Στο Φτερό / Χους ην...

«Μαθήματα πολέμου» του Γιάννη Λιγνάδη (Θουκυδίδης) / Σκηνοθεσία: Δημήτρης Λιγνάδης 

Μπορεί ο Θουκυδίδης να μεταφερθεί στη σκηνή; Τα τελευταία χρόνια οι άνθρωποι του θεάτρου μας προσπαθούν να μας πείσουν 

γι αυτό. Η σχετική δραματουργική απόπειρα του κλασικού φιλόλογου Γιάννη Λιγνάδη (που, μεταφραστικά, έχει αφετηρία το 2014 και υλοποιήθηκε μέχρι τώρα σε διάφορες παραστασιακές εκδοχές), σε συνδυασμό με τη σκηνοθεσία του Δημήτρη Λιγνάδη, ειν’ αυτή που μ’ έπεισε. Για τα «Μαθήματα Πολέμου», την παράσταση (που πρωτοπαρουσιάστηκε τον Μάιο κι επαναλαμβάνεται) στην οποία

υπογράφει τη δραματουργία, βασισμένος στα πρώτα πέντε βιβλία (απ’ τα οκτώ στα οποία διαίρεσαν οι αρχαίοι γραμματικοί την

-ημιτελή- εξιστόρηση του Πελοποννησιακού Πολέμου απ’ τον 

Θουκυδίδη δίνοντάς της τον τίτλο «Θουκυδίδου Ιστορίαι») και το κείμενο, ο Γιάννης Λιγνάδης, πολύ σωστά, άντλησε επεισόδια που ενέχουν τη δραματικότητα και τα ’χει συρράψει με δεξιότητα: η πολιορκία κι η άλωση της Πλαταίας (Πλαταιών) απ’ τους

Σπαρτιάτες και τους Θηβαίους, ο ανατριχιαστικός εμφύλιος στην Κέρκυρα, οι μάχες Αθηναίων-Σπαρτιατών στην Πύλο και στην Σφακτηρία, ο διάλογος Μηλίων και Αθηναίων που κατέληξε στην 

καταστροφή της Μήλου, ο φοβερός λοιμός στην Αθήνα, ο Επιτάφιος του Περικλή μετασχηματίζονται σ’ επτά κεφάλαια-

«μαθήματα». Ο Δημήτρης Λιγνάδης, πάνω στο κείμενο αυτό, οργάνωσε, με άκρα λιτότητα, μια σύγχρονη παράσταση που έξυπνα παίζει ανάμεσα στο θέατρο και στο μάθημα, προβάλλοντας τα διαχρονικά δεινά του πολέμου, με νέους ηθοποιούς οι οποίοι μπρεχτικά 

αυτοπαρουσιάζονται. Μια παράσταση με καλούς ρυθμούς και με δυνατές στιγμές, την οποία στηρίζει αποφασιστικά η τολμηρή 

μουσική του Θοδωρή Οικονόμου, παρόντος στο πιάνο σ’ όλη τη διάρκειά της, ενώ την υπογραμμίζει και η Aurore Marion με το βιολοντσέλο της. Αλλά το παραστασιακό αποτέλεσμα μοιάζει να σκοντάφτει στην απειρία των νέων -ή ερασιτεχνών- ηθοποιών, παρά τον ενθουσιασμό τους -θα ξεχωρίσω την Κατερίνα Πατσιάνη 

στα Κερκυραϊκά. Απειρία η οποία διογκώνεται αντιπαραβαλλόμενη με τη συντριπτική παρουσία του ίδιου του Δημήτρη Λιγνάδη που ο Επιτάφιος στα χείλη του αποκτά υψηλή δυναμική (έχει ήδη δοκιμαστεί σ’ αυτόν το 2014, στην, επίσης απ’ την «Ιστορία» του Θουκυδίδη αντλημένη, παράσταση της Ρούλας Πατεράκη «Το μανιφέστο του Πελοποννησιακού Πολέμου»). Απ’ τα «Μαθήματα πολέμου» κρατώ το σύμπλεγμα ματωμένων 

οπλιτών και αλόγου που εμφανίζεται όταν ανοίγει μια μεγάλη «ντουλάπα» και, κυρίως, τη στιγμή που ένας απ’ τους νέους ηθοποιούς ανασηκώνει την ασπίδα του Βρασίδα -που ο σπαρτιάτης πολέμαρχος την έχασε στη μάχη της Πύλου, την ξέβρασε η θάλασσα κι
οι Αθηναίοι την ενέθεσαν στο τρόπαιο που έστησαν για τη μάχη- κι απ’ την ασπίδα κυλάει λίγο χώμα -συγκλονιστική στιγμή: χους ην και εις χουν απελεύσει, η επιτομή της κατάληξης κάθε πολέμου. Να σημειώσω δυο στοιχεία της παράστασης που μ’ ενόχλησαν: η «ανακοίνωση» απ’ την Aurore Marion των τίτλων των κεφαλαίων 

της παράστασης στα γαλικά -τη βρήκα εξεζητημένη- και τα σύγχρονα ελληνικά σημαιάκια πάνω στο πιάνο -τα βρήκα πολύ «εθνικοπατριωτική» νύξη, εκτός κι αν συμβολίζουν τη συνέχιση μέχρι σήμερα και εσαεί της ελληνικής εμφύλιας κακοδαιμονίας. Μια παράσταση ενδιαφέρουσα (Φωτογραφίες: Σταύρος Χαμπάκης).

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών / Υποσκήνιο Β΄ Αίθουσας «Αλεξάνδρα Τριάντη», Κύκλος «Θέατρο @ Megaron Underground», 23 Σεπτεμβρίου 2018.

