανανέωσαν τη θητεία στο Ελληνικό Φεστιβάλ (που ακόμα δεν έχει ανακοινωθεί επίσημα, εκκρεμεί κι άλλη υπογραφή…) έξι μήνες μετά τη λήξη της (ενώ θα ’πρεπε αυτό να 'χει ανακοινωθεί _ ή να ’χει ανακοινωθεί ο αντικαταστάτης _, αν ζούμε σε χώρα η οποία ανήκει στην Ευρώπη, πριν καν η θητεία του λήξει, ώστε να υπάρχει μια κανονική ροή) και μετά από ένα εξάμηνο ίντριγκας _ ε, ναι, ο ΑΥΠΑΙΘΠΑ κ. Τζαβάρας ανακηρύσσεται ο μακράν πιο ιντριγκαδόρος απ’ τους διατελέσαντες στο θώκο του Πολιτισμού… _, μετά από τόσο πριόνισμα, τόση ριγμένη στην πιάτσα φημολογία, τόση φιλοπαίγμονα διάθεση, θα τους έτριβα το χαρτί του διορισμού στη μούρη κι άντε να βρούνε τώρα άλλον. Αυτή ήταν η πρώτη _ αγανακτισμένη _ σκέψη που 'κανα όταν το διάβασα.
Η δεύτερη ήταν: μήπως αυτό ακριβώς επιδιώκουν; Να ξεφορτωθούν τοιουτοτρόπως τον Λούκο; Κι ο Λούκος καλά θα κάνει να μείνει διότι οι υπουργοί έρχονται και παρέρχονται και _ πού ξέρετε; _ μπορεί και να βρεθεί κάποιος πιο ικανός και φωτισμένος και διορατικός και λιγότερο πονηρός πολιτευτής στο θώκο. Αλλά, μετά απ’ όσα μεσολάβησαν, εσείς πιστεύετε ότι θα τον αφήσουν ήσυχο και δε θα τον υπονομεύσουν με κάθε τρόπο; Ευθέως ή με τα παπαγαλάκια τους;

Αυτό το «διοικήτρια» που διάβασα ως θηλυκό του διοικητής ομολογώ μου αναστατώνει τ’ άντερα…
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Σας έγραφα στο «Τέταρτο κουδούνι», στις 20 Δεκεμβρίου, για τα αρκετά άγνωστα ακόμα στην Ελλάδα έργα του Ίψεν, μ’ αφορμή την «Κωμωδία του έρωτα» του Νορβηγού, που ανέβασε για πρώτη φορά στη χώρα μας _ επαινετή πρωτοβουλία _ στο «Studio Κυψέλης» o Γιώργος Λιβανός. Κι έρχεται ξαφνικά στα χέρια μου _ δυο ογκώδεις, μεγάλου σχήματος, πολυγραφημένοι τόμοι, 714 + 600 σελίδες _ η διδακτορική διατριβή του καλού σκηνοθέτη μας Γιάννη Μόσχου που κατατέθηκε στο Τμήμα Θεάτρου της Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Θέμα της, «Ο Ερρίκος Ίψεν στην ελληνική σκηνή. Από την πρώτη παρουσίαση ως το τέλος του 20ου αιώνα (1894 – 2000)» _ με συμβουλευτική επιτροπή τον Νικηφόρο Παπανδρέου, την Δηώ Καγγελάρη και τον Αντώνη Γλυτζουρή. Κι εκεί επιβεβαιώνω πως «Η κωμωδία του έρωτα» όντως δεν έχει ανεβεί ποτέ στην ελληνική σκηνή. Έχει ανεβεί, όμως, στο ραδιόφωνο. Για το _ σημαδιακό για πολλούς μας _ «Θέατρο της Τετάρτης» του, τότε, Εθνικού Προγράμματος απ’ το οποίο και μεταδόθηκε για πρώτη φορά στις 7 Ιουλίου του 1962. Σε σκηνοθεσία του Μηνά Χρηστίδη με, μεταξύ άλλων στη διανομή, Ελένη Χατζηαργύρη, Λυκούργο Καλλέργη, Ανδρέα Φιλιππίδη, Μαρία Γιαννακοπούλου, Μιχάλη Μπούχλη, Τασσώ Καββαδία, Πέτρο Φυσσούν, Έλλη Φωτίου, Κική Ρέππα. 

Αλλά ας αφήσω το συγκεκριμένο έργο κι ας γυρίσω στη διατριβή. Εντυπωσιάστηκα! Μια τεράστια δουλειά _ αφιερωμένη στο μέντορα του Γιάννη Μόσχου, τον θεατρολόγο καθηγητή στο Αριστοτέλειο αλλά και σκηνοθέτη και ψυχή της εν Θεσσαλονίκη Πειραματικής Σκηνής της «Τέχνης» Νικηφόρο Παπανδρέου (φωτογραφία), διακεκριμένο μας μελετητή του Ίψεν _ που δεν αφήνει αδιερεύνητη πτυχή για πτυχή του θέματός της. Εξαντλητική έρευνα! Για τον Γιάννη Μόσχο ήξερα μέχρι τώρα, απ’ τις σκηνοθετικές του επιδόσεις, πως Μπορεί. Τώρα σιγουρεύτηκα και πως Ξέρει.

Και, επιπλέον, ένα κείμενο επιστημονικό που δεν πάσχει όμως από επιστημοσύνη. Θα βρεθεί άραγε ο εκδοτικός οίκος που θα επωμιστεί την έκδοσή του; Διότι _ καλά… _ την Πολιτεία που έπρεπε να φροντίζει για τις σχετικές περιπτώσεις ξεχάστε την.