Στο Φτερό / Συναυλία με διπλή έκπληξη ή Αξεπέραστο μαλερικό Αντατζιέτο

Κρατική Ορχήστρα Αθηνών: συναυλία «Απόηχοι Πολέμου: Μάλερ και Κόρνγκολντ. 80 Χρόνια από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου». Μουσική διεύθυνση: Τζον Γουόρνερ. Σολίστ: Ρόμαν Σίμοβιτς, βιολί.

 

Είμαι σίγουρος πως η Αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών -αν και η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών σχεδόν πάντα τη γεμίζει τα τελευταία χρόνια-, αυτή τη φορά, γέμισε για το δημοφιλές Αντατζιέτο της Πέμπτης του Μάλερ -πόσο μάλλον όταν είναι τόσο πρόσφατος ο θάνατος του Μπγιορν Αντρέισεν, του Τάτζιο της βασισμένης στην ομότιτλη νουβέλα του Τόμας Μαν, συγκλονιστικής ταινίας του Λουκίνο Βισκόντι «Θάνατος στη Βενετία», της άρρηκτα δεμένης με τη μουσική του Γκούσταφ Μάλερ, ταινίας η οποία κατέστρεψε τη ζωή του πανέμορφου έφηβου, τότε (1971), Αντρέισεν.  

Θάνατος που ανασκάλεψε τις μνήμες για το Αντατζιέτο, χαλί στις μεθυστικές εικόνες της φωτογραφίας του Πασκουαλίνο ντε Σάντις στην ταινία. Η Πέμπτη Συμφωνία του Μάλερ, όμως, δεν είναι μόνο το Αντατζιέτο της -η εκτέλεση της κρατάει πάνω από μία ώρα και δέκα λεπτά. Μία μουσική μαγαλόπνοη -ή μεγαλομανής, αν προτιμάτε-, ανομοιογενής, μακροσκελής, που, σε ένα γοητευτικό συνδυασμό, όμως, από τον χαμηλότονο λυρισμό εκτινάσσεται σε εκρήξεις πάθους, ενώ δεν της λείπουν οι κοιλιές. Αλλά, εντούτοις, ενθουσίασε 

το κοινό που καταχειροκρότησε την ορχήστρα και τον καλεσμένο 31χρονο βρετανό αρχιμουσικό Τζον Γουόρνερ. Μικρόσωμος, με εφηβική όψη, με χέρια σταθερά, με μικρές, καθόλου «χορευτικές» κινήσεις, εξαιρετικά συγκρατημένος αλλά ικανός να εξωτερικεύσει την εσωτερική εκφραστικότητά του και να τη διοχετεύσει στην ορχήστρα, ο Γουόρνερ κατηύθυνε, κατά τη γνώμη μου, την, σε καλή στιγμή της, ΚΟΑ σε μία δυνατή και συγκινητική ερμηνεία, με αποκορύφωμα το Αντατζιέτο που ήχησε σαν απαλό, δροσερό, φθινοπωρινό, μελαγχολικό αεράκι. Αυτή ήταν η δεύτερη έκπληξη της βραδιάς. Η πρώτη ήταν ο σολίστας: ο βιολονίστας Ρόμαν Σίμοβιτς που άνοιξε τη βραδιά. Γεννημένος στην 

Σοβιετική Ένωση, με ρίζες στην Σερβία και το Μαυροβούνιο, μεγαλωμένος στην Ουκρανία και εγκαταστημένος στο Ενωμένο Βασίλειο, ο Σίμοβιτς ερμήνευσε το Κοντσέρτο για βιολί (1945-1946, πρώτη εκτέλεση 1947) του γεννημένου στην Μοραβία (Τσεχία) της Αυστροουγγαρίας αλλά εγκαταστημένου στις ΗΠΑ, «ειδικευμένου» στις μουσικές επενδύσεις χολιγουντιανών ταινιών και μάλιστα βραβευμένου με Όσκαρ Έριχ Βόλφγκανγκ Κόρνγκολντ που οι εκτός Χόλιγουντ μουσικές του εκτιμήθηκαν μετά το θάνατό του. Έργο σε μεταρομαντικό ύφος, το Κοντσέρτο, με πλούσια μελωδικότητα και με πλαστικότητα, με δάνεια από τις κινηματογραφικές μουσικές του συνθέτη, ερμηνεύτηκε χαλαρά αλλά με δύναμη, εκφραστικότητα και δεξιοτεχνικά από τον, περιστοιχισμένο από μία πολύ καλή ορχήστρα, κάτω από τη διεύθυνση του  

Τζον Γουόρνερ, Ρόμαν Σίμοβιτς. Ο οποίος απλόχερα μας χάρισε δύο ανκόρ -και τα δύο του Βέλγου Εζέν Ιζαΐ: «Εμμονή - Πρελούδιο» πρώτο μέρος της Σονάτας για σόλο βιολί, έργο 27, αρ. 2 (1923) και Σονάτα για σόλο βιολί, έργο 27, αρ. 3. (1923) - εξαιρετικά ερμηνευμένη, η οποία ενθουσίασε το κοινό. Μία βραδιά που με γέμισε.   

(Ενημερωτικό όπως πάντα, χωρίς φλυαρίες το, δωρεάν, πολύπτυχο έντυπο πρόγραμμα-αφίσα της συναυλίας -υπεύθυνη έκδοσης Αλίκη Φιδετζή, σύνταξη κειμένων Τίτος Γουβέλης).

Υ.Γ. Αξιέπαινη έως και πολύτιμη θα έλεγα η πρωτοβουλία της ΚΟΑ, από πέρσι, να τοποθετήσει δύο μεγάλες οθόνες εκατέρωθεν της σκηνής, ώστε να προβάλλονται σε γκρο πλάνα λεπτομέρειες της συναυλίας -ο μαέστρος, ο σολίστας, όργανα ή ομάδες οργάνων, τη στιγμή που παίζουν...-, κατά τη διάρκειά της, βιντεοσκοπούμενες, από διακριτικές κάμερες, ταυτόχρονα και όχι τυχαία αλλά μελετημένα και προφανώς κατόπιν πρόβας με τους εικονολήπτες. Ακόμη πιο επαινετέα η πρωτοβουλία, πριν από τη συναυλία και στο διάλειμμα, να προβάλλεται για το, στην πλειονότητά του, απαίδευτο κοινό, 

ευγενικό κείμενο-υπόμνηση να μη χειροκροτεί στο τέλος κάθε μέρους του κομματιού που παίζεται αλλά μόνο στο τέλος του. Και όμως! Στη συγκεκριμένη συναυλία, στο τέλος του πρώτου μέρους του Κοντσέρτου, χειροκρότησαν! (Στη συνέχεια συμμορφώθηκαν). Ασυγκράτητος ενθουσιασμός; Δεν διάβασαν την υπόμνηση; Αδιαφορία; Η πληγή αυτή που τη βλέπω να ανοίγει εδώ και 57 χρόνια αφότου παρακολουθώ συναυλίες -και όχι μόνον της ΚΟΑ- παραμένει ακόμα ανεπούλωτη...

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών / Αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης», Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, 31 Οκτωβρίου 2025.
  
(Τη συναυλία παρακολούθησα με πρόσκληση απευθείας της ΚΟΑ).