Το Τέταρτο Κουδούνι / 9 Ιουλίου 2018
Στο θέατρο «Αμιράλ» που πέρασε στα χέρια της «Αθηναϊκά Θέατρα» και μετονομάζεται σε «Μικρό Χορν» -νομίζω θα ’πρεπε να διατηρήσουν και το ιστορικό πια όνομα «Αμιράλ», (το θέατρο
ιδρύθηκε το 1961, πριν από 57 χρόνια, απ’ τον Βαγγέλη Λειβαδά), «Μικρό Χορν» / «Αμιράλ», ας πούμε- θα στεγαστεί το έργο του Τέρενς Μακ Νάλι «Master Class» (1995). Που, όπως σας έγραφα στο totetartokoudouni.blogspot.com, στις 23 Απριλίου, θ’ ανεβεί, την ερχόμενη χειμερινή θεατρική περίοδο. Με την Μαρία Ναυπλιώτου στο ρόλο της Μαρίας Κάλλας, σε σκηνοθεσία Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου και μετάφραση Στρατή Πασχάλη -παραγωγή του Μιχάλη Αδάμ.
Δύναμη. Δυναμική. Ανθεκτική. Πολύ σκληρή για να πεθάνει. Αυτές οι λέξεις μου ’ρχονται συνειρμικά, όταν βλέπω στο θέατρο την Αγλαΐα Παππά. Όχι τώρα. Ανέκαθεν. Απ’ την πρώτη στιγμή που την είδα στη σκηνή. Ηθοποιός με πρωταγωνιστική στόφα και σαφές στίγμα Ηθοποιού -με κεφαλαίο το ήτα. Που ναι, μεν, εκτιμάται αλλά, ίσως και λόγω των επιλογών της στο χώρο του ερευνητικού θεάτρου, κυρίως, δεν έχει γνωρίσει, κατά τη γνώμη μου, την αναγνώριση και την επιβράβευση όσο και όπως της αξίζει.
Η ερμηνεία της στις πρόσφατες «Παράξενες ιστορίες», μια μουσική παράσταση της Violet Louise βασισμένη σε κείμενα -πεζά και ποιήματα- του Έντγκαρ Άλαν Πόου, που παίχτηκαν «Πειραιώς 260», για το Φεστιβάλ Αθηνών, στερέωσε, γι άλλη μια φορά, την πεποίθησή μου. Η Violet Louise, με θετικό πρόσημο στη δημιουργία μουσικοθεατρικών παραστάσεων, όπου οι μουσικές κι
οι πρόζες ισορροπούν αρμονικά, κατάφερε να μεταφέρει και να εκφράσει τον σκοτεινό κόσμο αυτού του σκοτεινού, του καταραμένου αμερικανού ρομαντικού του 19ου αιώνα, του αλκοολικού με το μυστηριώδες τέλος στα 40 του χρόνια, με τρόπο ιδεώδη, υπογράφοντας μετάφραση, σκηνοθεσία, μουσική και ηχητική και οπτική δραματουργία: μια παράσταση που την ανέδειξαν, σε αρμονική σύμπνοια, ο σχεδιασμός συστήματος αναπαραγωγής ήχου και εικόνας τη φροντίδα του οποίου είχε το Studio 19, οι συγκλονιστικοί φωτισμοί -ναι, ήταν Πόου!- του Σάκη Μπιρμπίλη, τα εξαιρετικά, απόλυτα λειτουργικά, δεμένα με τον ήχο και τα κείμενα βίντεο του Βασίλη Κουντούρη του Studio 19, η ηχοληψία του Κώστα Μπώκου -του Studio 19, επίσης- και τα κοστούμια της Λίλιαν Ξυδιά- μια ευτυχής συγκυρία.
