Στο Φτερό / Ανεπανάληπτη πιανίστα - ΚΟΑ έκπληξη

Κρατική Ορχήστρα Αθηνών: συναυλία / Μουσική διεύθυνση: Λουκάς Καρυτινός. Σολίστ: Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια, πιάνο. 

 

Μία σπουδαία πιανίστα: η Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια. Της Μεγάλης της Ροσικού Γένους (Πιανιστικής) Σχολής. Και δη της σοβιετικής Σχολής. Η γεννημένη στο Τμπιλίσι της Γεωργίας Ροσίδα που έγινε, καθυστερημένα, εξαιρετικά δημοφιλής και στην Ελλάδα, μετά τη σειρά των πρόσφατων (2017-2020) 

τεσσάρων ρεσιτάλ της στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, μέσα από τα οποία ολοκλήρωσε τον πλήρη κύκλο με τις σονάτες για πιάνο του Φραντς Σούμπερτ, επανήλθε -γλυκιά, ευγενής, συμπαθέστατη, Κυρία- στην Αθήνα. Για να συμπράξει ως σολίστ με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών ερμηνεύοντας το  Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα αρ. 2 του Γιοχάνες Μπραμς (1881). Έργο με έντονη συμφωνική ταυτότητα, που δίνει, πάντως, στο πιάνο ισοβαρή σημασία,

μακράς διάρκειας -γύρω στα 45 λεπτά κράτησε η εκτέλεσή του από την ΚΟΑ-, με τέσσερα μέρη, αντί των συνήθων τριών της φόρμας κοντσέρτο -ο Μπραμς έχει προσθέσει, ως δεύτερο μέρος, και ένα σκέρτσο με το χαρακτηρισμό αλέγκρο απασιονάτο-, κάνει ευδιάκριτη την ωριμότητα, το βάθος, τη σοβαρότητα και το ειδικό βάρος του συνθέτη αλλά και τη χωρίς χιούμορ και ελαφράδα, χωρίς ιδιαίτερους μελωδισμούς, την πολύ γερμανική ύφανσή του, που δεν το καθιστούν -σε μένα, τουλάχιστον- ιδιαίτερα ελκυστικό. Η Ελίζαμπετ Λεόνσκαγια είχε ψάξει και σκάψει βαθιά τη μουσική του Μπραμς και την ερμήνευσε ιδανικά ξεκινώντας με ένα 

συγκλονιστικό, αφοπλιστικό αλέγκρο νον τρόπο -το πρώτο μέρος του- και προχωρώντας, με εκπλήσσουσα τεχνική, με κύρος, με ερμηνευτική άποψη, με λεπτές αποχρώσεις, ακούραστη, έως το φινάλε. Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, κάτω από την μπαγκέτα του καλλιτεχνικού διευθυντή της Λουκά Καρυτινού, τη συνόδευσε, ως ίση προς ίση, όπως, συνήθως, συμβαίνει με την ΚΟΑ, όταν έχει να συνεργαστεί με σπουδαίους σολίστες -ταυτίζεται. Και ο Λουκάς Καρυτινός την οδήγησε προσεκτικά 

και με σεβασμό στον Μπραμς και στην Λεόνσκαγια. Αλλά η θετική ενέργεια που μεταφέρθηκε μεταξύ αλλήλων επηρέασε, εκ των προτέρων, και τη Συμφωνία αρ. 1 (1926) του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, που, «ανορθόδοξα» αλλά για ευνόητους λόγους -το κοινό σίγουρα είχε γεμίσει το Μέγαρο για την Λεόνσκαγια και, αν προτασσόταν το κοντσέρτο, ίσως, στο διάλειμμα, μέρος του να έφευγε...- παίχτηκε στο πρώτο μέρος. Ο Λουκάς Καρυτινός, σε ένα δυναμικό είδος μουσικής που του πάει πολύ, διηύθυνε την ΚΟΑ με δυναμισμό, με πυγμή

δίνοντας μία πολύ καλή, μία συγκροτημένη, μία λαμπερή ερμηνεία αυτού του μικρού αριστουργήματος που ο συνθέτης ξεκίνησε να συνθέτει στα δεκαοκτώ του χρόνια, ως εργασία αποφοίτησης από την τάξη σύνθεσης του Μαξιμίλιαν Στάινμπεργκ στο Ωδείο του Λένινγκραντ (σήμερα Αγία Πετρούπολη). Ένα έργο που μόνον ως πρωτόλειο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί, καθώς, αν και με απόηχους μαλερικούς ή από άλλους συνθέτες, έχει απόλυτα προσωπικό, τολμηρό ύφος που προοιωνίζεται τον κατοπινό μεγάλο συνθέτη και που εκτίναξε

