Εδώ Φεστιβάλ, εκεί Φεστιβάλ, πού Φεστιβάλ;

Το Τέταρτο Κουδούνι / 9 Φεβρουαρίου 2012

Πρώτα λυπήθηκα. Με την ανακοίνωση του Αντώνη Αντύπα πως αναστέλλει τη λειτουργία του Θεατρικού του Οργανισμού «Φάσμα» _ «Απλό Θέατρο» στην καθομιλουμένη. Κατόπιν θύμωσα. Το Απλό μπορεί, φέτος, με το «Βαγόνι στα νερά» να ’μπασε νερά αλλά συνήθως γέμιζε  _ τίγκα. Αποφασιστική κίνηση ήταν αυτή που ’κανε ο σκηνοθέτης ή πανικός και δειλία; Εν θερμώ απόφαση ή ψύχραιμη; Ο χρόνος θα δείξει. Αλλά, αν ο Κουν που ’ταν και Δάσκαλος του Αντύπα σκεφτόταν έτσι, θα ’πρεπε να ’χει κλείσει δέκα φορές το «Θέατρο Τέχνης» απ’ το ’42 που το άνοιξε…


Κύριε υπουργέ Πολιτισμού και Τουρισμού και κύριε υπουργέ Οικονομικών, κύριοι Γερουλάνο και Βενιζέλο, να ρωτήσω ευθέως: Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου δε θα ’χουμε τη χαρά να δούμε φέτος; Πάπαλα; Τα έσβησεν ο Σβώλος, που ’λεγαν και οι παλιοί; Διότι ρωτάω και ξαναρωτάω κι όλο μου λένε «υποσχέσεις δίνονται, λεφτά όχι». Αφήστε που το Ελληνικό Φεστιβάλ χρωστάει από πέρσι τους πάντες _ ο Γιώργος Λούκος, ο πρόεδρός του, έχει χάσει τον ύπνο του, κοντεύει ν’ αρρωστήσει, έχει αρχίσει να κάνει ακυρώσεις σε ξένα συγκροτήματα που ’χε κλείσει… _ γιατί του χρωστάνε απ’ το υπουργείο 1,5 εκατομμύριο ευρώ, ήτοι τη μισή απ’ την εγκεκριμένη περσινή επιχορήγηση συν τις επιστροφές ΦΠΑ παλαιότερων ετών… Κι αν δεν ξεχρεώσει τα περσινά πώς θα κάνει φεστιβάλ φέτος…
«Εδώ χαμός γίνεται, για Φεστιβάλ μιλάμε;», θα μου πείτε. Και, καταρχάς, δε θα ’χετε άδικο. Αλλά επειδή το Φεστιβάλ, όσο κι αν αφρίζουν και λυσσομανούν και συκοφαντούν τριγύρω κάποιοι τέως διαπλεκόμενοι και οικονομικά θιγόμενοι, είναι απολύτως πετυχημένο κι επειδή το αντίκρισμα, αν κλείσει, καθώς έχει πια διεθνή απήχηση, θα εισπραχθεί και πέραν των συνόρων, μήπως πρέπει τα υπουργεία Πολιτισμού και Οικονομικών να το εξετάσουν το θέμα; Εγκαίρως; Διότι, απ’ ό,τι ακούω, για ορισμένους που φέρνουν ψήφους λεφτά υπάρχουν...


