25ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας
Έκλεισε τα 25! Ο σπόρος που έσπειρε η Βίκυ Μαραγκοπούλου, το 1995, στο, προφανώς, γόνιμο έδαφος της Καλαμάτας βλάστησε. Και βλάστησε για τα καλά: το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, γερά τσαπισμένο και πλούσια ποτισμένο από τα άξια χέρια της, ως καλλιτεχνικής διευθύντριας, φύτρωσε, ρίζωσε, αναπτύχθηκε, μέστωσε, ανδρώθηκε, κάρπισε, στέριωσε με άξονα τον σύγχρονο χορό, άντεξε 21 χρόνια, όσο άντεξε στις δυσκολίες και η Βίκυ Μαραγκοπούλου. Η Κατερίνα Κασιούμη που τη διαδέχτηκε για δύο χρόνια κρατήθηκε επάξια στη γραμμή της. Στα ηνία, από πέρυσι, η Λίντα Καπετανέα, χορεύτρια και χορογράφος που ξέρει καλά τα πράγματα, το οδήγησε στη φετινή, 25η διοργάνωσή του, με προσοχή και επιδεξιότητα. Ήδη από το περυσινό καλοκαίρι το στηρίζει σε δύο άξονες: ο ένας, ο σταθερός, είναι, σαφώς, οι νέες και προχωρημένες προτάσεις, ο δεύτερος τον οποίο έχει προσθέσει, είναι πιο ψυχαγωγικός, απευθύνεται στο ευρύτερο κοινό της Καλαμάτας, που ένα μέρος του, παλαιότερα, είχε αντιρρήσεις και ζητούσε λιγότερο ερμητικές και λιγότερο «προχωρημένες» παραστάσεις.
Η ισορροπία μοιάζει να έχει πετύχει, πόσο μάλλον όταν οι Καλαματιανοί έχουν, πια, «εκπαιδευτεί» να δέχονται το καινούργιο. Δεν είναι τυχαίο, επομένως, πως οι δύο αίθουσες του Μεγάρου Χορού -ολοκληρωμένο πια (αν και πιστεύω ότι πρέπει το προαύλιό του να πρασινίσει και να λουλουδίσει), ένα κόσμημα, καθόλου «επαρχιακών προδιαγραφών», που κι αυτό στις προσπάθειες, αρχικά, της Βίκυς Μαραγκοπούλου οφείλεται και, φυσικά, στις κατά καιρούς δημοτικές αρχές και τα καθ’ ύλην αρμόδια υπουργεία που υλοποίησαν το σχέδιο- ήταν γεμάτες -στις παραστάσεις που παρακολούθησα, τουλάχιστον.
Ευγενικά καλεσμένος από το, διάρκειας δέκα ημερών, Φεστιβάλ -με μοχλό τη γλυκύτατη υπεύθυνη Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας Λήδα Καρανικολού- για ένα διήμερο, έμεινα, εξ ιδίων, μία μέρα ακόμη με τη συντροφιά μου -εκτός από αυτό καθαυτό το Φεστιβάλ, οι συνθήκες το... απαιτούσαν: το, πολύ καλά οργανωμένο και με έξοχο πρωινό, ξενοδοχείο «Pharae Palace», οι θάλασσες της Καλαμάτας, η πόλη που πολύ αγαπώ, οι άνθρωποί της, οι φίλοι μου εκεί, η παρέα, τα πολύ καλά φαγάδικα, όπως το «Οινοπαντοπωλείον» του Παναγιώτη Χρυσομάλλη ή η, εκτός κέντρου, ταβέρνα «Στου Κώστα», με τον φοβερό... περφόρμερ ιδιοκτήτη, τα γλυκά του Αθανασίου... Οπότε και παρέβλεψα την καθιερωμένη αφόρητη καλαματιανή ζέστη+υγρασία...
