Η είδηση που διαψεύστηκε…

Το Τέταρτο Κουδούνι / 9 Μαΐου 2013

Στις 4 Απριλίου «Το Τέταρτο Κουδούνι» είχε μια διπλή είδηση. Που, δυστυχώς _ πολύ δυστυχώς… _ αποδείχτηκε ανακριβής και στα δυο σκέλη της. Και διαψεύστηκε με τρόπο τραγικό. Ο Λευτέρης Βογιατζής (οι φωτογραφίες του εξαίρετου Σπύρου Στάβερη) δε θ’ ανεβάσει τελικά τον «Οιδίποδα τύραννο» στο Φεστιβάλ Αθηνών. Και, τελικά, δεν επανέλαβε με ανανεωμένη διανομή το «Θερμοκήπιο» του Πίντερ στο θέατρο «Οδού Κυκλάδων». Ποτέ δεν έχω λυπηθεί τόσο για τη διάψευση μιας είδησης που έγραψα… Αλλά πιο πολύ με πονάει που δε θα ξαναδώ το «Θερμοκήπιο» και δε θα δω τον «Οιδίποδά» του.
Για τον οποίο είχε σκεφτεί _ όπως πάντα το δυσκολότερο να πραγματοποιηθεί… _ να τον κάνει στο παλιό μουσείο της Ακρόπολης, πάνω στο Βράχο. Πώς θα έπειθε το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, πώς θα σκαρφάλωνε ο κόσμος εκεί πάνω μέσα στη νύχτα, πόσοι φύλακες θα χρειάζονταν ήταν γι’ Αυτόν ψιλά γράμματα. Το ’θελε και δε σκεφτόταν τίποτα άλλο. Και να δείτε που θα το κατάφερνε. Και πιστεύω πως θα μας μάγευε και πάλι.
Ήθελε, επίσης, να κάνει την τραγωδία του Σοφοκλή με νέους ανθρώπους _ περίπου όπως την πρώτη του «Αντιγόνη». Για Οιδίποδα, μάλιστα, προσανατολιζόταν προς τον νεαρό Αργύρη Πανταζάρα, δεν το ’χα γράψει όμως γιατί δεν ήταν οριστικά κατασταλαγμένος. Και σε νέους ανθρώπους έκανε ακροάσεις.
Η επανάληψη του «Θερμοκήπιου» έμεινε ένα σκηνικό στην οδό Κυκλάδων, που πάνω του ακούμπησε το φέρετρο με το σώμα του. Ο «Οιδίπους», ένα δεμένο με σπιράλ φωτοαντίγραφο της μετάφρασης του Νίκου Παναγιωτόπουλου, ακουμπισμένο πάνω στην κενή πολυθρόνα της πλατείας. Όσο περνούσε η ώρα χτες και πλησίαζε τέσσερις που θα τον έπαιρναν απ’ το θέατρο τόσο απελπιζόμουνα: «Ποτέ πια δε θα ξαναδώ εδώ παράσταση του Βογιατζή». Και μετά τον ενταφιασμό στο Πρώτο, πλάι στον τάφο του φίλου του, του Κυριάκου Κρόκου, του αρχιτέκτονα που ’χε δημιουργήσει το θέατρο στην Κυκλάδων, στον καφέ, όταν κυκλοφορούσαν πια οι αναμνήσεις και τα ανέκδοτα κι η Αμαλία Μουτούση, η αγαπημένη του, διηγούνταν πως όταν έπαιζαν το ανεπανάληπτο «Με δύναμη από την Κηφισιά» των Κεχαΐδη – Χαβιαρά κι έκανε την Φωτεινή, το ρόλο _ ή, έστω, έναν απ’ τους ρόλους _ της ζωής της, ο αιωνίως ανικανοποίητος της έλεγε «όταν τελειώσουν οι παραστάσεις θα σου δείξω το βίντεο να δεις τα έκτροπα που διαπράττεις», δεν ήθελα να φύγω με τίποτα. Ένοιωθα πως αν φύγω, πάει, τελείωσε… Οριστικά.

