Η (ελληνική) χρονιά με τις τρεις Πρωτομαγιές ή Το καινούργιο σίκουελ στις οθόνες σας: «Kill Livathinos»

Το Τέταρτο Κουδούνι / 12 Μαΐου 2016 

Πρωτομαγιά εδώ, Πρωτομαγιά εκεί, Πρωτομαγιά και παραπέρα…

Πρωτομαγιά -συνήθως- έχουμε την Πρωτομαγιά. Την 1η Μαΐου δηλαδή. Φέτος, στην Ελλάδα -δεν ξέρω γιατί, μπορεί επειδή είναι δίσεκτο το 2016…-, Πρωτομαγιά είχαμε τρεις φορές: και την 1η και στις 3 και στις 8 Μαΐου.

Η πρώτη συνέπιπτε με το Πάσχα. Είπαμε «Χριστός ανέστη», είπαμε και «Καλό μήνα», είπαμε και «Καλή Πρωτομαγιά» αλλά η αργία, λέει, της Πρωτομαγιάς «μεταφέρθηκε» την Τρίτη 3 Μαΐου -που ’κανε και πενταήμερο πακέτο: Μεγάλη Παρασκευή, Μεγάλο Σάββατο, Κυριακή του Πάσχα, Δευτέρα του Πάσχα, Τρίτη του Πάσχα/Πρωτομαγιά «εκ μεταφοράς». Είπαμε πάλι «Καλή Πρωτομαγιά» και κανείς, μα κανείς, βρε παιδί μου, δε θυμήθηκε πως «η Πρωτομαγιά δεν είναι αργία, είναι απεργία». Το θυμήθηκαν μόνον την Τετάρτη, ακριβώς, δηλαδή, την επομένη της Τρίτης, της εκ μεταφοράς «αργίας» της Πρωτομαγιάς. Και νάτες οι αφίσες: «Η Πρωτομαγιά δεν είναι αργία, είναι απεργία» κι η ταλαίπωρη φετινή Πρωτομαγιά ξαναμαναμετακόμισε την Κυριακή 8 Μαΐου -με απεργία, συγκεντρώσεις, πορείες… Κι άντε, πάλι, να λέμε «Καλή Πρωτομαγιά, σύντροφοι».

Οπότε έπαθα, πια, μια σύγχυση, μιαν αντράλα: Πρωτομαγιά εδώ, Πρωτομαγιά εκεί, που ’ναι η Πρωτομαγιά; 

Πρόκειται περί ελληνικής πατέντας, μοναδικής στα διεθνή χρονικά: τρεις Πρωτομαγιές εντός οκταημέρου! Η χρονιά με τις τρεις Πρωτομαγιές! Φαντάζομαι να τελειώσαμε για φέτος.

 Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…

Διάβασα το -αμιγώς ελληνικό- πρόγραμμα των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Αθηνών στο Ηρώδειο, που διέρρευσε, και, συνειρμικά, έχω πάθει μια κρίση αναπόλησης της δεκαετίας του ’70 -στις αρχές της, τότε, επί χούντας- και των νιάτων μου. Αφαιρώντας τα ξένα συγκροτήματα που μας έφερνε ο Θόδωρος Κρίτας. Τότε που το Φεστιβάλ το άνοιγε, γύρω στις 15 Ιουνίου, η Λυρική. Συνήθως με «Ναμπούκο». Μόνο συναυλία του Θωμά Μπακαλάκου δεν υπάρχει. Νομίζω, τουλάχιστον. 
Ελπίζω με το πρόγραμμα της «Πειραιώς 260» που θ’ ανακοινωθεί τα πράγματα να ισορροπήσουν.