Αλλά το αποτέλεσμα δε θα ’ταν το ίδιο αν δεν υπήρχε η Αγλαΐα Παππά στη σκηνή. Καθηλωμένη σε μια πολυθρόνα, που παρέπεμπε σε αναπηρικό αμαξίδιο, ερμήνευσε -ναι, ΕΡΜΗΝΕΥΣΕ!- απ’ τα σπλάχνα της τα ζοφερά αυτά κείμενα. Με την φωνή της που ηχεί ως μουσικό όργανο, με τη μοναδική σχέση που ’χει με το λόγο -μια αγωγή λόγου «εθνικοθεατρική», καθώς τη Δραματική Σχολή του Εθνικού έχει τελειώσει, διυλισμένη, όμως, περασμένη δια πυρός και σιδήρου, δουλεμένη, καλλιεργημένη, ανεπτυγμένη, εξελιγμένη μέσα απ’ τις συνεργασίες της με μοντέρνας έκφρασης σκηνοθέτες (Ανατόλι Βασίλιεφ, Λασάλ, Βογιατζής, Μαρμαρινός, Τερζόπουλος, Χουβαρδάς, Πατεράκη…)-, με μια θηριώδη τεχνική και μ’ απόλυτο αυτοέλεγχο: υποβλητική, επιβλητική, με κορυφώσεις -μ’ εκρήξεις- υπεράνθρωπες που ξέσκιζαν, η Αγλαΐα Παππά συνέπαιρνε. Και το επί σκηνής γερό δέσιμό της -η «χημεία», που λένε- με την Violet Louise, που ερμήνευε τα τραγούδια της πάνω σε ποιήματα του Πόου στο αγγλικό πρωτότυπο, να οδηγεί σ’ ένα μουσικοθεατρικό αποτέλεσμα όχι απλώς καρποφόρο αλλά
έξοχο. Αν προστεθεί ο παράγοντας ότι ήταν η πρώτη εμφάνιση της Αγλαΐας Παππά μετά από ένα σοβαρότατο τροχαίο το οποίο είχε πριν από ένα χρόνο και που κατάφερε -είπαμε, δύναμη!- να το ξεπεράσει και να επανέλθει στη σκηνή ακόμα καλύτερη, επρόκειτο περί άθλου. Ενώ και στη ζωή είμαι σίγουρος -είπαμε, δύναμη!- ότι πολύ σύντομα θ’ ανακτήσει πλήρως τις δυνάμεις της.
Μια απ’ τις καλύτερες στιγμές του καλού φετινού Φεστιβάλ. Που θα πρέπει σίγουρα να ’χει συνέχεια -τρεις παραστάσεις ήταν λίγες, πολύ λίγες (Φωτογραφίες: Εύη Φυλακτού).
Σας τα ’γραφα εγώ, περί ΚΙΝ.ΑΛ., στο «Τέταρτο Κουδούνι», ήδη απ’ τις 9 Απριλίου: «Δηλαδή, θ’ αποτελεί πλέον το αντίπαλον κεντροαριστερόν δέος; Το νεοπαγές (ή αναπαλαιωμένο;) Κίνημα Αλλαγής -τόσο, μα τόσο άρωμα ΠΑΣΟΚ… Και θα το λένε ΚΙΝ.ΑΛ.; Σα χάπι μού ακούγεται. Και, φοβάμαι, αναποτελεσματικό».
Ε, πριν αλέκτορα φωνήσαι…, οι φόβοι μου υλοποιήθηκαν (Εκτός κι αν βρούνε κάτι σε γενόσημο).
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…
H Ντίνα Μιχαηλίδη θα ερμηνεύσει τον κεντρικό ρόλο της Ναουάλ στο συγκλονιστικό έργο του εγκατεστημένου στο Κεμπέκ του Καναδά, με την οικογένειά του, απ’ τα δεκαπέντε του χρόνια, λόγω του εμφύλιου πολέμου στη χώρα του, Λιβανέζου Ουαζντί Μουαουάντ «Πυρκαγιές» που θ’ ανεβάσει η Ιώ Βουλγαράκη, το χειμώνα, για το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, στο «Βασιλικό Θέατρο» της Θεσσαλονίκης, σε μετάφραση Έφης Γιαννοπούλου -η πρεμιέρα, στις 26 Ιανουαρίου.