Δεν το ’χω χωνέψει ακόμα. Τουλάχιστον ελπίζω πως με το ιστορικό πια αυτό θέατρο της Κυκλάδων κάτι θα γίνει. Το αρχείο που υπάρχει είναι τεράστιο, θέλω να πιστεύω πως η Ειρήνη Λεβίδη κι οι στενοί φίλοι του Λευτέρη θα βρουν μια λύση που να μην παραπέμπει όμως σε μουσείο και τη συμπαράσταση που τους πρέπει. Και περιμένω πώς και πώς το βιβλίο που ετοιμάζει για τη δουλειά του Λευτέρη Βογιατζή η εκλεκτή θεατρολόγος Δηώ Καγγελάρη, άνθρωπος πολύ κοντινός του, ήδη δοκιμασμένη με την έξοχη έκδοση «Κάρολος Κουν» του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, και που θα βασίζεται τόσο σε συνεντεύξεις της με τον ίδιο, έστω κι αν δεν πρόλαβαν να ολοκληρωθούν, όσο και με συνεργάτες του. Είναι το μόνο που με παρηγορεί.

Και μια που ’γραψα παραπάνω για ανακριβείς ειδήσεις. Ο κάθε δημοσιογράφος μπορεί κι έχει το δικαίωμα να κάνει λάθη και να δημοσιεύσει μια ανακριβή είδηση, ακόμα κι αν παίρνει διαστάσεις τραγικές όπως για ένα θάνατο που επίκειται αλλά δε συνέβη, είτε γιατί έπεσε θύμα κακής πληροφόρησης ή φάρσας είτε γιατί δεν τη διασταύρωσε. Κι έχει συμβεί αρκετές φορές _ πρόχειρα θυμάμαι τις «ειδήσεις» για τους… πρόωρους θανάτους της Έλλης Λαμπέτη, της Ζωζώς Νταλμάς, του Ιάκωβου Καμπανέλλη έως και την «Liberation» να δημοσιεύει ολοσέλιδη νεκρολογία για την υγιέστατη Μόνικα Βίτι… Μ’ όλη την καλή θέληση που διαθέτω το δέχομαι.
Εκείνο που δε δέχομαι με τίποτα είναι η απουσία στη συνέχεια, μετά την γκάφα της δημοσίευσης μιας τέτοιας είδησης _ και μάλιστα στην ηλεκτρονική έκδοση μιας εφημερίδας η οποία θέλει να θεωρείται σοβαρή _, μιας στοιχειώδους αίτησης συγγνώμης απ’ το θύμα της παραπληροφόρησης, απ’ τους οικείους του κι απ’ τους αναγνώστες της. Κι η αποσιώπηση. Αυτό το «αποσύρουμε την ανάρτηση κι ούτε γάτα ούτε ζημιά» το σιχαίνομαι.
Βεβαίως, όταν άρχιζα τη δημοσιογραφία, μου 'χαν επισημάνει μια στοιχειώδη δημοσιογραφική «αρχή»: «Αν κάνεις γκάφα, μην τη διορθώσεις γιατί θα την πάρουν είδηση κι όσοι δεν την είχαν αντιληφθεί». Δεν την τήρησα ποτέ. Απαξίωσα να την τηρήσω.

Για τους Θεσσαλονικείς φίλους: Το «Mistero Buffo» του Ντάριο Φο, του Θωμά Μοσχόπουλου και των Άννας Καλαϊτζίδου, Άννας Μάσχα, Κώστα Μπερικόπουλου, Αργύρη Ξάφη, Θάνου Τοκάκη και Γιώργου Χρυσοστόμου _ aka των «Επτάρχεια» _ έχει έρθει κοντά σας _ στο «Αυλαία» _ και θα παραμείνει για λίγες μέρες. Τη θεωρώ _ κι όχι μόνον εγώ _ μια απ’ τις τέσσερις, πέντε καλύτερες παραστάσεις της φετινής σεζόν. Και σίγουρα την πιο ιλαρή _ απολαυστική είναι! Μην αφήσετε την ευκαιρία να χαθεί. Θα σπαρταρίσετε απ’ τα γέλια ακούγοντας κείμενα τα οποία καθόλου για γέλια δεν είναι από έξι ηθοποιούς «ολόγυμνους», που δεν έχουν τίποτα να κρυφτούν πίσω του εκτός απ’ το κείμενο. Και που είναι κι οι έξι υπέροχοι. Γρήγορα στο «Αυλαία»!

