«Κοπέλια» / Λιμπρέτο, χορογραφία: Έντουαρντ Κλουγκ. Μουσική: Λεό Ντελίμπ, Μίλκο Λάζαρ / Μουσική διεύθυνση: Κωνσταντίνος Τερζάκης.
Ο Φραντς και η Σβανίλντα, ερωτευμένοι, ετοιμάζονται να παντρευτούν. Αλλά στην τελετή το γάμου εμφανίζεται ο σατανικός εφευρέτης Κοπέλιους με μία μηχανική κούκλα/ρομπότ, την Κοπέλια, την οποία έχει κατασκευάσει τόσο τέλεια
ώστε κανείς δεν αντιλαμβάνεται πως δεν είναι άνθρωπος και που την παρουσιάζει ως κόρη του. Ο Φραντς την ερωτεύεται ακαριαία και ακολουθεί τον Κοπέλιους στο σπίτι του, όπου ο πανούργος μάγος τον αιχμαλωτίζει. Στόχος
του, να δώσει στην Κοπέλιά του αυτό που της λείπει: ψυχή. Που θα την πάρει από κάποιον άνθρωπο. Το επιχειρεί με τον Φραντς, αποτυγχάνει, κατόπιν στρέφεται στην Σβανίλντα που τους έχει ακολουθήσει για να σώσει τον αγαπημένο της και έχει κρυφτεί στο σπίτι του Κοπέλιους. Προς στιγμήν, με ένα φιλί που δίνουν Σβανίλντα και Κοπέλια, η κούκλα παίρνει την
ψυχή της νέας -η οποία χάνει τις αισθήσεις της- και εξανθρωπίζεται. Δεν θα κρατήσει πολύ. Η Σβανίλντα συνέρχεται και η Κοπέλια γίνεται πάλι κούκλα. Και μάλιστα εξεγείρεται κατά του δημιουργού της, συμμαχεί με την Σβανίλντα και τον νικούν. Η Σβανίλντα ελευθερώνει τον Φραντς και ξανασμίγουν ευτυχισμένοι. Αυτή είναι η καινούργια, ομώνυμη, εκδοχή (2023, 
Θέατρο της Μπαλ/Ελβετία) του ρουμάνου αλλά ταυτισμένου με την Σλοβενία χορογράφου Έντουαρντ Κλουγκ, που είχε, επίσης, την ιδέα, έχει γράψει το λιμπρέτο και έχει κάνει τη δραματουργία της παράστασης, 
πάνω στην «Κοπέλια». Το -βασισμένο στη σκοτεινή, γκόθικ νουβέλα/διήγημα «Ο άνθρωπος της άμμου» (1816) του Γερμανού Ε.Τ.Α. Χόφμαν, που περιλαμβάνεται στη συλλογή του «Νυχτερινά»- μπαλέτο «Κοπέλια ή Το κορίτσι
με μάτια από σμάλτο» (1870, Όπερα του Παρισιού) του Αρτούρ Σεν-Λεόν, σε μουσική Λεό Ντελίμπ και λιμπρέτο του χορογράφου και του Σαρλ Νουιτιέ, το οποίο, όμως, έγινε διάσημο με τη νέα χορογραφία του Μαριούς Πετιπά (1885, Αυτοκρατορικό Μπαλέτο της Πόλης του Αγίου Πέτρου) στην οποία έχουν βασιστεί οι περισσότερες από τις επόμενες
αναβιώσεις. Ο Κλουγκ έκανε αλλαγές, συντόμευσε, αφαιρώντας τα ντιβερτισμάν, έφερε πιο κοντά μας το μπαλέτο χωρίς περιττούς, επιδειξιακούς μοντερνισμούς, συμπληρώνοντας, «διατρυπώντας» τη μουσική του Ντελίμπ με ενδιαφέρουσες μουσικές -με αναφορές στη μουσική του Ντελίμπ- του σύγχρονου Σλοβένου Μίλκο Λαζάρ, 
που δέθηκαν μεταξύ τους με επιτυχία και δημιούργησε ένα πάρα πολύ ενδιαφέρον καινούργιο μπαλέτο -υπέροχη, η ιπτάμενη Κοπέλια, νοσταλγικό το κλείσιμο του ματιού στον Ντελίμπ με το «Ντουέτο των λουλουδιών» από την 