Θέμα στις «Πυρκαγιές», ακριβώς, ο Εμφύλιος του Λιβάνου κι ο αντίκτυπός του στους ανθρώπους που τον έζησαν, όπως ο συγγραφέας στα παιδικά του χρόνια,
από κοντά, ενώ οι ρίζες του έργου ανιχνεύονται στην αρχαία ελληνική τραγωδία και ειδικότερα, στο μύθο του Οιδίποδα: η διαθήκη της Ναουάλ γίνεται η αφορμή τα δίδυμα παιδιά της, η Ζαν κι ο Σιμόν, να ταξιδέψουν, μετά το θάνατο της, μέχρι την Μέση Ανατολή για να ξεκαθαρίσουν τις αβέβαιες συνθήκες της γέννησής τους και ν’ αναζητήσουν τις ρίζες τους και τον πατέρα τους που θεωρούσαν νεκρό. Μέσα απ’ αυτήν την περιπλάνηση θ’ ανακαλύψουν κρυμμένα μυστικά της μητέρας τους -συνέπειες που ’χε στη ζωή της ο Εμφύλιος του Λιβάνου. Και χωρίς, καλά-καλά, να το αντιληφθούν θα βρεθούν αντιμέτωποι με αλήθειες που στιγμάτισαν τόσο τη ζωή της όσο και τη δική τους ζωή. Στο τέλος θ’ ανακαλύψουν την πραγματική τους ταυτότητα, πράγμα το οποίο θα τους τραυματίσει αλλά και θα τους λυτρώσει ταυτόχρονα.
Έργο που ’κανε την πρεμιέρα του το 2003, στο Μονρεάλ -και το 2010 μεταφέρθηκε, με τον ίδιο τίτλο, στον κινηματογράφο, απ’ τον γαλόφωνο Καναδό του Κεμπέκ Ντενί Βιλνέβ, με Ναουάλ την Βελγίδα, από πατέρα Μαροκινό και μητέρα Ισπανίδα, Λούμπνα
Αζαμπάλ-, οι «Πυρκαγιές» του Μουαουάντ πρωτοπαρουσιάστηκαν στην Ελλάδα την περίοδο 2011/2012, απ’ το Εθνικό Θέατρο, με ηθοποιούς και θεατές πάνω στη σκηνή της Κεντρικής Σκηνής του, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη, με τις Λένα Παπαληγούρα, Μαρία Κεχαγιόγλου και Θέμιδα Μπαζάκα να ερμηνεύουν την Ναουάλ σε τρεις διαφορετικές ηλικίες της ενώ τη σεζόν 2016/2017 ανέβηκαν στην Λευκωσία, απ’ τον Θεατρικό Οργανισμό Κύπρου, σε σκηνοθεσία που υπέγραφε ο Πάρις Ερωτοκρίτου, με τρεις, επίσης, ηθοποιούς στο ρόλο της Ναουάλ: Μαργαρίτα Ζαχαρίου, Παναγιώτα Παπαγεωργίου κι Ιωάννα Σιαφκάλη.
Με τη διεθνή διάκριση «Καλύτερος Ανερχόμενος Πολιτιστικός Προορισμός» για το 2017 βράβευσε την Αθήνα ο οργανισμός «Leading Culture Destinations Awards». Ο δήμαρχός μας Γιώργος Καμίνης παρέλαβε το βραβείο, στο Λονδίνο. Τον περασμένο Σεπτέμβριο.