Είπα κι εγώ _ για να μη λένε πως τους μισώ και τους κάνω πόλεμο… _ «να, επιτέλους, μια επιλογή στο ρεπερτόριο του ΚΘΒΕ, που ’χει σχέση με τη γύρω μας πραγματικότητα με την οποία θα πρέπει να ’ναι συνδεδεμένο ένα κρατικό Θέατρο: ‘Το κύμα’ του Ρον Τζόουνς, ένα έργο πάνω στους κινδύνους αναβίωσης του νατσιστικού φαινομένου, θέμα καυτό με τις γύρω μας ‘Χρυσές Αυγές’ ν’ ανθίζουν. Ανεβαίνω στην Θεσσαλονίκη, πάω να δω την παράσταση, τι ασήμαντο, παιδαριώδες κείμενο, τι ένα τίποτα… Απογοήτευση. Δεν έχω δει τη γερμανική ταινία που βασίζεται στο ίδιο βιβλίο αλλά αυτό που είδα μου φάνηκε μια επιδερμική, ανούσια αμερικανιά.

Να πας ν’ αγιάσεις και να μη σ’ αφήνουνε… (Αλήθεια, εκείνο «Το κοροϊδάκι της πριγκιπέσας», εκείνη η ιστορική φετινή δραματολογική επιλογή, τι απέγινε τελικά;).

Θράσος, όμως! Να μην έχεις κάνει, ουσιαστικά, τίποτα, στο θέατρο, ό,τι έχεις κάνει να ’ναι από μέτρια έως κάκιστα καμωμένο, να πουλάς μούρη με ξένες πλάτες, να ’χεις γίνει παράγοντας με ξένες πλάτες, όλοι να ξέρουμε τα πώς και τα γιατί, και να βγαίνεις και να δίνεις _ να σου δίνουν βήμα δηλαδή… _ συνεντεύξεις μ’ ένα, μα μ’ ένα τουπέ, βρίζοντας. Αλλά βρίζοντας όπου σε παίρνει. Και να πουλάς εκτός από μούρη και Ήθος, λέει. Τσίπα μηδέν.

Αλλά μήπως τι νομίζετε πως συμβαίνει γύρω μας, γενικώς, στο ελληνικό θέατρο; Απ’ το υπουργείο Πολιτισμού και τους διαγκωνισμούς και τα (τρι)κομματικά μοιράσματα για τα πόστα των κρατικών Θεάτρων μέχρι τους «καλλιτέχνες» - σταθερούς τροφοδότες κίτρινων «πολιτιστικών» στηλών εφημερίδων και κίτρινων πολιτιστικών ιστοτόπων _ οι οποίοι όλο και πληθαίνουν… _, απ’ τους κριτικούς σε διατεταγμένη υπηρεσία μέχρι τους σχολάρχες δραματικών σχολών και τα τσουτσέκια τους που όλο κι ανακαλύπτουν τρύπες για ξεζούμισμα και απ’ τους θεατρικούς επιχειρηματίες – νεολαμόγια κι απ’ τις καλλιτεχνικές αλλαξοκωλιές μέχρι την ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση των ηθοποιών, μέχρι τους εφορμήσαντες στο ΕΣΠΑ _ κοινοτικά χρήματα, δηλαδή.

Ακούω και αηδιάζω. Μέσα σε περίοδο υποτίθεται διαφάνειας και κάθαρσης το τι γίνεται πίσω απ’ τις πλάτες σας (μας) στο θέατρο δεν το φαντάζεστε. Όχι πως ανέκαθεν δε συνέβαινε. Αλλά τώρα που σφίξανε τα πράγματα όλα έχουν αρχίσει να γίνονται απροκάλυπτα _ όποιος αρπάξει, άρπαξε. Όποιος _ ταλαντούχος, ατάλαντος, σημαντικός, ασήμαντος…, δεν έχει σημασία _ πρόλαβε, το ΕΣΠΑ είδε. ΕΣΠΑ, πόσα εγκλήματα διαπράττονται εν ονόματί σου... Το σκατό πάει να μας πνίξει.