Μπουλέζ intercontemporain

 

Γκλόρια Τσενγκ, πιάνο - Ραλφ φαν Ράατ, πιάνο: ρεσιτάλ για δύο πιάνα «100 χρόνια Πιερ Μπουλέζ»

 

Μία προσωπικότητα στο διεθνή χώρο της σύγχρονης μουσικής: ο Γάλος Πιερ Μπουλέζ. Σημάδεψε τον 20ο αιώνα: συνθέτης αφοσιωμένος στα σύγχρονα ιδιώματα, αρχιμουσικός κλάσεως, ιδρυτής στο Κέντρο Πομπιντού, στο Παρίσι, του διεθνούς ακτινοβολίας ερευνητικού κέντρου για την 

ηλεκτρονική μουσική IRCAM (Ινστιτούτο Ακουστικής/Μουσικής Έρευνας και Συντονισμού) και του ειδικευμένου στη μουσική του 20ου αιώνα οργανικού συνόλου «Ensemble Intercontemporain». Ήταν οφειλή να γιορτάζονται φέτος τα 100 χρόνια από τη γέννησή του (1925-2006). Και, πολύ σωστά, η πρωτοπόρα «Εναλλακτική Σκηνή» της ΕΛΣ τον τίμησε με ένα ρεσιτάλ για δύο πιάνα δύο καλλιτεχνών -πιανιστών- διεθνούς κύρους και με μουσικολογική κατάρτιση, οι οποίοι έχουν διακριθεί στις εκτελέσεις έργων του αλλά και, γενικώς, στην εκτέλεση έργων σύγχρονης -και όχι μόνον- μουσικής: της Αμερικανίδας, με ρίζες στην Σανγκάι ,Γκλόρια Τσενγκ και του 

Ολανδού Ραλφ φαν Ράατ. Ένα ρεσιτάλ με σοφή δομή του προγράμματός του: έργα του Μπουλέζ αλλά και συνθετών που συνδέθηκαν μαζί του με διάφορους τρόπους. Με Μπουλέζ άνοιξε η βραδιά -με το Ia από τις «Δομές-Πρώτο βιβλίο για δύο πιάνα»(1951-1952)-  και με Τζον Κέιτζ (με τον οποίο ο Μπουλέζ είχε συνδεθεί με στενή φιλία μεταξύ 1949 και 1952) συνεχίστηκε -τα αρ.4 και αρ.19 από την «Μουσική για πιάνο για οποιονδήποτε αριθμό πιάνων (1953) και «Εμπειρίες αρ.1 για δύο πιάνα» (1945). Το «Σκέρτσο» του Μπουλέζ, από το έργο του «Πρελούδιο, τοκάτα και σκέρτσο για πιάνο» (1944-1945) ήταν η πιο ελκυστική στιγμή της βραδιάς. Γραμμένο από τον οργισμένο με το 

συντηρητισμό της μουσικής  ζωής που αντιμετώπιζε, 19χρονο, τότε, Μπουλέζ στο Παρίσι -ένα, όντως, πολύ οργισμένο κομμάτι-, παίχτηκε έξοχα από τον Ραλφ φαν Ράατ και καταχειροκροτήθηκε. Το κομμάτι «Δύο πιάνα» για δύο πιάνα (1957) του Αμερικανού Μόρτον Φέλντμαν, τον οποίο ο αυστηρός Μπουλέζ απέρριπτε αλλά και ο οποίος τον επηρέασε, και το δεκαμερές «Play» (1958) του συνδεμένου με το IRCAM Φινλανδού Μάγκνους Λίντμπεργκ έκλεισαν το πρώτο μέρος. Με Μπουλέζ άνοιξαν και το δεύτερο μέρος οι δύο πιανίστες: το Κεφάλαιο 2 από το έργο «Δομές. Δεύτερο Βιβλίο, για δύο πιάνα» (1956-1961) και το «Σύντομες περιδιαβάσεις με αφετηρία το έργο ‘Λάμψη’ για πιάνο» (1996),

γραμμένο ως δώρο γάμου στην Γκλόρια Τσενγκ η οποία και το ερμήνευσε. Το επόμενο κομμάτι ήταν η έκπληξη της βραδιάς: «Η Ρουθ κοιμάται για δύο πιάνα» (1992) του -καθόλου, εδώ, ροκ- Φρανκ Ζάπα -εκλεκτικές συγγένειες. Και το ρεσιτάλ έκλεισε επιβεβαιώνοντας το αξίωμα «Στραβίνσκι πατήρ πάντων (της σύγχρονης μουσικής)»: οι δύο πιανίστες -εξαιρετική η σύμπνοιά τους- 

 

ερμήνευσαν την τριμερή του «Σονάτα για δύο πιάνα» (1943-1944), από τη νεοκλασική περίοδο του συνθέτη, για να κλείσουν την πολύ ενδιαφέρουσα -κυριολεκτικά επιμορφωτική- βραδιά που χειροκροτήθηκε θερμά, με ανκόρ έναν Ραβέλ παιγμένο για τέσσερα χέρια: «Ο νεραϊδόκηπος», πέμπτο και τελευταίο κομμάτι από τη σουίτα «Η μάνα μου η χήνα» του γάλου συνθέτη (Φωτογραφίες: Γιάννης Αντώνογλου).   

(Μία δωρεάν καρτολίνα με το πρόγραμμα του ρεσιτάλ και κάποια στοιχειώδη το συνόδευε. Νομίζω πως μία έκδοση-αφιέρωμα στον Πιερ Μπουλέζ, με τα 

βιογραφικά των δύο  πιανιστών και κάποια σύντομα λόγια για τα έργα της βραδιάς μάς την όφειλε η «Εναλλακτική». Έτσι θα αποφεύγονταν και τα προλογίσματα των δύο καλλιτεχνών σε κάθε έργο, με μετάφραση στα ελληνικά, που πιστεύω πως διασπούσαν τη ροή του ρεσιτάλ και κούραζαν).

Εθνική Λυρική Σκηνή / «Εναλλακτική Σκηνή», Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», 4 Ιουνίου 2025.