τον νεαρό Σοστακόβιτς διεθνώς. Μία βραδιά πολύ ενδιαφέρουσα της οποίας ο πολύ φλου -και άχαρος- γενικός τίτλος της «Φλόγα νεανική και ώριμη» μου φάνηκε χωρίς λόγο, περιττός και αμήχανος. Όπως χωρίς λόγο και έρμα μού φάνηκε η συγκέντρωση, από το Μέγαρο Μουσικής, άσχετων μεταξύ τους εκδηλώσεων, με μόνο κοινό σημείο ότι πραγματοποιούνται μέσα στην άνοιξη, σε Κύκλο με τον τίτλο «Φεστιβάλ της Άνοιξης» (Φωτογραφίες: Μαρία Γραμματικού).

 

(Με μορφή αφίσας/πολύπτυχου, το -δωρεάν- κομψό έντυπο πρόγραμμα της συναυλίας -υπεύθυνη έκδοσης Αλίκη Φιδετζή-, με λαγαρά, σε άψογα ελληνικά κείμενα του Τίτου Γουβέλη. Προσεγμένο και το έντυπο πρόγραμμα του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών -επιμέλεια Δέσποινα Παπαγιαννοπούλου- για όλες τις εκδηλώσεις του «Φεστιβάλ της Άνοιξης»). 

 

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών / Αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης», «Φεστιβάλ της Άνοιξης», Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, 1 Απριλίου 2022.

 

(Τη συναυλία παρακολούθησα με πρόσκληση που είχε την ευγένεια να μου παραχωρήσει απευθείας η ΚΟΑ και ΟΧΙ το Γραφείο Τύπου του Μεγάρου Μουσικής).

Σέρρες: ΔΗΠEΘ(Ε)αίνοντας σα χώρα ή Όταν η συνταγή δεν πετυχαίνει, το φαγητό ξινίζει...

 

Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 114

 

Σας έγραφα στο totetartokoudouni.blogspot.com, στις 23 του περασμένου Σεπτεμβρίου, ότι, στας Σέρρας, πριν πεινάσουν μαγειρεύουν... Μ’ αφορμή την είδηση που ’δωσε σε ιντερνετική συνέντευξή του, κατά τη διάρκεια της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, ο δήμαρχος Σερρών Αλέξανδρος Χρυσάφης, ότι «θα είναι ο Γιώργος Ανδρέου, ο συνθέτης, ο νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.», θέση που χήρευε αφότου έληξε η θητεία της μέχρι τότε καλλιτεχνικής διευθύντριας, ηθοποιού Καλλιόπης Ευαγγελίδου. Μόνο που η διαδικασία για την επιλογή καλλιτεχνικού διευθυντή στα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα περιλαμβάνει προκήρυξη της θέσης με προθεσμία ενός μήνα για κατάθεση των αιτήσεων, κατάθεση των αιτήσεων απ’ τους υποψήφιους, επιλογή του καταλληλότερου απ’ το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΗΠΕΘΕ κι έγκριση απ’ το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Και τίποτα απ’ αυτά δεν είχε γίνει πριν απ’ την «είδηση»!

Δεν τα ’ξερε αυτά ο κ. δήμαρχος; Δεν τον είχαν ενημερώσει; Του διέφυγαν; Βιάστηκε ν’ αναγγείλει μαγειρεμένη «προειλημμένη» απόφαση, χωρίς τον ξενοδόχο; Πάντως εκτέθηκε. Ανεπανόρθωτα. Διότι, αν δεν ήταν σκάνδαλο -που ήταν...- ήταν γκάφα. Ολκής. Βέβαια, κατόπιν, όταν βούιξε ο τόπος, προέβη σε «διορθωτικές» δηλώσεις ο κ. δήμαρχος. Αλλά ήταν αργά...

Η προκήρυξη κι η πρόκληση ενδιαφέροντος έγιναν, βέβαια -κατόπιν εορτής..., και, βέβαια, μετά το χρονικό προαναγγελθείσης εκλογής/διορισμού, το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΗΠΕΘΕ εξέλεξε τον Γιώργο Ανδρέου που ’κανε δηλώσεις κι ανέλαβε.

Αλλά όταν μαγειρεύεις βιαστικά το φαγητό, πριν πεινάσεις, η συνταγή μπορεί και να μην πετύχει. Και στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν πέτυχε. Διότι η Καλλιόπη Ευαγγελίδου, που ’χε θέσει και πάλι υποψηφιότητα για τη θέση, τους τη χάλασε τη συνταγή: έκανε προσφυγή για την ακύρωση της διαδικασίας διορισμού του «εκλεκτού» και «προεπιλεγμένου» νέου καλλιτεχνικού διευθυντή. Κι η προσφυγή -την οποία υποστήριξε η δικηγόρος Ζωή Κωνσταντοπούλου-, μ’ απόφαση του Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας Θράκης, που μόλις εκδόθηκε, έγινε δεκτή! Ακυρώνονται η απόφαση διορισμού του Γιώργου Ανδρέου κι οι φωτογραφικές διαδικασίες αποκλεισμού της Καλλιόπης Ευαγγελίδου «λόγω παράβασης των αρχών της ισονομίας, της αξιοκρατίας, της διαφάνειας, του κράτους δικαίου και της χρηστής διοίκησης».