Τη γλίτωσε τελικά η Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης» _ παρά τρίχα. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης _ λέγε με Μπουτάρη _ φιλοτιμήθηκε και αντέδρασε στην ανακοίνωση ότι διακόπτει τη λειτουργία της. Και, με εισήγηση της αντιδημαρχίας Πολιτισμού, το Δημοτικό Συμβούλιο ενέκρινε την οικονομική ενίσχυση του παλαιότερου, μετά το ΚΘΒΕ, θεατρικού σχήματος της πόλης _ αλλά, συμπεριλαμβανομένου, αυτή τη φορά, του ΚΘΒΕ, και του συνεπέστερου… _ με 75.000 ευρώ. Κι ο Νικηφόρος Παπανδρέου την πήρε πίσω την απόφαση. Η κατάσταση, βέβαια, δε σώζεται παρά προσωρινά _ η Πειραματική χρωστάει τα διπλά και ίσως σε μερικούς μήνες βρεθεί στην ίδια κατάσταση. Αλλά, τουλάχιστον, στο επετειακό για την Θεσσαλονίκη 2012 _ εκατό χρόνια της απελευθέρωσής της απ’ τους Τούρκους _ θα λειτουργήσει. Κι ο Θεός βοηθός.
Αναθερμάνθηκε, όμως, κι η συζήτηση για τη διάθεση στο θίασο μιας απ’ τις αναξιοποίητες αποθήκες του λιμανιού ώστε ν’ απαλλαγεί απ’ το ενοίκιο. Συζήτηση που ’χε ξεκινήσει, αν δεν κάνω λάθος, απ’ το ’97 και την αλήστου μνήμης Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα. Δεν είναι λογικό και θεμιτό μια απ’ τις τεράστιες, αμπαρωμένες αποθήκες να διαμορφωθεί σε θεατρικό χώρο με δυο - τρεις αίθουσες ώστε να επωφεληθούν, εκτός της Πειραματικής η οποία διαθέτει ήδη τον εξοπλισμό, και τα Δημήτρια που ’ναι και απευθείας υπόθεση του Δήμου;
«Είναι δύσκαμπτος στις αποφάσεις του ο Οργανισμός Λιμένος Θεσσαλονίκης στον οποίο ανήκουν τα κτίσματα» μου λένε. «Και θέλει να βγάλει χρήματα». Μα οι αποθήκες κλειστές είναι. Κι ο ΟΛΘ δεν έχει τη φιλοδοξία να το πω, το φιλότιμο να το πω, κάτι να κάνει για τον ταλαιπωρημένο στην πόλη του πολιτισμό;






 Δεν ήταν ο Τσέχοφ που πιστεύω ο «Θείος Βάνιας» του «Βαχτάνγκοφ», που είδαμε στο «Badminton». Πιστεύω σ’ έναν Τσέχοφ «προς τα μέσα» κι η παράσταση του Λιθουανού  _ και διευθυντή του μοσχοβίτικου Θεάτρου _ Ρίμας Τουμίνας ήταν ένας Τσέχοφ «προς τα έξω» _ εντάσεις, πολλή κίνηση, σωματικότητα, εξπρεσιονισμοί, διαρκές μουσικό χαλί ενώ η πεποίθησή μου είναι πως στον Τσέχοφ και στον Πίντερ τη μουσική την εμπεριέχει το κείμενο... _ αλλά, ταυτόχρονα, και μια παράσταση παραφορτωμένη με ευρήματα, φλύαρη _ για παράδειγμα το φινάλε. Εν τούτοις τη σέβομαι: υπήρχε άποψη, υπήρχε συνέπεια, υπήρχε ομοιογένεια, υπήρχε συνοχή. Και υπήρχε ύφος. Ενιαίο. 
Πάνω απ’ όλα, όμως, υπήρχαν Ηθοποιοί. Καλά δεμένοι ηθοποιοί πρώτης τάξεως απ’ τους οποίους ξεχώρισα την Μαρία Μπερντίνσκιχ, Σόνια ιδανική, τον εκρηκτικό Βλαντίμιρ Βντοβίτσενκοφ _ ένας άντρακλας Άστροφ _ και, πάνω απ’ όλους, τον Σεργκέι Μακοβέτσκι. Ένας Βάνιας με βελούδινες αποχρώσεις και με βλέμματα κέντημα, ένας Βάνιας που από μόνος του ήταν μουσική: ένας Μεγάλος _ με την πλήρη σημασία της λέξης κι όχι την ευτελισμένη _ ηθοποιός. 


Ο ηθοποιός ή ο σκηνοθέτης _ ο καλλιτέχνης γενικά _, που βγαίνει και δηλώνει δημόσια πως είναι ο καλύτερος ή πως δε βρίσκει αντάξιούς του να δουλέψει μαζί τους, δεν πάσχει μόνο από τερατώδη, αρρωστημένη εγωπάθεια και ναρκισσισμό. Έχει τελειώσει ως καλλιτέχνης. Κι ας τον ακολουθούν από κεκτημένη ταχύτητα τα φαν κλαμπ. Έτσι πιστεύω.