Αλλά να και τα καλύτερα -εντελώς πρόσφατα: η Αθήνα και πάλι ξεχώρισε κερδίζοντας τρία βραβεία -«Όσκαρ του Τουρισμού» χαρακτηρίζονται: «Europe’s Leading City Break Destination» («Κορυφαίος Ευρωπαϊκός Προορισμός για Τουρισμό Πόλεων») 2018, για την Ακρόπολη το «Europe’s Leading Tourist Attraction» («Κορυφαίο Ευρωπαϊκό Τουριστικό Αξιοθέατο») 2018 και για το Γραφείο Συνεδρίων και Επισκεπτών του Δήμου Αθηναίων το «Europe’s Leading City Tourist Board» («Κορυφαίο Ευρωπαϊκό Γραφείο Τουρισμού Πόλης») 2018. Το βραβείο αυτό παρέλαβε, επίσης, ο δήμαρχός μας Γιώργος Καμίνης, ο οποίος «αναφέρθηκε στη συστηματική δουλειά που κάνει ο Δήμος για να προωθήσει την Αθήνα ως ιδανικό προορισμό για συνέδρια αλλά και για city break για όλο τον χρόνο».
(Η φωτογραφία, του LjA, επίσης πρόσφατη: Αθήνα, Ιούνιος 2018…).
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…
Τη φάρσα «Γουρούνι στο Σακί» (1888) του Ζορζ Φεντό θα παρουσιάσει τον επόμενο χειμώνα ο Βασίλης Βλάχος στο θεατράκι του «Αλεξάνδρεια» της πλατείας Αμερικής, στη μετάφραση της Έρσης Βασιλικιώτη η οποία έχει αναλάβει και τη σκηνοθεσία σε συνεργασία με τον Νίκο Γκεσούλη -άλλη μια τρελή, 
«σαμπανιζέ» φάρσα του γάλου μάστορα του είδους στο γύρισμα του 19ου προς τον 20ο αιώνα.
Όπου ο πάμπλουτος βιομήχανος ζάχαρης Πακαρέλ θέλει ν’ ανεβάσει μια όπερα που ’χει συνθέσει η κόρη του. Για να στηρίξει το σχέδιό του, καλεί έναν διάσημο τενόρο απ’ την Όπερα του Μπορντό να πρωταγωνιστήσει. Ο νεαρός Ντιφοσέ που φτάνει, όμως, στο σπίτι τους απ’ το Μπορντό δεν είναι ο αναμενόμενος αλλά ο γιος φίλου του που ’ρχεται στο Παρίσι να σπουδάσει νομικά κι επισκέπτεται, χωρίς ειδοποίηση, τον Πακαρέλ, συστημένος απ’ τον πατέρα του. Ο νεαρός δεν καταφέρνει να εξηγήσει ποιος είναι, ο βιομήχανος τον εκλαμβάνει για τον τενόρο που περιμένει και τον βάζει να υπογράψει συμβόλαιο για την παράσταση με αποτέλεσμα μια σειρά σπαρταριστών παρεξηγήσεων.
«Μια ‘κουνημένη’ οικογένεια σε απόλυτη σύγχυση», όπως σημειώνεται, «πασχίζει ν’ αναβαθμίσει το κοινωνικό της προφίλ μέσω της τέχνης. Πρόκειται για τρελή διακωμώδηση των ανερμάτιστων και φιλόδοξων αστών που θεωρούν ότι με το χρήμα όλα αγοράζονται, ακόμα και το χρίσμα του καλλιτέχνη».
Στην παράσταση, που ’ναι προγραμματισμένη για τον Οκτώβριο, θα παίζουν, εκτός του Βασίλη Βλάχου, οι Κάτια Σπερελάκη, Μελίσσα Στοΐλη, Νίκος Ντούπης, Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Νατάσα Παπαδάκη, Σάκης Σιούτης, Δημήτρης Χαλούλος ενώ τα
σκηνικά και τα κοστούμια θα ’ναι της Ανθής Σοφοκλέους.