Κι έτσι μένει εκτεθειμένος, μετά την απόφαση αυτή, κι ο υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, αρμόδιος για Θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού, Νικόλας Γιατρομανωλάκης. Που έσπευσε να εγκρίνει τον... προαποφασισμένο διορισμό, πριν ολοκληρωθεί η εξέταση της προσφυγής της Καλλιόπης Ευαγγελίδου, προσφυγή η οποία, σημειωτέον, είχε διαβιβαστεί στο υπουργείο. Κι ανεπανόρθωτα εκτεθειμένοι μένουν, βέβαια, οι chef του συγκεκριμένου πιάτου -ο δήμαρχος κι ο πρόεδρος του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.- που έσπευσαν να υπογράψουν τη σύμβαση μπροστά στις κάμερες έχοντας προσκαλέσει τα τοπικά ΜΜΕ να τους απαθανατίσουν.

Ο πρόεδρος μάλιστα του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Σερρών Σάββας Ρίζος είχε δηλώσει στα ΜΜΕ ότι οι καταγγελίες που ’κανε η Ζωή Κωνσταντοπούλου, ως συνήγορος της Καλλιόπης Ευαγγελίδου, για παρανομίες «είναι για γέλια και γέλασε πολύ». Για να δούμε τώρα ποιος θα γελάσει τελευταίος. Διότι το φαγητό που μαγείρεψαν πριν πεινάσουν, ξίνισε. Κι όσοι το ’φαγαν θα ’χουν γαστρεντερικές διαταραχές. Οπότε, φτου κι απ’ την αρχή (Καλά, περί παραίτησης ούτε λόγος να γίνεται, καθόλου δε συνηθίζεται...). Όσο για το υπουργείο Πολιτισμού, ειδικά το υφυπουργείο για Θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού -αν και το ξέρουμε, βέβαια, ότι δεν τους πολυκόφτει το θέμα...-, ας γίνουν λιγο πιο προσεκτικοί με τα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Τόσο, τουλάχιστον, που να μην εκτίθενται.

Στο Φτερό» / Ένας μελαγχολικός, νοσταλγικός μινιμαλιστής

 

Ντάστιν Ο’ Χάλοραν, πιάνο και «Ergon Ensemble»: συναυλία. 

 

Ήταν η πρώτη φορά που εμφανίστηκε στην Ελλάδα ο Ντάστιν Ο’ Χάλοραν, ο αμερικανός πιανίστας και συνθέτης. Στο πλαίσιο της σειράς συναυλιών «Cosmos» -που παρουσιάζει διάφορες εκφάνσεις του μινιμαλισμού- του Κέντρου Πολιτισμού 'Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» και χάρη στο «Ergon Ensemble»,

ένα εκλεκτό μικρό μουσικό σύνολο, που εδώ και δεκατέσσερα χρόνια προωθεί με επιμονή και συνέπεια την υπόθεση «σύγχρονη μουσική» στην Ελλάδα γνωρίζοντάς μας άγνωστα ή ελάχιστα γνωστά στον τόπο μας μουσικά τοπία και πρόσωπα του 20ου και του 21ου αιώνα. Στο πιάνο ο Ντάστιν

Ο’ Χάλοραν, έχοντας το νου του και στους τέσσερις μουσικούς (Κώστας Παναγιωτίδης και Παναγιώτης Τζιώτης, βιολί, Αγγέλα Γιαννάκη, βιόλα και Δημήτρης Τραυλός, τσέλο) του «Ergon Ensemble» που τον πλαισίωναν, ερμήνευσε έργα του -για σόλο πιάνο ή με τη συνοδεία του άψογου κουαρτέτου- που αγγίζουν μία ρομαντική, κατά κάποιο τρόπο, πλευρά του μινιμαλισμού και αναδίνουν μία ανεπαίσθητη μελαγχολία, μία γλυκιά, ίσως και 

συγκινητική, νοσταλγία. Μουσικές λιγότερο εγκεφαλικές από του Φίλιπ Γκλας, πιο «μαλακές», πιο συναισθηματικές, με σοπενικούς, θα έλεγα, απόηχους. Και που καθήλωσαν το, δυστυχώς όχι μεγάλο ακροατήριο το οποίο τις υποδέχτηκε,

πάντως, θερμά. Θα ήταν ευχής έργο ο Ντάστιν Ο’ Χάλοραν να μας ξανάρθει για να τον γνωρίσουμε περισσότερο και καλύτερα (Φωτογραφίες: Μαρίζα Καψαμπέλη).