Πρώτη μέρα, Τρίτη, στο ξενοδοχείο μάς έχει υποδεχτεί μία τσάντα του Φεστιβάλ με το πρόγραμμα -ένα καλόγουστο, καλοφτιαγμένο έντυπο, μόνο που θα έπρεπε να διαχωρίζει καλύτερα τις παραστάσεις-, ένα μπουκαλάκι ντόπιο βαλσάμικο Παπαδημητρίου, ένα μπουκαλάκι ούζο Καλλικούνη και ντόπια φιστίκια, και από τις επτάμισι στη «δουλειά»: Μέγαρο Χορού -εκεί, ανάμεσα και σε άλλους παλιούς γνώριμους, πρόσωπα αγαπητά, όπως η Βούλα Λαδά ή η Μαίρη Εξάρχου-, αίθουσα του «Στούντιο» και «Μάστερ
και Μαργαρίτα» (παράσταση που ήδη παίχτηκε στην Αθήνα, στην αρχή της σεζόν 2018/2019), από την ελληνική ομάδα «κι όμΩς κινείται». Ιδρυμένη από τη χορεύτρια Χριστίνα Σουγιουλτζή και τον ουρουγουανό, μεγαλωμένο στην Αργεντινή, καλλιτέχνη του τσίρκου Καμίλο Μπεντανκόρ και με σταθερό συνεργάτη το χορευτή-χορογράφο Ερμή Μαλκότση, που συνυπογράφουν τη σκηνοθεσία και τη χορογραφία. Μία παράσταση που γόνιμα γυρίζει το βλέμμα της στο μακρινό ρωσικό μετεπαναστατικό κίνημα του κονστρουκτιβισμού, εμπνευσμένη από το ομώνυμο («Ο μετρ και η Μαργαρίτα», 1928-1940) διωγμένο, απαγορευμένο, λογοκριμένο, σατιρικό μυθιστόρημα του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ -ο Διάβολος, με τη συνοδεία του, επισκέπτεται την Μόσχα προκαλώντας το χάος: με κέντρο βάρους μία σκαλωσιά που πάνω της είναι σκαρφαλωμένοι έως γατζωμένοι οι χορευτές και, σιγά-σιγά, την αποδομούν, για να τη μεταβάλουν, τελικά, σε ένα «πλεούμενο» με το οποίο φεύγουν, με τα ακροβατικά -η τσιρκολάνικη προέλευση του Μπεντανκόρ, εμφανώς, υποβάλλει και το ύφος της ομάδας- να συμπρωταγωνιστούν με το χορό, να μεταπλάθονται σε χορό, με εικόνες γνώριμες που παραπέμπουν στον Μέγιερχολντ, με έξοχα πειραγμένες -από ρώσικα παραδοσιακά τραγούδια και επαναστατικά εμβατήρια μέχρι Σοστακόβιτς, πολιτικούς λόγους και απαγγελίες (ο Μαγιακόφσκι;)- μουσικές, ζωντανά παιγμένες από δύο μουσικούς επί σκηνής, οι «κι όμΩς κινείται» δημιουργούν, μέσα σε 60 λεπτά, ένα καλοδουλεμένο, εξαιρετικό αποτέλεσμα -μόνο τον Διάβολο του Ερμή Μαλκότση θα τον ήθελα λιγότερο ποζάτο.