Η τελευταία φορά που το «Γουρούνι στο σακί» του Φεντό παρουσιάστηκε στην ελληνική σκηνή ήταν το περσινό καλοκαίρι του 2017, απ’ το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης, σε σκηνοθεσία Γιάννη Καραχισαρίδη, με τον Δημήτρη Πιατά και τον Θανάση Τσαλταμπάση επικεφαλής στη διανομή.
Ομάδα Θεάτρου «Τρις» -Χρηστίνα Γαρμπή, Κωνσταντίνος Κουνέλλας, Βασίλης Σαφός: τους είχα δει, παιδιά ακόμα, πρόπερσυ, στο «Bios Tesla» να κάνουν Κλάιστ -«Μίχαελ Κόλχάας. Η ιστορία ενός δίκαιου ανθρώπου», δραματουργική επεξεργασία της νουβέλας-του «Μίχαελ Κόλχάας»-, σε συλλογική σκηνοθεσία κι είχα γράψει θετικά για το αποτέλεσμα στο «Τέταρτο Κουδούνι», στις 21 Ιανουαρίου του 2016.
Τα παιδιά επανήλθαν -στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών και του Κύκλου-του «Άνοιγμα στην Πόλη-Αθήνα»: κήπος του υπέροχου Μεγάρου «Υπατία» -δυστυχώς πολύβουος, καθότι Πατησίων και Ηπείρου- και «Ζεμφύρα ή Το μυστικόν της Πασιφάης», δραματική επεξεργασία του διηγήματος του Ανδρέα Εμπειρίκου, και πάλι σε συλλογική σκηνοθεσία.
Αν όμως έχεις την υψηλή φιλοδοξία κι αποφασίζεις ν’ ανεβάσεις Εμπειρίκο, για να μη θεωρηθεί θράσος, μελετάς εξαντλητικά πρώτα τη γλώσσα του -αυτή την «τεχνητή», ιδιότυπη καθαρεύουσα. Κι αν δεν την ξέρεις την καθαρεύουσα -που, σίγουρα, τα παιδιά αυτά δεν την ξέρουν ούτε την καταλαβαίνουν γιατί δεν τη διδάσκονται, ένας, μεγαλύτερός τους μάλιστα, κάποτε, καθώς βλέπαμε τον Βιζυηνό της Άννας Κοκκίνου μου ’λεγε «δεν καταλαβαίνω τίποτα», αναζητάς κάποιον που να σου τη διδάξει -να σου εξηγήσει λέξη-λέξη το κείμενο. Διότι, διαφορετικά, δεν μπορείς να το κατεβάσεις στο κοινό.
Ενδιαφέρον το σκηνικό που υπέγραφε η Άρτεμις Σιέρρα, ευφάνταστα τα κοστούμια -ειδικά της Ζεμφύρας- απ’ τον Δήμο Κλιμενώφ αλλά -λυπάμαι- βαρέθηκα. Άκουγα συνέχεια παρατονισμένο λόγο -μεγάλη, χαίνουσα πληγή του θεάτρου μας τα τελευταία χρόνια, οι περισσότεροι ηθοποιοί παρατονίζουν πια κι όχι μόνον όταν το κείμενο είναι στην καθαρεύουσα…- και εισέπραττα, από άπειρους ηθοποιούς, μια αφέλεια που μόνο σε θέατρο για παιδιά θα ταίριαζε, ίσως -και αν... Ας το σκεφτούν οι τρεις της «Τρις» κι ας το ψάξουν για τη συνέχεια (Φωτογραφία: Πηνελόπη Γερασίμου).
«Το θέατρο ‘Αλκμήνη’ αποχαιρέτησε τη χρονιά που πέρασε με μια μεγάλη γιορτή, αφιερωμένη στα δέκα χρόνια από την ίδρυσή του», διάβασα. Πώς είχα την εντύπωση ότι το θέατρο «Αλκμήνη» ίδρυσε το 1996, πριν από 22 χρόνια, ο Άκης Δαβής;
Προφανώς τα δέκα χρόνια της γιόρτασε η Εταιρεία Θεάτρου «Αλκμήνη» που ανέλαβε το θέατρο το 2008. Το σεβαστικό, το δεοντολογικό έστω, δε θα ’ταν να γίνει έστω και μια τιμητική αναφορά στ’ όνομά του Άκη Δαβή; Πόσο μάλλον όταν φέτος συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια απ’ τον αιφνίδιο θάνατό του.
