Παραμερίστε: έρχεται ο Σάκης!

Το Τέταρτο Κουδούνι / 26 Σεπτεμβρίου 2013

Το παράκανα _ τ’ ομολογώ: επτά Πέμπτες «κλειστόν λόγω διακοπών». Επτά Πέμπτες απουσίασε «Το Τέταρτο Κουδούνι» _ η στήλη η τακτική, γιατί ενδιάμεσα όλο και τις έκανα τις εφόδους. «Από πότε έχετε να κάνετε διακοπές;» με ρωτούσε μια φίλη αναγνώστρια. Μου θύμισε τη μανούλα μου. Όταν… ασκούσα το ελάττωμά μου της λαιμαργίας. Μου ’λεγε: «Από πότε έχεις να φας, παιδάκι μου;». Αλλά το ’χα ανάγκη να χαλαρώσω. Από σήμερα και πάλι μαζί σας.

Πολλά συνέβησαν στο διαρρεύσαν… _ σχεδόν δυο μήνες. Το σημαντικότερο ήταν μια απώλεια _ για μένα μια Απώλεια, με κεφαλαίο το Άλφα. Έχασα στις 26 Αυγούστου έναν άνθρωπο που τον ένοιωθα πολύ κοντά μου _ τη φίλη μου και για πάνω από εικοσπέντε χρόνια συνάδελφό μου, τη δημοσιογράφο Έλενα Χατζηιωάννου. Σαν αδελφή μου την είχα. Δεν ήμουν εδώ να την αποχαιρετήσω _ ήμουνα μακριά. Την αποχαιρέτησαν με πολλή αγάπη. Κι εκείνη μας αποχαιρέτησε μ’ αγάπη μεγάλη _ το ’χε οργανώσει έτσι. Το μόνο που μπορώ πια να κάνω, εκτός απ’ το να τη θυμάμαι πάντα, είναι να της αφιερώσω τη σημερινή στήλη. Την Κυριακή άλλωστε είναι και το μνημόσυνό της. Θα μου λείψεις, Έλενα. Στο ξαναλέω. Πολύ.

«Αλλάζει η αισθητική στο Εθνικό Θέατρο;» αναρωτιέται η «Ελευθεροτυπία» μ' αφορμή τα… ενδυματολογικά συμβάντα στην υπό την καλλιτεχνικήν διεύθυνσιν του Σωτήρη Χατζάκη πρώτη μας κρατική Σκηνή. Αν είναι ν’ αλλάξει πάνω σε γραμμή της κ. Έρσης Δρίνη, ε, τότ’ εγώ θα πάω να πέσω στις γραμμές του τρένου. Μη σώσω και το δω αυτό (Στις φωτογραφίες, δείγματα των κοστουμιών της κ. Έρσης Δρίνη απ’ την καλοκαιρινή «Ειρήνη» του ΚΘΒΕ: δε χρειάζονται σχόλια, μιλούν αφ’ εαυτά).

Είδα και τα δυο καλοκαιρινά ανεβάσματα των «Βακχών» _ απ’ τον Δημήτρη Λιγνάδη κι απ’ την Μάρθα Φριντζήλα, δυο σκηνοθέτες ενδιαφέροντες αλλά άνισους. Σχεδίαζα να γράψω αναλυτικά ένα κοινό κομμάτι. Δεν το ’κανα γιατί την παράσταση του Λιγνάδη έτυχε να τη δω στο «Αλίκη Βουγιουκλάκη», στα Βριλήσσια, χωρίς καθόλου φωτισμούς _ σοβαρή, μη αντιμετωπίσιμη τεχνική βλάβη. Φωτισμούς που ’παιζαν, μάλιστα, απ’ ό,τι κατάλαβα, ρόλο αποφασιστικό στη σκηνοθεσία. Οπότε θεώρησα άδικο να την κρίνω. Τη γενική γνώμη μου, όμως, τη σχημάτισα.

Πιστεύω πως και οι δυο παραστάσεις _ που ’χαν τόσα κοινά σημεία ώστε να σκεφτώ πως υπήρχε μια κοινή «αναφορά» σε ξένη παράσταση… _ δεν πέτυχαν. Χωρίς να τους λείπουν τα θετικά στοιχεία. Αλλά απ’ αυτά τα θετικά δυο μόνο θέλω να κρατήσω. Την υποδειγματικά λιτή ερμηνεία του ίδιου του Δημήτρη Λιγνάδη _ ένας διαφορετικός, άμεσος, ουσιαστικός Β΄ Αγγελιοφόρος που κατέβασε το κείμενο συ-ναρ-πα-στι-κά. Πάνω απ’ όλα, όμως, τη μετάφραση του Γιάννη Λιγνάδη που χρησιμοποιήθηκε στην ίδια παράσταση: μια συγκλονιστική μετάφραση – σταθμός, που γλιστράει σα χέλι μέσα από διαφορετικές εποχές και φάσεις και εκφάνσεις της ελληνικής γλώσσας, ανακαλύπτει λύσεις μεγαλοφυείς, τις συνδυάζει τολμηρά, χωρίς δισταγμούς κι αναστολές αλλά και χωρίς να βουλιάζει στην εκζήτηση κι έστω κι αν είναι «δύσκολη», έστω κι αν δεν είναι εύκολο να «μιληθεί», παράγει ένα ανεπανάληπτο ποιητικό αποτέλεσμα. Το οποίο ανάγεται, όπως σπανιότατα συμβαίνει, στο ύψος του _ ευριπίδειου εδώ _ πρωτοτύπου. Μια μετάφραση που θα μείνει. Και που ελπίζω σύντομα να εκδοθεί.