και Μαργαρίτα» (παράσταση που ήδη παίχτηκε στην Αθήνα, στην αρχή της σεζόν 2018/2019), από την ελληνική ομάδα «κι όμΩς κινείται». Ιδρυμένη από τη χορεύτρια Χριστίνα Σουγιουλτζή και τον ουρουγουανό, μεγαλωμένο στην Αργεντινή, καλλιτέχνη του τσίρκου Καμίλο Μπεντανκόρ και με σταθερό συνεργάτη το χορευτή-χορογράφο Ερμή Μαλκότση, που συνυπογράφουν τη σκηνοθεσία και τη χορογραφία. Μία παράσταση που γόνιμα γυρίζει το βλέμμα της στο μακρινό ρωσικό μετεπαναστατικό κίνημα του κονστρουκτιβισμού, εμπνευσμένη από το ομώνυμο («Ο μετρ και η Μαργαρίτα», 1928-1940) διωγμένο, απαγορευμένο, λογοκριμένο, σατιρικό μυθιστόρημα του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ -ο Διάβολος, με τη συνοδεία του, επισκέπτεται την Μόσχα προκαλώντας το χάος: με κέντρο βάρους μία σκαλωσιά που πάνω της είναι σκαρφαλωμένοι έως γατζωμένοι οι χορευτές και, σιγά-σιγά, την αποδομούν, για να τη μεταβάλουν, τελικά, σε ένα «πλεούμενο» με το οποίο φεύγουν, με τα ακροβατικά -η τσιρκολάνικη προέλευση του Μπεντανκόρ, εμφανώς, υποβάλλει και το ύφος της ομάδας- να συμπρωταγωνιστούν με το χορό, να μεταπλάθονται σε χορό, με εικόνες γνώριμες που παραπέμπουν στον Μέγιερχολντ, με έξοχα πειραγμένες -από ρώσικα παραδοσιακά τραγούδια και επαναστατικά εμβατήρια μέχρι Σοστακόβιτς, πολιτικούς λόγους και απαγγελίες (ο Μαγιακόφσκι;)- μουσικές, ζωντανά παιγμένες από δύο μουσικούς επί σκηνής, οι «κι όμΩς κινείται» δημιουργούν, μέσα σε 60 λεπτά, ένα καλοδουλεμένο, εξαιρετικό αποτέλεσμα -μόνο τον Διάβολο του Ερμή Μαλκότση θα τον ήθελα λιγότερο ποζάτο.
Τα ακροβατικά είναι που κυριαρχούν και στο «Optraken»(το τιρμπουσόν στα νορβιγικά, 2017) του γαλικής προέλευσης «Συνόλου Galactik» που εμφανίζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα -Τετάρτη απόγευμα στην Κεντρική Σκηνή
του Μεγάρου. Η παράσταση -αν και πόρρω απέχει από το χορό και μάλλον για διεθνές φεστιβάλ Νέου Τσίρκου θα ήταν κατάλληλη-, τόσο αξιοθαύμαστα ακριβής, τόσο καλοκουρδισμένη -τεχνικό επίτευγμα!-, τόσο λαμπερή, γοητεύει: πέντε υπέροχοι ακροβάτες/περφόρμερ, με θαυμαστή ακρίβεια αυτοσκηνοθετημένοι, τέλεια συντονισμένοι με τις μουσικές και τους ήχους, τρία ταχύτατα κινούμενα σπετσάτα/τοίχοι πίσω από τα οποία εμφανίζονται και εξαφανίζονται αστραπιαία, εξωτερικές «απειλές» -κάτι σαν λιθοβολισμός τους από τις πλαϊνές κουίντες, βομβαρδισμός τους, κάθε είδους, από την οροφή της σκηνής, μία κατάρρευση...-, πετράδια που ξεχύνονται από τα φουντωτά μαλλιά του ενός, σκόνες, σοβάδες, ταβάνια που προσγειώνονται στα κεφάλια τους... Και χιούμορ απολαυστικό. Που κάνει την -πολλή- πιτσιρικάδα στο κοινό -η παράσταση σαφώς απευθύνεται και σε παιδιά- να ξεσπάει σε γέλια, να ξεκαρδίζεται. Εύφορο απόγευμα.