Η καλύτερη, ίσως -γιατί έχει ήδη κάνει πολλές εξαιρετικές ερμηνείες -Μαρία Σκουλά που ’χω δει. Στον ιλιγγιώδη «Οδυσσέα» του Τζέιμς Τζόις, που δυο κεφάλαιά του -«Ναυσικά» και «Πηνελόπη»- επεξεργάστηκαν δραματουργικά και σκηνοθέτησαν ο Δημήτρης Αγαρτζίδης κι η Δέσποινα Αναστάσογλου και παρουσίασαν «Πειραιώς 260», στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, με τους «Elephas Tiliensis» τους. Παλλόμενη, δονούμενη, δαιμονική, συγκλονιστική, απ’ τα σπλάχνα της, στο οργασμικό αυτό, «ζωώδες», «χυδαίο» κείμενο-μονόλογο της Μόλι Μπλουμ του έργου -αντιστοιχία της ομηρικής Πηνελόπης- η Μαρία Σκουλά, στη χρυσή ωριμότητά της, κι ένας συναρπαστικός
περίγυρος: ο τριμελής «Χορός» των Σειρήνων να ποδηλατεί πάνω στα κόκκινά του ποδήλατα γυμναστικής, οι άριστες, επιβλητικές μουσικές των «λάμδα», η αμμουδερή κλιτύς του σκηνικού και τα φωτεινά κοστούμια της Μαγδαληνής Αυγερινού -όλα άψογα δεμένα: μια εκδοχή σχεδόν μουσική, α λα Άρης Μπινιάρης. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Κι η παράσταση ν’ απογειώνεται.
Και μετά ήρθε η ανώμαλη προσγείωση. Κι η απογοήτευση: χωρίς καλή σύνδεση με το πρώτο, το δεύτερο μέρος -η «Ναυσικά»-, με τον Λέοπολντ Μπλουμ-Οδυσσέα στην ακροθαλασσιά, και γενικότερες αδυναμίες είχε κι ένα μεγάλο λάθος: ο τραγουδιστής -«Ξύλινα Σπαθιά»- Παύλος Παυλίδης, εντελώς ακατάλληλος σαν φιζίκ, κατά τη γνώμη μου, για το ρόλο και, επιπλέον, χωρίς καμιά σχέση με την υποκριτική, χωρίς τεχνική, χωρίς στερεωμένο λόγο -και μάλιστα σ’ ένα τόσο απαιτητικό κείμενο-, είχε, επιπλέον, την ατυχία να ακολουθεί το μονόλογο της Μαρίας Σκουλά. Κι αυτομάτως να τον συγκρίνουμε μαζί της. Η παράσταση έπρεπε να τελειώσει με το τέλος του μονολόγου της- μια ώρα που κρατούσε μέχρι τότε ήταν αρκετή. Κρίμα…
«The Voice» (ελληνιστί, εκ του αγγλικού, «Η Φωνή»): το προσωνύμιο του Φρανκ Σινάτρα. «La Voce» (ελληνιστί, εκ του ιταλικού, «Η Φωνή»): ο τίτλος της καλοκαιρινής περιοδείας της Φωτεινής Δάρρα. Ναι, «La Voce». Με το L και το V κεφαλαία. Μάλιστα. Με τον υπότιτλο «Από την Τζένη Βάνου στην Εντίθ Πιαφ και τις ‘Μάγισσες της Σμύρνης’». Σινάτρα, Βάνου, Πιαφ… Αργεί ο άνθρωπος;
Όλος ο κόσμος, μια σκηνή…
No comments:
Post a Comment