June 24, 2015

To «Κρέτακορ» και ο Άρπαντ Σίλινγκ ξαναγυρίζουν στην Ελλάδα -στην «Στέγη» αυτή τη φορά


Το Τέταρτο Κουδούνι / Είδηση

Το Θέατρο «Κρέτακορ» της Βουδαπέστης κι ο σπουδαίος ούγγρος σκηνοθέτης Άρπαντ Σίλινγκ, που το ίδρυσε και το διευθύνει, επιστρέφουν στην Ελλάδα μετά από οκτώ χρόνια με την καινούργια τους παράσταση «Η ημέρα της οργής». Η οποία θα κάνει, μάλιστα, την παγκόσμια πρεμιέρα της στις 11 Νοεμβρίου, στην Αθήνα, στην «Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών» του Ιδρύματος Ωνάση, ως συμπαραγωγή της με τον Οίκο των Σύγχρονων Τεχνών «Τράφο» της Βουδαπέστης, όπου το «Κρέτακορ» θα δώσει την ουγγρική πρεμιέρα της παράστασης στις 30 Νοεμβρίου.
«Η ημέρα της οργής», για την οποία στην ηλεκτρονική σελίδα του «Τράφο» ακόμα δεν αναφέρεται συγγραφέας -και δε γνωρίζω αν υπάρχει δραματουργός ή αν το κείμενο θα υπογράψει ο σκηνοθέτης, πιθανόν σε συνεργασία με το θίασο, όπως συνηθίζουν τελευταία στο «Κρέτακορ»-, είναι ένα έργο εμπνευσμένο από μια πραγματική ιστορία: στις αρχές του 2015 μια άγνωστη ουγγαρέζα νοσοκόμα ήταν το πρώτο πρόσωπο στην Ουγγαρία που μίλησε δημόσια, πριν παραιτηθεί από τη δουλειά της, για τις αντιεπαγγελματικές, απάνθρωπες συνθήκες στα νοσοκομεία της χώρας -καθόλου άγνωστη κατάσταση και στα καθ’ ημάς… Κατόπιν ντύθηκε στα μαύρα και κάλεσε όλες τις νοσοκόμες να κατεβούν μαζί της στους δρόμους. Αυτός ο χαρακτήρας της ντόμπρας νοσοκόμας είναι που ενέπνευσε το έργο στο οποίο όμως δε χρησιμοποιούνται λεπτομέρειες από την αληθινή ιστορία.
Πρόκειται, όπως διευκρινίζεται, περί μιας ιλαροτραγωδίας με θέμα τους ευάλωτους ανθρώπους. Που κάνουν τα πάντα για να πάρουν στα χέρια τους τη μοίρα τους αλλά πάντα αποτυγχάνουν. Είτε λόγω εξωτερικών συνθηκών -οικονομικές ή πολιτικές αλλαγές, καλοθελητές που δεν τηρούν τις υποσχέσεις τους…- είτε λόγω προσωπικών ελλείψεων -έλλειψη πείρας ή γνώσης. Η συνειδητή αυτή πολίτις, η νοσοκόμα -που, τελικά, εγκαταλείπεται-, βλέπει, απελπισμένη, την κοινωνική και την προσωπική ζωή της να μπερδεύονται μέχρι να χάσει την υγεία της και να γυρίσει στην οικογένειά της. 
Στην οικογένεια της αυτή διακρίνονται τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα τριών γενεών: μια καθολική μάνα, γυναίκα ηλικιωμένη, που έζησε σ ένα διαφορετικό σύστημα και που πιστεύει πάντα πως γνωρίζει τα πράγματα καλύτερα απ την κόρη της, χωρίς να αντιλαμβάνεται πως οι εμπειρίες της καμιά αξία δεν έχουν πια στον σημερινό κόσμο, η έφηβη κόρη της νοσοκόμας, που θεωρεί ότι τίποτα δεν έχει σημασία αν πρέπει ν αγωνιζόμαστε με νύχια και με δόντια για τη ζωή ενώ απλώς θα μπορούσαμε να μην εμπιστευόμαστε τίποτα και κανέναν κι ο κύριος χαρακτήρας, η ίδια η νοσοκόμα -ο ανθρωπάκος- που αγωνίζεται με τις προκλήσεις της νέας εποχής και που προσπαθεί να εμπιστευτεί τους συμπολίτες της αλλά τελικά πάντα μένει μόνη. Και παράλληλα, μέσα απ την ιστορία αυτή, ζωντανεύει η σύγχρονη ιστορία της περιθωριοποιημένης πλευράς της Ευρώπης. 
Ο 41χρονος σήμερα Άρπαντ Σίλινγκ σημάδεψε με δυο παραστάσεις του που παίχτηκαν στην Ελλάδα όσους τις είδαν: 
Τον Μάιο του 2001, στο πλαίσιο του άτυπου Φεστιβάλ της Ένωσης των Θεάτρων της Ευρώπης που οργάνωσε το ΚΘΒΕ, παρουσιάστηκε στην Θεσσαλονίκη, στο «Μικρό Θέατρο» της Μονής Λαζαριστών, απ’ το Θέατρο «Κάτονα Γιόζεφ» της Βουδαπέστης, το -βασισμένο στη νουβέλα του Χάινριχ φον Κλάιστ «Μιχαήλ Κόλχάας»- έργο του Ιστβάν Τασνάντι «Δημόσιος κίνδυνος» (ελληνική απόδοση του τίτλου: «Μίκαελ Κόλχαας, ο εχθρός του λαού») σε μια συγκλονιστική σκηνοθεσία του μόλις 25χρονου -όταν (1999) ανέβασε την παράσταση- Σίλινγκ.
Και τον Ιούνιο του 2007, μας άφησε εμβρόντητους ο ανεπανάληπτος, αλησμόνητος «Γλάρος» του Τσέχοφ -παράσταση του 2003- που παρουσίασε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, με το δικό του «Κρέτακορ» -σημαίνει «Κύκλος με την Κιμωλία» και το ίδρυσε το 1995, στα 21 του χρόνια- σε μια εντελώς λιτή, «γυμνή» σκηνοθεσία του.
Έκτοτε ο Άρπαντ Σίλινγκ και το «Κρέτακορ» άλλαξαν πορεία περνώντας σ’ ένα έντονα πολιτικό θέατρο, στροφή που συνδέεται με τον αυταρχισμό της κυβέρνησης του Βίκτορ Ορμπάν -πρωθυπουργού της Ουγγαρίας απ’ το 1998 μέχρι το 2002 και απ’ το 2010 μέχρι και σήμερα- που πήρε πολλά μέτρα περιοριστικά των ατομικών ελευθεριών.
Η παράσταση που θα δούμε στην «Στέγη» σ’ αυτόν τον νέο δημιουργικό κύκλο του Άρπαντ Σίλινγκ και του «Κρέτακορ» θα πρέπει να ανήκει. Κύκλο που κρίθηκε, προφανώς, ότι μας αφορά, ως κοινό, περισσότερο.

1 comment:

  1. Εξαίρετη φθινοπωρινή προοπτική....

    ReplyDelete