όπερά του «Λακμέ» που ακούγεται από το βάθος προς το τέλος... Bρήκα, βέβαια, πως δίνει κάποιες εύκολες, κοινότοπες χορογραφικές λύσεις, αλλά, γενικά ο Κλουγκ χρησιμοποιεί μία σύγχρονη, ευφάνταστη, γλώσσα, εξαιρετικά αποτελεσματική. Έως συναρπαστική στα ντουέτα Φραντς-Σβανίλντα. Στον
Σλοβένο Μάρκο Γιάπελ που σχεδίασε το καλόγουστο και άκρως λειτουργικό σκηνικό -αυτή η τεράστια «κορνίζα» που, καθώς μετακινείται αργά, μεταμορφώνει τους χώρους, το εργαστήριο του Κοπέλιους ως ένα τεράστιο μαύρο, απαστράπτον χρηματοκιβώτιο...-, στην επίσης Σλοβένα Νίκα Ζούπαντς που σχεδίασε τα σκηνικά αντικείμενα -αυτά τα συγκλονιστικά, εκτυφλωτικά δίδυμα, επίσης 
τεράστια, κατακόκκινα κεράσια που εμφανίζονται εξ ουρανού στο αισιόδοξο φινάλε-, στον Κροάτη Λέο Κούλας ο οποίος υπογράφει τα κοστούμια σε άσπρο, μαύρο και κόκκινο -υπέροχα αυτά τα πλαστικά κόκκινα τουτού που συνδέουν τη σύγχρονη «Κοπέλια» με την «Κοπέλια» του 19ου αιώνα»- και στον Σλοβένο Τομάς Πριμζλ
που έχει σχεδιάσει τους εντυπωσιακούς φωτισμούς πολλά οφείλει η παράσταση του Έντουαρντ Κλουγκ. Το Μπαλέτο της ΕΛΣ ανταποκρίνεται ικανοποιητικά. Από τους πρωταγωνιστές -ο Κλουγκ τους επέλεξε, κυρίως, από το corps de ballet και μπράβο που δίνονται ευκαιρίες σε νέους- ξεχώρισα (από τη διανομή που είδα) την Δέσποινα Χρυσοστόμου (Κοπέλια) και τον Στέφανο Πιετραγκάλα (Φραντς). Αλλά και ο Βαγγέλης Μπίκος (Κοπέλιους) και η Ελευθερία Στάμου (Σβανίλντα) και ο Μάνες Αλμπέρτι (Βοηθός του Κοπέλιους) τα βγάζουν πέρα καλά. Την Ορχήστρα της ΕΛΣ, με τον Κωνσταντίνο Τερζάκη στο πόντιουμ, βρήκα κάπως σκληρή και χωρίς μεγάλη όρεξη. Πάντως το παραστασιακό αποτέλεσμα είναι ελκυστικό και αξίζει τον κόπο να το δείτε, αν προλαβαίνετε, σήμερα -τελευταία παράσταση για φέτος- ή όταν επαναληφθεί (Φωτογραφίες: Γιώργος Καλκανίδης).
(Περιποιημένο, όπως πάντα, αλλά κάπως ισχνό ως προς το περιεχόμενο, το -δίγλωσσο, ελληνικά και αγγλικά- έντυπο πρόγραμμα της παράστασης -υπεύθυνος έκδοσης Νίκος Α. Δοντάς. Το διήγημα του Ε.Τ.Α. Χόφμαν στα ελληνικά έχει μεταφραστεί ως «Ο Ζάντμαν» και περιλαμβάνεται στον τόμο «Νυχτερινά» -μετάφραση Γιάννης Καλιφατίδης, Ηλιάνα Αγγελή / Εκδόσεις «Σμίλη», 2015-, ως «Ο άνθρωπος με την άμμο» στον τόμο «Τρία αφηγήματα» -μετάφραση Σπύρος Δοντάς / Εκδόσεις «Οδός Πανός», 2022 και σε διασκευή για παιδιά ως «Κοπέλια» στον τόμο «Κοπέλια. Ο Καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικιών», στον οποίο συμπεριλαμβάνεται κασέτα με μουσική του Ντελίμπ -διασκευή Ειρήνη Μάρρα / Εκδόσεις «Κέδρος»,1997).
Εθνική Λυρική Σκηνή / Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος», Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», Μπαλέτο Εθνικής Λυρικής Σκηνής, 15 Μαΐου 2024.
No comments:
Post a Comment