Ο Πάνος μας είναι πάντα εδώ

 

Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια... 216

 

Απνευστί. Καθηλωμένος στην πολυθρόνα μου. Επί 120 λεπτά. Τόσο κρατάει το ντοκιμαντέρ «Λαϊκοί βάρδοι-Στιγμές από τη ζωή τους και τη ζωή μας» του Θάνου Κουτσανδρέα. Που προβλήθηκε χτες στο αγαπημένο «Άστυ», στο πλαίσιο του 29ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας» και που το παρακολούθησα. Πίστευα ότι δυο γεμάτες ώρες για ντοκιμαντέρ είναι πολλές.

Αλλά, στην περίπτωση αυτή, κύλησαν χωρίς να τις καταλάβω -σα νεράκι. Γιατί στην οθόνη ήταν ο Πάνος μας. Ο Πάνος Γεραμάνης. Ο αγαπημένος, ο γλυκύτατος, ο ανοιχτοχέρης σε όλα του, ο συνάδελφος για αρκετά χρόνια στα «Νέα» -στο πολιτιστικό. Η

ταινία ήταν αφιερωμένη στην ομώνυμη καθημερινή, πρωινή ραδιοφωνική εκπομπή του -που μεταδιδόταν και τη νύχτα σ’ επανάληψη- στο Δεύτερο Πρόγραμμα της ΕΡΑ. Απ’ το 1990 έως το 2005. Πάνω από δεκαπέντε χρόνια. Την εκπομπή του που άφησε εποχή: μεγάλοι τεχνίτες του ρεμπέτικου και του λαϊκού τραγουδιού αλλά και «μικροί», ξεχασμένοι, που έγραψαν τη δική τους ιστορία και που ο Γεραμάνης τους έφερνε και πάλι στο προσκήνιο τιμώντας τους -συνθέτες, στιχουργοί, τραγουδιστές, οργανοπαίχτες... Μια εκπομπή με φανατικούς ακροατές -από ψαράδες και νταλικέρηδες μέχρι σαλονάτους. Που, έστω κι αν δε γνώριζαν όσα ήξερε ο Γεραμάνης -μια εγκυκλοπαίδεια του λαϊκού

τραγουδιού- τα ’μαθαν -τα μάθαμε- μέσα απ’ την εκπομπή του. Δημοσιογράφος, με πολλά ενδιαφέροντα, ο Πάνος Γεραμάνης, από μαθητής του γυμνασίου, ακόμα, στο Βασιλικό της Εύβοιας όπου γεννήθηκε, είχε αφιερωθεί στο πάθος του που ήταν το λαϊκό τραγούδι, χωρίς να παραμερίζει τ’ άλλα είδη. Κι από την οθόνη είδαμε να περνάνε απ’ τον Καζαντζίδη που ήταν ο Θεός του -«ο επί της γης εκπρόσωπος του Καζαντζίδη» τον αποκαλούσα- και την Πόλυ Πάνου έως την Βίκυ Μοσχολιού και τον Γιώργο Νταλάρα, απ’ τον Βαμβακάρη και τον «Σπόρο» έως άγνωστους που ο Πάνος μάς τους έκανε γνωστούς, μέσα απ’ την εκπομπή του, μέσα

απ’ τα κείμενά του, μέσα απ’ τα βιβλία του. Μιλούν για τον Πάνο, στην ταινία, εκτός απ’ τον ίδιο που, ευτυχώς, έχει αφήσει πολύ προσωπικό υλικό, πολλοί: απ’ την Ναυσικά του και τον άλλο συνάδελφό μας στα «Νέα», τον Βασίλη Λουμπρίνη, έως διακεκριμένους του χώρου, ακούγονται αποσπάσματα απ’ τους «Λαϊκούς βάρδους», ο Πάνος να κουβεντιάζει με ακροατές που του τηλεφωνούσαν την ώρα της εκπομπής... Μιλούν όλοι μ’ αγάπη και με θαυμασμό. Για τον Γεραμάνη του λαϊκού τραγουδιού και της εκπομπής αλλά και για τον Άνθρωπο Γεραμάνη. Που τον αγαπούσαμε όλοι. Και την άξιζε την αγάπη μας. Γιατί ήταν Καλός Άνθρωπος. Κι όταν, εκείνη την τελευταία μέρα του Απρίλη του 2005, Μεγάλο Σάββατο βράδυ, μάθαμε απ’ την Αγία της Πάργας το κακό μαντάτο -για τον ξαφνικό του θάνατο πριν καν κλείσει τα 60 του χρόνια- κεραυνοβοληθήκαμε. Πάντα τον

θυμόμαστε έκτοτε αλλά δε φανταζόμασταν ότι, 18 χρόνια μετά, θα υπάρχει τόσο μεταξύ μας ακόμα. Χρωστάμε χάρη μεγάλη στο ντοκιμαντέρ αυτό, στο σκηνοθέτη Θάνο Κουτσανδρέα και τους συνεργάτες του που μας τον έφεραν τόσο κοντά μας πάλι. Συγκινήθηκα. Πολύ. Και νομίζω πως δεν ήμουν ο μόνος.