Στο Φτερό / Με οικτίρουν, άρα υπάρχω

«Οίκτος» / Σκηνοθεσία: Μπάμπης Μακρίδης 

Ένας δικηγόρος -ο Δικηγόρος, ο χωρίς όνομα, όπως όλοι οι ρόλοι της ταινίας, κεντρικός ήρωάς της. Νέος ακόμα. Επιτυχημένος. Με οργανωμένο γραφείο και γραμματέα. Μ’ ένα ωραίο σπίτι με θέα στη θάλασσα. Μ’ ένα γιο κοντά στην εφηβεία, που παίζει πιάνο. 

Μ’ ένα όμορφο, καλόβολο σκυλί ράτσας -πολιτισμένη, κανονική ζωή. Αλλά με τη γυναίκα του, μετά από ένα ατύχημα, σε κώμα. Χωρίς οι γιατροί να της δίνουν περιθώρια ανάνηψης. Η ζωή του συνεχίζεται καθημερινά κάτω απ’ αυτή τη συνθήκη: γραφείο, δικαστήριο, νοσοκομείο,
σπίτι, μπάνιο στη θάλασσα... Και με τον οίκτο που εισπράττει από το περιβάλλον του

γι αυτό που του συνέβη: ο γιος του, ο πατέρας του, η γραμματέας του που του χαρίζει ένα σταυρουδάκι μήπως αυτό βοηθήσει τη γυναίκα του, η γειτόνισσα που τους φέρνει κάθε μέρα ένα υπέροχο κέικ, ο ιδιοκτήτης του καθαριστηρίου όπου πάει τα κοστούμια του για καθάρισμα, που του λέει λόγια παρηγοριάς, ο φίλος του που του παραστέκεται, η κυρία στην οποία κάνει ακρόαση για να την προσλάβει ως βοηθό για το νοικοκυριό στο σπίτι... Έως και τραγούδι γράφει για το θάνατο της γυναίκας του, ο 
οποίος αναμένεται. Ξαφνικά το απρόβλεπτο: τον ειδοποιούν ότι η γυναίκα του συνήλθε. Σε λίγες μέρες όλα θα έχουν γυρίσει στην κανονικότητα: μια ευτυχισμένη οικογένεια, μια φυσιολογική ζωή. Όπως πρώτα. Όμως ο Δικηγόρος ανακαλύπτει πως του λείπει ο οίκτος που εισέπραττε. Πως είναι δυστυχισμένος χωρίς την καλωσύνη των ξένων, χωρίς τον οίκτο 


των άλλων. Και προσπαθεί να τον συντηρήσει ή να τον εκμαιεύσει. Όπου τον παίρνει, αρχίζει το παραμύθι ότι η γυναίκα του συνεχίζει 
να βρίσκεται σε κώμα. Όπου δεν τον παίρνει, απαιτεί. Όταν δεν έχει άλλα περιθώρια, αρχίζει μαζοχιστικά να προκαλεί πόνο στον εαυτό του. Έχει ανάγκη να βρει λόγο να κλάψει για να νοιώσει ανακουφισμένος και ισορροπημένος και δεν μπορεί. Αυτό τον πνίγει. Και θα φτάσει -εντελώς- στα άκρα.... Ο Ευθύμης Φιλίππου, σε συνεργασία με το σκηνοθέτη Μπάμπη Μακρίδη, ξεκινώντας από ένα ενδιαφέρον 

εύρημα, έχουν απλώσει ένα σενάριο ελλειπτικό που ακολουθεί τη γραμμή του -όπως, αυθαίρετα, το αποκάλεσαν ξένοι κριτικοί και φαίνεται να καθιερώθηκε ως όρος- «greek weird wave», του «αλλόκοτου» το οποίο αντλεί απ’ το παράλογο και πάνω στο σενάριο αυτό ο Μπάμπης Μακρίδης οργάνωσε μια απολύτως στιλιζαρισμένη ταινία, στιλπνή, ψυχρή, αγέλαστη, μ’ ένα μαύρο χιούμορ που τη διατρέχει υποδόρια, αίσθηση που επιτείνουν οι 

μεσότιτλοι κι οι επαναλήψεις -μια αύρα Ζακ Τατί, ίσως και Μπάστερ Κίτον εισέπραξα -καθώς κι η εξαιρετική χρήση της μουσικής. Τίτλος της, «Οίκτος» (2018). Οι ηθοποιοί -Εύη Σαουλίδου, Μάκης Παπαδημητρίου, Νίκος Καραθάνος, Κώστας Ξυκομηνός, Μαρίσσα Τριανταφυλλίδου (η πιο εκφραστική, πάντως)...- υποταγμένοι στην αποστασιοποίηση που τους έχει ζητήσει ο σκηνοθέτης δεν έχουν πολλά περιθώρια ερμηνείας. Ακόμα κι ο Γιάννης Δρακόπουλος,

εξαίρετη φυσιογνωμικά επιλογή ως ο Δικηγόρος της διανομής, που φέρει όλο το βάρος -άξονας γύρω από τον οποίο περιστρέφεται η ταινία-, περιορίζεται σε μια μονοσήμαντη έκφραση, αγέλαστος απ’ την αρχή έως το τέλος, καθώς δεν του δίνεται η δυνατότητα αποχρώσεων, μεταπτώσεων, αλλαγών διάθεσης. Συγκινητική η -πολύ σωστή- παρουσία του Κώστα Κωτούλα που δεν είναι πια κοντά μας εδώ και μερικούς μήνες. Δεν είμαι ενθουσιώδης με το «greek weird wave», η ταινία μ’ άφησε αμέτοχο αλλά, πάντως, ομολογώ πως είναι άρτια συγκροτημένη. 

Στέγη Ιδρύματος Ωνάση / Μικρή Σκηνή, 30 Σεπτεμβρίου 2018.