Είναι συγκινητικό. Ο Γιώργος Σκεύας έχει ακολουθήσει δρόμους του Δασκάλου του, του Λευτέρη Βογιατζή, στο «Κουκλόσπιτο» του Ίψεν, που ’χει ανεβάσει και που ακριβώς στο θέατρο της «Οδού Κυκλάδων», το οποίο φέρει πια, επιπλέον, και τ’ όνομα του Λευτέρη Βογιατζή, παίζεται. Και, κυρίως, τον πρώτο και βασικό: να βουτάει βαθιά στο κείμενο δηλώνοντας το «εν οίδα ότι ουδέν οίδα» και να ανασύρει στην επιφάνεια την ψίχα του. Χωρίς σκηνοθετισμούς κι εύκολα επινοήματα. Αλλά διαθέτει και πέντε ηθοποιούς που ξέρουν τι κάνουν στη σκηνή κι είναι ικανοί να ακολουθήσουν το δρόμο αυτό: Άρης Λεμπεσόπουλος, Μαρία Ζορμπά, Γιώργος Συμεωνίδης, Νικόλας Παπαγιάννης και, πάνω απ’ όλους, Αμαλία Μουτούση.

Η Αμαλία Μουτούση ερμηνεύοντας την Νόρα, πιστοποιεί, για μια ακόμα φορά, την πολλοστή, στην κάπου τριανταπεντάχρονη, πια, καριέρα της, ότι δεν είναι απλώς μια απ’ τις βασικότερες μονάδες του θεάτρου μας. Αλλά ότι είναι μια ηθοποιός σκεπτόμενη που η σκέψη δεν καταστρέφει αλλά αναδεικνύει το συναίσθημά της, μια ηθοποιός που ξέρει και μπορεί να κάνει παιχνίδι στη σκηνή με τις αποχρώσεις και τα ημιτόνια και τη λεπτομέρεια-κέντημα και να δείξει κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα του ρόλου χωρίς να το κάνει βούκινο.

Μια παράσταση που θα ’ταν υποδειγματική αν στην τρίτη πράξη δεν ξέφευγε -ή αν ο σκηνοθέτης δεν τον οδήγησε εκεί -ο Χέλμερ/Άρης Λεμπεσόπουλος και δεν κατέφευγε σε υπερβολές και θεατρινισμούς -σα να ’ναι ανεξέλεγκτος.

Θ’ ακούσατε, ανήμερα Μεγάλη Παρασκευή, πριν ο Ιησούς ακόμα αναστηθεί, ημέρα Πένθους, τον Άγιο Καλαβρύτων που άνοιξε τον οχετό του -εκκενώσεις βόθρων… Γι άλλη μια φορά. Την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος και τον Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών -και Πάσης Ελλάδος, υπογραμμίζω…- τους ακούσατε; Μετά; Να του απαντούν; Και να τον βάζουν στη θέση του; Ε, όχι βέβαια! Δεν τους ακούσατε. Διότι ΔΕ μίλησαν. Όχι βέβαια. Γι άλλη μια φορά. Το μόκο, δηλαδή. Σύσσωμοι.

Έτσι μπράβο! Κουκουλώστε τα! Αγαπάτε αλλήλους. Εκτός απ’ τον Φίλη κι αυτούς που αρτύθηκαν την Μεγάλη Παρασκευή. Αυτοί να σαπίσουν…

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή… 

Το σασπένς «Λιβαθινός ή μη Λιβαθινός στο Εθνικό» φουντώνει. Να ’ναι καλά το υπουργείο Πολιτισμού (και Αθλητισμού). Χίτσκοκ! Απασχολημένος να ξεναγεί πρόσφυγες στην Ακρόπολη -μη χειρότερα! Το «παντεσπάνι» της Μαρίας Αντουανέτας (ή όποιου, τέλος πάντων, το ’πε) θυμήθηκα…- ο υπουργός Αριστείδης Μπαλτάς, ακόμα δεν έχει υπογράψει την ανανέωση -ή τη μη ανανέωση…- της θητείας του Στάθη Λιβαθινού στη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού, αφήνοντας τις φήμες και τις διαδόσεις αδέσποτες. Στις 22 Μαΐου λήγει η θητεία του, στις 12 Μαΐου έχουμε φτάσει, το ρεπερτόριο του Εθνικού για τον επόμενο χειμώνα στον αέρα βρίσκεται αλλά άκρα του τάφου σιωπή απ’ το ΥΠΠΟ… Όσο για τις διαβεβαιώσεις που ο υπουργός έδωσε στον Στάθη Λιβαθινό ότι παραμένει καθόλου, μα καθόλου δεν τις εμπιστεύομαι… Έχουν δοθεί κι άλλες ανάλογες και σ’ άλλους, άλλοτε… 

