Διαζυγίου αγώνας άγονος

Το έργο. Νέα Υόρκη. Σήμερα. Τεντ Κράμερ: δημοσιογράφος – παρουσιαστής σε τηλεοπτικό κανάλι. Παντρεμένος με την Τζοάνα. Πατέρας του Μπίλι _ γύρω στα οκτώ. Εργασιομανής. Στοργικός πατέρας και αφοσιωμένος σύζυγος. Αλλά πολυάσχολος. Δεν έχει χρόνο να ακούσει τη γυναίκα του. Δεν ξέρει πώς λειτουργεί το σπίτι του. Δεν θυμάται καν σε ποια τάξη στο σχολείο πηγαίνει ο γιός του. Τη σημαδιακή γι αυτόν μέρα που του ανακοινώνουν πως του ανατέθηκε ένα σοβαρό τοκ σόου, στο σπίτι τον περιμένει μια έκπληξη. Δυσάρεστη: η Τζοάνα, που δεν είχε ποτέ καιρό να την ακούσει ούτε να κανονίσει μαζί της να πάνε διακοπές, συνοπτικά του ανακοινώνει πως τον εγκαταλείπει. Θέλει να ψάξει και να βρει τον εαυτό της. Η έκπληξη γίνεται ακόμα πιο οδυνηρή για τον Τεντ _ μένει εμβρόντητος: η γυναίκα του δεν παίρνει μαζί της το παιδί γιατί πιστεύει πως είναι κακή μητέρα. Και του το αφήνει.

Ο Τεντ βρίσκεται μόνος με τον Μπίλι. Να προσπαθεί να τα βγάλει πέρα με τις δουλειές του σπιτιού, με το παιδί που του λείπει η μητέρα του και κάνει διαρκώς συγκρίσεις, με μια εκπομπή που πρέπει να ετοιμάσει τον πιλότο της άμεσα… Τα πεθερικά του, όταν τους το ζητάει, βρίσκουν δικαιολογίες να μην αναλάβουν προσωρινά τον Μπίλι. Η μόνη βοήθεια που έχει είναι από την Μάργκαρετ, τη γειτόνισά του _ χωρισμένη και μ’ ένα μωρό _, φίλη κολλητή της Τζοάνα, την οποία ο Τεντ, στην αρχή, θεωρεί ύποπτη πως εκείνη ήταν που υποκίνησε τη γυναίκα του να τον εγκαταλείψει αλλά κατόπιν την αναγνωρίζει ως τη φίλη που του στέκεται.

Οι δυσκολίες με τον Μπίλι θα ξεπεραστούν, οι δυο τους θα γίνουν φίλοι αλλά, πάνω στους δεκαπέντε μήνες, η Τζοάνα, που είχε εξαφανιστεί και είχε ζητήσει συναινετικό διαζύγιο, επανεμφανίζεται. Έχει κάνει ψυχοθεραπεία, έχει πειστεί πως δεν ήταν κακή μάνα και πως αγαπάει το παιδί της και ζητάει να το πάρει κοντά της. Ο Τεντ, που στο μεταξύ περνάει και άλλη μπόρα  _ χάνει τη δουλειά του γιατί δεν μπορούσαν από το κανάλι να ανεχτούν πως είχε να φροντίσει να φροντίσει, εκτός της εκπομπής, κι ένα παιδί αλλά βρίσκει σύντομα άλλη με πολύ μικρότερη αμοιβή βέβαια _, ωθούμενος και από το δικηγόρο του, εμπλέκεται σε δίκη διεκδικώντας την κηδεμονία του. Θα τη χάσει. Αλλά όταν η Τζοάνα εμφανιστεί να πάρει τον Μπίλι που θέλει να μείνει με τον πατέρα του, τελικά δεν θα το κάνει. Λέει στον Τεντ πως το σκέφτηκε καλά και πως πιστεύει ότι το παιδί θα πρέπει να μείνει μαζί του. Μια ελπίδα για μια μελλοντική επανένωσή τους σαν να αχνοφέγγει.

Ένα μικρού ειδικού βάρους έργο, ένα αβαθές, συγκρατημένο μελό είναι το «Κράμερ εναντίον Κράμερ». Νουβέλα (1977) του Έιβερι Κόρμαν, γραμμένη, προφανώς, με βασικό στόχο να γίνει μπεστ σέλερ και να μεταφερθεί στον κινηματογράφο, έγινε όντως αμέσως (1979) ταινία _ με τον ίδιο τίτλο _ από τον Ρόμπερτ Μπέντον σε σενάριό του για να κερδίσει Όσκαρ, μεταξύ άλλων, Καλύτερης Ταινίας, Καλύτερου Σκηνοθέτη και Καλύτερου Προσαρμοσμένου Σεναρίου χωρίς αποχρώντες λόγους _ ή μάλλον για λόγους που μόνο τα μέλη της Αμερικάνικης Ακαδημίας Κινηματογράφου γνωρίζουν και να γράψει ως ταινία ιστορία στην εποχή της _ κυρίως μέσα από τις ερμηνείες των δύο πρωταγωνιστών της Ντάστιν Χόφμαν και Μέριλ Στριπ.