Μ’ αφορμή τον σεξπιρικό «Περικλή» που ανέβασε, σε μια πολύ ενδιαφέρουσα για μένα παράσταση, ο Γιάννης Χουβαρδάς και που παίζεται στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού, να θυμίσω πως στην Αθήνα μπορεί να ’ναι η πρώτη, αν δεν κάνω λάθος, φορά που ανεβαίνει το έργο στα ελληνικά _ στην Θεσσαλονίκη, όπου η παράσταση έχει ανηφορήσει για τρεις, μέχρι και σήμερα, βραδιές, το ’χει ανεβάσει ο Νίκος Χουρμουζιάδης για την Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης» το 1998 – ’99.
Αλλά στο πρωτότυπο έχει παρουσιαστεί το 1973 στο Ηρώδειο, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, σε σκηνοθεσία Τόμπι Ρόμπερτσον απ’ το _ τότε περιοδεύον _ «Prospect Theatre» που ’παιξε και «Δωδέκατη νύχτα» ενώ επανήλθε το 1979, στον Λυκαβηττό εκείνη τη φορά _ Φεστιβάλ Αθηνών πάντα _, με «Άμλετ». Και ξέρετε ποιος έπαιζε τον επώνυμο ρόλο; Ο Ντέρεκ Τζάκομπι. Που ’κανε επίσης Σερ Έιντριου στην «Δωδέκατη νύχτα» ενώ το ’79 ήταν ο Άμλετ της παράστασης του «Prospect».


«Έπειτα από ένα ανεπανάληπτο τράβελινγκ – καλπασμός». Άιιιιιιιιιι… Τσούζει.
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…


Προ 50ετίας
Τα Θεατρικά Νέα

Χθες το βράδυ στο θέατρο «Αθηνών» εωρτάσθη πανηγυρικώς η 200η παράστασις του έργου του Πιραντέλλο «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε». Πριν από την παράστασι είπε λίγα λόγια ο Δημήτρης Μυράτ, ο οποίος εδιάβασε και επιστολή του συνθέτου Μάνου Χατζιδάκι, δικαιολογουμένου γιατί δεν προσήλθε να προλογήση, όπως είχε αναγγελθή […]. 10 Φεβρουαρίου 1962.


Κατά τηλεγράφημα του ανταποκριτού μας στα Χανιά κ. Θ Αμουτζόπουλου, Χανιώτες πάσης ηλικίας, φύλου και κοινωνικής τάξεως επεφύλαξαν αποθεωτική υποδοχή στην Αλίκη Βουγιουκλάκη και τον θίασό της που έφθασαν εκεί […] για σειρά παραστάσεων στο κινηματοθέατρο «Απόλλων», όπου έχουν κλεισθή όλες οι θέσεις για όλες τις παραστάσεις […]. Προ του ξενοδοχείου «Μινώα» ανέμεναν την Αλίκη χιλιάδες λαού με άνθη. Στην εμφάνισι του αυτοκινήτου της εξέσπασαν σε ζωηρότατες επευφημίες. Η συγκοινωνία είχε σταματήσει και παρέστη ανάγκη να επέμβουν όργανα της τάξεως για να διασπάσουν τον κλοιό που εσχημάτιζαν οι θαυμασταί της και να μπορέση η Αλίκη να εισέλθη στο ξενοδοχείο για ολιγόλεπτη ανάπαυσι […]. 13 Φεβρουαρίου 1962.


Υπό του Α΄ Τριμελούς Πλημμελειοδικείου κατεδικάσθησαν χθες σε 4 μήνες φυλάκισι επί μοιχεία η Αλέκα Στρατηγού και ο Αίας Τριάντης. Ως γνωστόν, τους καταδικασθέντας είχε συλλάβει επ’ αυτοφώρω ο σύζυγος της Αλέκας Στρατηγού Ανδρέας Μπάρκουλης στο σπίτι του Τριάντη στις 26 Οκτωβρίου 1960. 14 Φεβρουαρίου 1962.