Όχι ότι ανάλογες καθυστερήσεις δεν έχουν συμβεί και στο παρελθόν, επί προηγούμενων υπουργών Πολιτισμού και με προηγούμενους διευθυντές του Εθνικού, μου θύμισε φίλη… Με την ανανέωση, κάποια στιγμή, της θητείας και του Νίκου Κούρκουλου και του Γιάννη Χουβαρδά.

Στο μεταξύ η υπονόμευση του Λιβαθινού καλά κρατεί. Η ειδικευμένη ομάδα -ορατών τε και αοράτων…- που «αποκάλυψε» τα «κακουργήματα» του Γιώργου Λούκου έχει βάλει μπρος τη μηχανή, με καύσιμο -χωρίς καταλύτη…- τα διάφορα γνωστά -πασπαρτού- ασαφή, περί οικονομικών, επιχειρήματα -όπου τους αριθμούς ο καθένας μπορεί κατά βούλησιν και διαφορετικά να τους ερμηνεύσει…-, και γκαζώνει. Είναι απολαυστικό -εάν δεν είναι εμετικό…- να παρακολουθείς, απέξω, πώς μεθοδεύονται αυτά. Μόνο που, μετά το -επιτυχημένο στα ταμεία- «Kill Loukos», το «Kill Livathinos» θεωρείται σίκουελ. Και τα σίκουελ, συνήθως, δεν είναι επιτυχημένα. Και, κάποτε, καταστρέφουν τις εταιρείες…

ΕΚΤΑΚΤΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. Στις 15.00 αναρτήθηκε το σημερινό «Τέταρτο Κουδούνι» με το παραπάνω σχόλιο. Στις 15.37 έφτασε η ανακοίνωση του ΥΠΠΟ ότι ανανεώνεται η θητεία του Στάθη Λιβαθινού -και του αναπληρωτή καλλιτεχνικού διευθυντή Θοδωρή Αμπαζή.  Η στήλη αποδεικνύεται, γι άλλη μια φορά, ...προφητική. Όπως, ήδη, θα διαβάσατε παραπάνω, έγραφα -το επαναλαμβάνω: «Μόνο που, μετά το -επιτυχημένο στα ταμεία- «Kill Loukos», το «Kill Livathinos» θεωρείται σίκουελ. Και τα σίκουελ, συνήθως, δεν είναι επιτυχημένα. Και, κάποτε, καταστρέφουν τις εταιρείες…». Στους ατυχήσαντας τα συλλυπητήριά μου.

Στις 30 Μαρτίου σας έγραφα στο «Τέταρτο Κουδούνι» για την «Πλατεία Ηρώων» του Τόμας Μπέρνχαρντ -το κύκνειο άσμα του- που θ’ ανεβάσει ο Δημήτρης Καραντζάς στο θέατρο «Οδού Κυκλάδων-Λευτέρης Βογιατζής» τον επόμενο χειμώνα -δεν ξέρω ακόμα πια μετάφραση θα χρησιμοποιήσει-, λίγες μέρες μετά μου ’φτασε βιβλίο -ένα κομψό τομίδιο- των Εκδόσεων «Κριτική» -πριν από μικρό διάστημα, κατά σύμπτωση, είχε κυκλοφορήσει-, με τη μετάφραση του έργου -την πρώτη που εκδίδεται στην Ελλάδα. Την υπογράφει, όπως και το διαφωτιστικό επίμετρο, ο Βασίλης Τσαλής. Πιστωμένος, ήδη, με τη μετάφραση της συλλογής πεζών του Μπέρνχαρντ «Πρόζα» που ’χει κυκλοφορήσει -το 2015-, επίσης απ’ τις εκδόσεις «Κριτική». Δε βρήκα το χρόνο να το διαβάσω ακόμα αλλά ανυπομονώ να γνωρίσω το έργο αυτό του δηλητηριώδους συγγραφέα, που η πρεμιέρα του τόσο πάταγο έκανε στην Βιένη το 1988… 