Κι ο Σάκης Ρουβάς - Διόνυσος; Δεν είχα εκφραστεί, δε θεωρούσα πως ήταν δίκαιο να εκφραστώ εκ των προτέρων αρνητικά για το θέμα _ είχα μόνο σχολιάσει «γιατί όχι, δηλαδή;». Τώρα που τον είδα, έχω κάθε δικαίωμα. Ναι, έχει εμφάνιση που ταίριαζε κουτί στο ρόλο _ αν τον δεις το ρόλο έτσι όπως τον είδε η σκηνοθεσία του Δημήτρη Λιγνάδη. Ναι, έχει καλές ανάσες κι η εκφορά του λόγου του ήταν πολύ καλή και σωστή. Ναι, φαινόταν πως έχει δουλέψει πολύ με το σκηνοθέτη. Αλλά μέχρις εκεί. Εγώ, στη σκηνή έναν φιλότιμο ερασιτέχνη είδα. Που ’κανε το ψώνιο του _ ή την καριερίστικη κίνησή του _, που τον χρησιμοποίησαν σαν κράχτη _ χωρίς τα εισπρακτικά αποτελέσματα που περίμεναν… _ αλλά που δεν πιστεύω πως βρήκε το δρόμο του στο θέατρο. Ο χρόνος είναι μπροστά μας για να διαψευστώ ή να μη διαψευστώ. Μακάρι να συμβεί το πρώτο.

(Α, και καθόλου δε μου άρεσε ο χαιρετισμός στο τέλος της παράστασης αυτής. Όταν όλοι οι ηθοποιοί παραμέρισαν, στράφηκαν και μας «παρουσίασαν» τον Σάκη Ρουβά για να τον χειροκροτήσουμε σόλο. Φυσικά και ήταν αναμενόμενο αλλά ακριβώς γιατί ήταν αναμενόμενο το βρήκα ΤΟΣΟ παλιό, τόσο ξεπερασμένο _ εποχής Βουγιουκλάκη… _, τόσο σαχλό).

Για την Κίττυ Αρσένη που μας άφησε στις μιζέριες μας και απήλθε του κόσμου τούτου, επίσης τις μέρες της απουσίας μου, γράφτηκαν πολλά τα οποία την τίμησαν. Ανήκω _ θέλω να πιστεύω _ σ’ αυτούς που δεν ξεχνούν όσους τους οφείλουμε. Και στην Κίττυ Αρσένη οφείλαμε. Ένα μόνο θέλω να θυμίσω _ το ’χα γράψει και στα «Νέα», στην εποχή του.

Δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’80, το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών στις δόξες του, καλύπτουμε τις συνελεύσεις του, μια απ’ αυτές, στο τότε «Αλάμπρα», την καλύπτω εγώ, καινούργιος τότε συντάκτης. Στα θέματα, αίτημα επανεγγραφής στο ΣΕΗ του Γιώργου Μούτσιου ο οποίος ήταν ανάμεσα σ’ όσους είχαν διαγραφεί στην Μεταπολίτευση ως συνεργασθέντες με τη δικτατορία _ είχε τραγουδήσει τον «Ύμνο» της 21ης Απριλίου… Αφού «απολογείται» ο ίδιος, ποιος εισηγείται την επανεγγραφή του; Η Κίττυ Αρσένη. Το θύμα της δικτατορίας. Η φυλακισμένη και σκληρά βασανισμένη απ’ τη δικτατορία. Δε θυμάμαι τι ακριβώς είπε. Θυμάμαι μόνο πως έκλαιγα. Και θυμάμαι πως πήρα τότε ένα καλό μάθημα: ότι δεν πρέπει μεν να ξεχνούμε αλλά ότι πρέπει να συγχωρούμε. Με το μεσημέρι εκείνο ήταν ταυτισμένος ο Σεβασμός που έτρεφα στην Κίττυ Αρσένη. Και θα ’ναι πάντα.

