Μαγκνταλένα Κοζενά, σοπράνο: ρεσιτάλ τραγουδιού με τον Σερ Σάιμον Ρατλ στο πιάνο
Ζεστή φωνή. Γλυκιά φωνή. Φωνή μ’ αυτό το ιδιαίτερο σλάβικο, «μουντό» χρώμα. Η τσέχα μέτζο σοπράνο Μαγκνταλένα Κοζενά. Η οποία, λίγους μήνες μετά από την εμφάνισή της, γύρισε στον ίδιο χώρο, αυτή τη φορά για ένα ρεσιτάλ τραγουδιού: λίντερ, σανσόν, τραγούδια... Που η δημιουργία τους, η σύνθεσή τους απλώνεται σε ογδόντα χρόνια -μεγάλη «βεντάλια», από το 1873 έως το 1953. Μαζί της, αυτή τη φορά, στο πιάνο, ο σύντροφός της στη ζωή και στη μουσική και πατέρας των τριών παιδιών τους, κορυφαίος άγγλος αρχιμουσικός Σερ Σάιμον Ρατλ -ένα ζευγάρι, πέραν της υψηλής τέχνης τους, συμπαθέστατο- και ένα μικρό σύνολο έξι εκλεκτών μουσικών. Το πρόγραμμα, με γαλικά, αγγλικά, γερμανικά και τσέχικα τραγούδια αλλά και με έναν άξονα, τον Σέξπιρ, ξεκίνησε με το λυρικό, ερωτικό «Αιώνιο τραγούδι», έργο 37 (1898, πρώτη εκτέλεση 1899) του Γάλου Ερνέστ Σοσόν, πάνω στο ποίημα «Νυχτερινό» του Σαρλ Κρο, στην εκδοχή του για φωνή, κουαρτέτο εγχόρδων και πιάνο -η τελευταία σύνθεση που ο Σοσόν πρόλαβε να ολοκληρώσει. Το άτυπο αφιέρωμα στον Σέξπιρ άνοιξε με τα «Τρία τραγούδια από τον Ουίλιαμ Σέξπιρ» για μέτζο, φλάουτο, κλαρινέτο και πιάνο (1953) του Ρόσου, πολιτογραφημένου Αμερικανού Ίγκορ Στραβίνσκι: «Music to hear, why hear’st thou music sadly?» (Σονέτο 8), «Full fathom five thy father lies» (τραγούδι του Άριελ από την «Τρικυμία») και «Άνοιξη» (το Τραγούδι του Κούκου από
το «Αγάπης αγώνας άγονος»). Σέξπιρ και στη συνέχεια: «Τρία τραγούδια της Οφιλίας από τον ‘Άμλετ’ του Σέξπιρ», για φωνή και πιάνο, σε μετάφραση Καρλ Γιόζεφ Ζίμροκ, από τα «6 τραγούδια», έργο 67 (1918) του Γερμανού Ρίχαρντ Στράους -«Wie Erkenn’ Ich Mein Treulieb» («How should I your true love know»), «Καλημέρα, είναι η μέρα του Αγίου Βαλεντίνου», «Sie Trugen Ihn Auf Der Bahre Bloss» («They Bore Him Bare-Faced on the Bier»). Με γάλο συνθέτη έκλεισε το πρώτο μέρος, όπως και άνοιξε: Μορίς Ραβέλ «Τραγούδια της Μαδαγασκάρης», για μέτζο ή βαρύτονο, φλάουτο, τσέλο και πιάνο (1925, 1926), από την ομώνυμη ποιητική συλλγή του Εβαρίστ ντε Παρνί: «Ναχαντόβε» (από το «Ναχαντόβε, ω, ωραία Ναχαντόβε»), «Αουά» (από το «Μην εμπιστεύεσαι λευκούς»), και «Είναι γλυκό» (από το «Είναι γλυκό να ξαπλώνεις»). Σέξπιρ και στο δεύτερο μέρος: «Πέντε τραγούδια της Οφιλίας», Wo022, για σοπράνο και πιάνο του Γιοχάνες Μπραμς, σε μετάφραση των στίχων του Σέξπιρ στα γερμανικά από τον Άουγκουστ Βίλxελμ φον Σλέγκελ (γράφτηκαν το 1873, για παράσταση του «Άμλετ» στην Πράγα, εκδόθηκαν το 1935): «Πώς θα ξέρω την αληθινή σου αγάπη;», «Το σάβανό του είναι τόσο λευκό, όσο το χιόνι» «Αύριο είναι η Μέρα του Αγίου