Η Μιρέλλα Παπαοικονόμου, στην πρώτη της απόπειρα, μετά από πολλές, καλής ποιότητας, τηλεοπτικές σειρές, να γράψει για το θέατρο, υπογράφει την «απόδοση» για τη σκηνή της νουβέλας(;) _ στο πρόγραμμα της παράστασης τα πράγματα είναι κάπως ασαφή ως προς την πηγή της «απόδοσης». Η αίσθησή μου είναι πως πρόκειται για απόδοση του σεναρίου με μικρές αλλαγές και προσθήκες.

Η Μιρέλλα Παπαοικονόμου είναι πολύ καλή διαλογίστα, οι ιδέες της αόρατης σε πατέρα και γιο παρουσίας επί σκηνής της μητέρας, κάποιες στιγμές, εν είδει φλας μπακ, είναι έξυπνες και το φινάλε συγκινητικό. Αλλά το κείμενο που παραδίδεται στη σκηνή φοβάμαι πως είναι πολύ αδύναμο δραματουργικά. Η αίσθηση που προσωπικά μου άφησε, με τις σύντομες σκηνές και τον τρόπο περάσματος από τη μία στην άλλη, είναι σεναρίου για τηλεταινία. Τα πρόσωπα δεν έχουν καμία θεατρική υπόσταση, δεν έχουν θεατρικά βαρίδια. Είναι διαλεγόμενα _ έστω με λεπτές αποχρώσεις _ σκιαγραφήματα που περιμένουν την κάμερα να τα αναδείξει σε πρόσωπα.

Η παράσταση. Η Ελένη Σκότη και η συνεργάτιδά της Δάφνη Λαρούνη που ανέλαβαν τη σκηνοθεσία έκαναν  ό,τι καλύτερο μπορούσαν _ δεν μένω σε κάποια άχαρα στησίματα στη σκηνή του δικαστηρίου. Δίδαξε στους ηθοποιούς της αμεσότητα και αλήθεια μέσα στη ρεαλιστική γραμμή που ακολουθεί. Τα λιτά αλλά καλοσχεδιασμένα και καλού γούστου σκηνικά του Γιώργου Γαβαλά, με τις ευθείες, αυστηρές γραμμές, καλά φωτισμένα από τον Νίκο Βλασόπουλο, καθώς και τα κοστούμια που σχεδίασε η ίδια η Μιρέλλα Παπαοικονόμου μαζί με την Σοφία Παπαδημητροπούλου βοηθούν ουσιαστικά την παράσταση. Τις μουσικές του Δημήτρη Παπαδημητρίου τις βρήκα εύηχες αλλά φοβάμαι πως υπερδραματοποιούν τις καταστάσεις προσπαθώντας να αναπληρώσουν ό,τι λείπει από το κείμενο. Τελικά, όμως, αναδεικνύουν το κενό που κρύβεται από πίσω.

Οι ερμηνείες. Οι πέντε ηθοποιοί υπερασπίζονται ένθερμα τους χάρτινους ρόλους τους. Η Μαρία Ζορμπά, ηθοποιός πρώτης γραμμής, που την έχω, πάντως, δει και σε καλύτερες ερμηνείες η Αθηνά Μαξίμου, πολύ σωστά διακριτική παρουσία, πολύ μετρημένη, ο Χριστόδουλος Στυλιανού _ εξαίρετος ηθοποιός, με παρουσία, μέγεθος και κύρος, μερικές φορές κάνει κατάχρηση της σκηνικής του άνεσης και αφήνει το ρόλο χωρίς περίγραμμα, χύμα _ και ο Δημήτρης Μαύρος πράττουν ό,τι καλύτερο μπορούν.

Ο Δημήτρης Αλεξανδρής, με τον Τεντ, στον οποίο επικεντρώνεται άλλωστε το έργο, άμεσος, με πολύ καλή κίνηση, γεμάτος ενέργεια στις εκρήξεις του και αληθινός στη συγκίνησή του, κάνει τον καλύτερό του ρόλο. Πολύ συμπαθητικό το παιδάκι που είδα στο ρόλο του Μπίλι, αν και όχι πάντα πειστικό. Δεν με έπεισαν, επίσης, απολύτως η Κάτια Δανδουλάκη και ο Μηνάς Χατζησάββας στο βίντεο.

Το συμπέρασμα. Ένα έργο χωρίς σημασία σε μια καλή παράσταση και με καλές υποκρίσεις σε μη ρόλους.

θέατρο «Εμπορικόν», 6 Ιανουαρίου 2013.