«Χίλιες διακόσιες ώρες δωρεάν εκπαίδευσης» σε 140 άνεργους νέους ηλικίας 18 έως 29 ετών «προσφέρει», διάβασα, η Ανωτέρα Δραματική Σχολή «Ίασμος». Δηλαδή; Πιο λιανά; Θα εκπαιδεύσει τους 140 άνεργους νέους να γίνουν _ περίπου _ 140 άνεργοι ηθοποιοί συμβάλλοντας στην ανεργία του κλάδου; Αυτά μόνον στην Ελλάδα, νομίζω, συμβαίνουν. Αλλά με κονδύλια ευρωπαϊκά, βεβαίως, βεβαίως.

«Είμαστε πραγματικά τυχεροί γιατί στην πόλη μας υπάρχει το ‘Βεάκειο’, που συνδυάζει τόσο τον πολιτισμό όσο και το απέραντο γαλάζιο του Αργοσαρωνικού [… ]. Αυτό το μοναδικής ομορφιάς αμφιθέατρο σχεδιάζουμε παράλληλα να αποτελέσει και πόλο έλξης τουριστών που φτάνουν στην πόλη μας ώστε να σχηματίζουν εικόνα και του σύγχρονου Πειραιά», έγραφε, μεταξύ άλλων, ο δήμαρχος Πειραιά Βασίλης Μιχαλολιάκος σε σημείωμά του στο φυλλάδιο με το πρόγραμμα των καλοκαιρινών εκδηλώσεων του θεάτρου.

Να υποθέσω πως στο συγκεκριμένο πλαίσιο εντάσσεται η λειτουργία στην κορυφή του «Βεάκειου» αυτού του τετράδιπλου κυλικείου; Που όχι μόνο ΔΕΝ κλείνει όταν η παράσταση αρχίζει αλλά παραμένει κατάφωτο εις πείσμα όλων των φωτισμών της παράστασης; Κι ανεβοκατεβαίνουν τα σκαλιά του αμφιθεάτρου την ώρα της παράστασης και ψωνίζουν τάκος και τσιπς και ποπκόρν και σοκολάτες και λεμονοπορτοκαλάδες και κοκακόλες και μετά τα ρουφούν και τα μασουλάνε και ρεύονται οι θεατές/ακροατές _ εν ώρα παράστασης;

Και στο ίδιο προφανώς πλαίσιο θα εντάσσονται και τα τραπεζάκια έξω. Που το περί ου ο λόγος κυλικείο _ το οποίο ο Δήμος είναι που το νοικιάζει σε κάποιον ιδιώτη προφανώς _ έβγαλε επιπλέον, από φέτος, στη βεράντα / εξώστη μπροστά του, και κάθονται διάφοροι, ως σε θεωρείο όπερας του 17ου αιώνα, και κουβεντολογάνε στεντορείως _ ναι! _ εν ώρα παράστασης και τρωγοπίνουν ρίχνοντας πότε - πότε και καμιά ματιά στα επί σκηνής τεκταινόμενα. 

Σας τ' ορκίζομαι, τα ’δα ολ’ αυτά με τα μάτια μου και τ’ άκουσα με τ’ αυτιά μου. Και κανείς να μην ενοχλείται και να μη θίγεται. Μα κανείς! Ούτε καν οι επί σκηνής ηθοποιοί. Αυτό θα πει ρινοκερίτιδα… 

Α, και παρεμπιπτόντως _ μια και μιλάμε για δημοτικούς άρχοντες του Πειραιά: κακόμοιρο Δημοτικό (Πειραιά), τι σου ’μελε να πάθεις. Διότι καλό, κάλλιστο, υπέροχο το θέατρο, καλή η ανακαίνιση / αναστήλωση, καλά τα πανηγυρικά εγκαίνια που ετοιμάζονται, καλοί οι ενθουσιασμοί και τα λόγια τα μεγάλα τώρα στην αρχή, καλός κι ο Τάκης ο Τζαμαργιάς που ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνσή του αλλά _ και μακάρι να βγω ψεύτης _ σιγά που θα τον αφήσουν να δουλέψει ελεύθερος… Βάζουμε στοίχημα;

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας: «Είναι μια μεγάλη ημέρα, μια μεγάλη γιορτή για την Ορθοδοξία (σ.σ. η γιορτή της Παναγίας). Ελπίζω και εύχομαι, να είναι και η αφετηρία της απαλλαγής του ελληνικού λαού από τα βάρη που δυστυχώς για αρκετό χρόνο βαστάζει».

Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς: «Και είμαι βέβαιος ότι με τη βοήθεια της Παναγιάς θα κερδίσουμε».

Έλειπα τον Δεκαπενταύγουστο αλλά τα διάβασα. Κι από τότε ανησυχώ. Περισσότερο απ’ όσο ήδη ανησυχούσα. Όταν η Παρθένος Μαρία καλείται ν' αναλάβει ρόλο οικονομολόγου… Η Παναγιά να βάλει το χέρι της.

Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…