Βαλεντίνου», «Sie Trugen Ihn Auf Der Bahre Blos»(«They Bore Him Bare-Faced on the Bier»), «Κι αυτός δεν θα έρθει ξανά;». Με Μπραμς συνέχισε η καλή μέτζο: «Δύο Τραγούδια» για φωνή άλτο, βιόλα και πιάνο, έργο 91 (1884) -«Gestillte Sehnsucht», από πoίημα (1884) του Ματίας Ρίκερτ και «Geistliches Wiegenlied», σε στίχους του Εμάνουελ Γκάιμπελ (1863) από τον Λόπε δε Βέγα. Η Μαγκνταλένα Κοζενά ολοκλήρωσε το ρεσιτάλ στα χωρικά της ύδατα: τσέχοι συνθέτες. Τότε, όμως, παρενεβλήθη το αναπόφευκτο
κινητό... Με το που ήταν έτοιμη, συγκεντρωμένη η μέτζο, στο τσακ, ήχησε το κινητό σαν...εισαγωγή στο τραγούδι. Σε ετοιμότητα και με αγγλικό φλέγμα, χωρίς εκνευρισμούς, ο Σερ Σάιμον Ρατλ επανέλαβε αυτόματα το ringtone στο πιάνο και η αγένεια/αμέλεια κολάστηκε με χιούμορ, γενική θυμηδία και χειροκρότημα. Και, μετά, ήρθαν οι Τσέχοι: Λεός Γιανάτσεκ -ο κύκλος «Παιδικά Τραγούδια» («Řikadla»), JW 5/16, 5/17, μία σειρά σύντομων, εύθυμων τραγουδιών (1924-1926), σε σπάνια ενορχήστρωση για φωνή, κλαρινέτο και πιάνο, που η μέτζο τραγούδησε με μεγάλο κέφι και με τους υπόλοιπους μουσικούς, εξίσου κεφάτα, να εισβάλουν σε δύο-τρία «παίζοντας» τη χορωδία, και Αντονίν Ντβορζάκ -μία επιλογή από τα μελαγχολικά «Τσιγγάνικα τραγούδια» του, έργο 55 (1880), σε στίχους Άντολφ Χέιντουκ και με ενορχήστρωση, ειδικά για την περίσταση, του βρετανού συνθέτη και μαέστρου Ντάνκαν Γουόρντ. Το πρόγραμμα, σοφά δομημένο, με βαθμιαία κλιμάκωση και κορύφωση, καταχειροκροτήθηκε, με την Μαγκνταλένα Κοζενά, τον Σερ Σάιμον Ρατλ και τους υπόλοιπους μουσικούς να μας προσφέρουν δύο σημαδιακά ανκόρ: το ερωτικό, πάνω σε ποίημα του Γερμανοσκοτσέζου Τζον Χένρι Μακέι, «Αύριο», αρ. 4 από τα «Τέσσερα τραγούδια» για φωνή και πιάνο, έργο 27 (1894) του Ρίχαρντ Στράους και το «Καληνύχτα» -η μέτζο μάς το ανάγγειλε στα ελληνικά, με... νόημα-, από τον κύκλο τραγουδιών «Σε παραδοσιακό τόνο», έργο 73 (1886), πάνω σε παραδοσιακά τραγούδια -του Ντβορζάκ επίσης. Λεπταίσθητη, χαρμόσυνη βραδιά (Φωτογραφίες: Ανδρέας Σιμόπουλος).
(Το -δωρεάν- έντυπο πρόγραμμα της συναυλίας, ένα καλόγουστο δίπτυχο με τα απαραίτητα. Έλλειψή του, οι περισσότερες πληροφορίες για τα τραγούδια που θα ακούγαμε και, κυρίως, η μετάφραση των στίχων τους, που δεν υπήρχε ούτε σε ηλεκτρονικούς υποτίτλους. Η απουσία της μας στέρησε τη μισή ευχαρίστηση να καταλαβαίνουμε τι ακούμε, στα σεξπιρικά αγγλικά, στα γερμανικά, στα τσέχικα... και επαφεθήκαμε στην αίσθηση μόνο, που εισπράτταμε μέσα από τη μουσική και την, εκφραστικότατη, πάντως, μέτζο).
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» / Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος», 22 Οκτωβρίου 2019.
No comments:
Post a Comment