 

(Η συναυλία δεν συνοδευόταν από ειδικό έντυπο πρόγραμμα αλλά από ένα μονόφυλλο με όλα, πάντως, τα απαραίτητα στοιχεία).

 

Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος» / Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος», Σειρά Συναυλιών «Cosmos», 28 Μαρτίου 2022.

Η μουσική ενώνει Ουκρανία και Ροσία στο Ηράκλειο της Κρήτης

 

Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 113

 

Υπάρχουν -ευτυχώς- κι άλλοι δρόμοι ν’ αντιδράσει ο πολιτισμός, όταν ο Πούτιν έχει εισβάλει στην Ουκρανία και προσπαθεί να την αφανίσει, μ’ εκατοντάδες αθώους πολίτες -παιδάκια, ανάμεσά τους- ή στρατευμένους να πληρώνουν με το αίμα τους, απ’ τον ολέθριο δρόμο που επέλεξε ν’ ακολουθήσει η υπουργός Πολιτισμού και, κατά τις «οδηγίες» της, το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών αποκλείοντας τους ρόσους καλλιτέχνες. Δρόμο που ακολούθησαν κι άλλοι καλλιτεχνικοί οργανισμοί στην Ευρώπη και, κυρίως, στις ΗΠΑ και που οδηγεί κατευθείαν σ’ έναν νέο μακαρθισμό.

Τον «άλλο» αυτό δρόμο μάς τον έδειξαν πρώτες  με πολύ συγκινητικό τρόπο, η ουκρανή σοπράνο Λιουντμίλα Μοναστίρσκα κι η ροσίδα μέτζο Γιεκατερίνα Γκουμπάνοβα, Αΐντα και Άμνερις, αντίστοιχα, στην «Αΐντα», που, στο τέλος της παράστασης της όπερας του Τζουζέπε Βέρντι, στo Θέατρο του «Σαν Κάρλο» της Νάπολης, στο χαιρετισμό, τρεις μέρες μετά την εισβολή, αγκαλιάστηκαν θερμά, επί σκηνής, δίνοντας ένα απτό, υπέροχο παράδειγμα ότι ο πολιτισμός μπορεί να ενώσει.

Αυτό το δρόμο ακολουθεί και, στην Κρήτη, το Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου, με καλλιτεχνικό διευθυντή τον αρχιμουσικό Μύρωνα Μιχαηλίδη -τον τέως καλλιτεχνικό διευθυντή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Και μπράβο του!

Αύριο Σάββατο στις 21.00, διοργανώνει στην Αίθουσα «Ανδρέας και Μαρία Καλοκαιρινού», συναυλία για τα θύματα του πολέμου στην Ουκρανία, που τα έσοδά της θα διατεθούν για τη στήριξή τους. Το ιδιαίτερο και με σημαντικότατο συμβολισμό είναι ότι στη συναυλία συμμετέχουν, παραμερίζοντας τα μίση που έχουν αναπτυχθεί, δυο έξοχες νέες βιολονίστριες, η Ντιάνα Τιστσένκο, Ουκρανή, κι η Αλένα Μπάεβα, Ροσίδα.

Μαζί τους, μεταξύ άλλων -συμμετέχουν όλοι αφιλοκερδώς-, η λετονή βιολίστα Σάντα Βίζινε, ο ισραηλινός / πορτογάλος τσελίστας Κιρίλ Ζλότνικοφ, ο ουζμπέκος/ γερμανός πιανίστας Μιχαήλ Λίφιτς. Θα παρουσιάσουν  κορυφαία έργα που αντλούν την έμπνευσή τους απ’ τα δεινά που επιφέρει ο πόλεμος, μεταφέροντας το πανανθρώπινο μήνυμα της ειρήνης και της αγάπης, όπως το «Αντάτζιο» του Σάμιουελ Μπάρμπερ, το κύριο θέμα του Τζον Γουίλιαμς απ’ την ταινία «Η λίστα του Σίντλερ», η Μπαλάντα αρ. 1 του Φριντερίκ Σοπέν, η Σονάτα για πιάνο αρ. 3 «Παθητική» του Λούντβιχ φαν Μπετόβεν, το σεξτέτο «Ενθύμιο από την Φλορεντία» του (Ρόσου) Πιοτρ Iλίιτς Τσαϊκόφσκι καθώς και έργα Τομάζο Αλμπινόνι και Ζιλ Μασνέ.