Επιτέλους! Αναμοχλεύσεις και στην Λυρική, μια σεζόν -η, σχεδιασμένη εξεπιτούτου, υποτίθεται, αποχαιρετιστήρια, για το «Ολύμπια» που η Λυρική αφήνει για να μετακομίσει στην καινούργια στέγη της- πληκτική αλλά άντε κι ένα καλό νέο:

Στις 7 Απριλίου, στη λονδρέζικη «Βασιλική Όπερα», στο Κόβεντ Γκάρντεν, έκανε πρεμιέρα η «Λουτσία ντι Λάμερμουρ» του Ντονιτσέτι, σε μουσική διεύθυνση του Ντανιέλ Ορέν Το ιδιαίτερο: η παράσταση είναι η πρώτη συμπαραγωγή της Λυρικής με το κορυφαίο βρετανικό λυρικό Θέατρο. Και το σημαντικότερο: η σκηνοθεσία είναι της Κέιτι Μίτσελ. Της βρετανίδας σκηνοθέτριας την οποία μας γνώρισε το Φεστιβάλ Αθηνών του «κακούργου» Γιώργου Λούκου, όταν έφερε στην «Πειραιώς» εκείνο το έξοχο «Δεσποινίς Ζουλί» του Στρίντμπεργκ που ’χε κάνει η Μίτσελ μαζί με τον Λίο Γουόρνερ στη βερολινέζικη «Σάουμπίνε». Είμαι σίγουρος ότι η παράσταση θα ’ναι, τουλάχιστον, ενδιαφέρουσα. Η Μίτσελ, διαβάζω, βλέπει την ιστορία της Λουτσία απ’ τη γυναικεία και μάλιστα τη φεμινιστική πλευρά και βασικό στοιχείο της σκηνοθεσίας της είναι η αποκάλυψη στο κοινό, μέσα από μια παράλληλη αφήγηση, όσων συμβαίνουν, κατά τη σκηνοθέτρια, στο παρασκήνιο της υπόθεσης που εξιστορεί το λιμπρέτο της όπερας.

Η συμπαραγωγή θα παρουσιαστεί απ’ την Λυρική στις νέες της εγκαταστάσεις στο «Κέντρο Πολιτισμού-Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος», τη σεζόν 2017/2018. Υπομονή.

Για το Ηρώδειο και το Φεστιβάλ Αθηνών, όμως η υπομονή -η δικιά μου τουλάχιστον…-, ως προς την Λυρική, εξαντλείται. Λυρική απογοήτευση...: η χιλιοστή - στριμωγμένη - «Αΐντα» κι η τρισχιλιοστή «Κάρμεν». Γιατί; Διότι, υποτίθεται, είναι απ’ τα έργα που τα φέρνουν. Και μη μου πουν πάλι πως είναι ενταγμένα στη «φιλοσοφία» ότι αποχαιρετούν το «Ολύμπια» με τα πιο πολυπαιγμένα έργα στην ιστορία της Λυρικής… Διότι, εδώ, είναι Ηρώδειο, δεν είναι παίξε-γέλασε, δεν είναι, δηλαδή, «Ολύμπια» για να το αποχαιρετήσουν. Στη θέση του θα ’ναι. Ας ελπίσουμε ότι οι δυο ξένοι -Ιταλός και Βρετανός, αντίστοιχα- σκηνοθέτες που μετακαλούνται θα κάνουν κάτι διαφορετικό…

Αλήθεια, μια κι έγινε λόγος, το «Ολύμπια» τι θ’ απογίνει; Τίποτα δεν έχει ακουστεί για τη Μετά Λυρικήν εποχή του.

«Επόμενη Ελλάδα» ο τίτλος του καινούργιου κόμματος που ανάγγειλε ο Γιάννης Ραγκούσης. Μωρέ, εμένα, γιατί το «Προηγούμενη Ελλάδα» μου φαίνεται ότι του πάει περισσότερο;

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…