του Μεγάρου. Η παράσταση -αν και πόρρω απέχει από το χορό και μάλλον για διεθνές φεστιβάλ Νέου Τσίρκου θα ήταν κατάλληλη-, τόσο αξιοθαύμαστα ακριβής, τόσο καλοκουρδισμένη -τεχνικό επίτευγμα!-, τόσο λαμπερή, γοητεύει: πέντε υπέροχοι ακροβάτες/περφόρμερ, με θαυμαστή ακρίβεια αυτοσκηνοθετημένοι, τέλεια συντονισμένοι με τις μουσικές και τους ήχους, τρία ταχύτατα κινούμενα σπετσάτα/τοίχοι πίσω από τα οποία εμφανίζονται και εξαφανίζονται αστραπιαία, εξωτερικές «απειλές» -κάτι σαν λιθοβολισμός τους από τις πλαϊνές κουίντες, βομβαρδισμός τους, κάθε είδους, από την οροφή της σκηνής, μία κατάρρευση...-, πετράδια που ξεχύνονται από τα φουντωτά μαλλιά του ενός, σκόνες, σοβάδες, ταβάνια που προσγειώνονται στα κεφάλια τους... Και χιούμορ απολαυστικό. Που κάνει την -πολλή- πιτσιρικάδα στο κοινό -η παράσταση σαφώς απευθύνεται και σε παιδιά- να ξεσπάει σε γέλια, να ξεκαρδίζεται. Εύφορο απόγευμα.
Απόγευμα και πάλι, την Πέμπτη, επιστρέφουμε στο «Στούντιο»: ο Θίασος (της Καταλανής) Λάλι Αϊγουαδέ, που, επίσης, πρωτοεμφανίζεται σε ελληνικό έδαφος, και «Iu an Mi» (2017) -προφανώς παιχνίδι του τίτλου με το you and me. Μετά από την κηδεία προσφιλούς προσώπου -μάνα; πατέρας; αδελφός; αδελφή; Δεν προσδιορίζεται-, τέσσερα πρόσωπα -δύο γυναίκες, δύο άντρες,
η μία γυναίκα με ένα μπουκέτο λευκά τριαντάφυλλα στα χέρια- βιώνουν την εμπειρία του «δεν συμβαίνει παρά μόνο στους άλλους»: πόνος, η απουσία, κινήσεις αιφνιδιαστικές, κατάρρευσης, συμπαράσταση, αναμνήσεις, γέλιο, δάκρυα, ένα τηλέφωνο που δεν
απαντάει, το ακουστικό του που μένει κρεμασμένο και αιωρούμενο ώσπου κάποιος να το βάλει οριστικά στη θέση του -μία σπαρακτική σκηνή-, τέσσερις εξαιρετικοί, εκφραστικότατοι χορευτές-ερμηνευτές, με πρώτο μεταξύ ίσων τον καταπληκτικό Νικ Κουτσίερ-, μουσικές του Γιουζέπ Μπαλντομά συνυφασμένες με την κίνηση, κίνηση συνυφασμένη με τις μουσικές... Μία παράσταση συγκινητική, συγκλονιστική, για μένα η καλύτερη στιγμή από το τριήμερό μας.
η μία γυναίκα με ένα μπουκέτο λευκά τριαντάφυλλα στα χέρια- βιώνουν την εμπειρία του «δεν συμβαίνει παρά μόνο στους άλλους»: πόνος, η απουσία, κινήσεις αιφνιδιαστικές, κατάρρευσης, συμπαράσταση, αναμνήσεις, γέλιο, δάκρυα, ένα τηλέφωνο που δεν
Ανάμεσα, όμως, κάθε βράδυ στις 9, έχουμε και τις «Υπαίθριες Παραστάσεις». Μία εξέδρα στημένη στην Κεντρική Πλατεία της Καλαμάτας -την πλατεία «Βασιλέως Γεωργίου Β΄»-, πιο οργανωμένη φέτος, με «πλάτη», υποδέχεται, κάθε βράδυ, μία ή δύο «μικρές» παραστάσεις -διάρκειας περίπου δεκαπέντε λεπτών η καθεμία, ένας ή δύο, οι εκτελεστές... Δωρεάν για το κοινό -κοινό πολυπληθές, παραδόξως ήσυχο, αν και με τα παιδάκια να περισσεύουν.
Προσωπικά πιστεύω ότι αυτός ο θεσμός -που τον είχε ξεκινήσει η Βίκυ Μαραγκοπούλου σε περιορισμένη κλίμακα αλλά τώρα καθιερώθηκε πια- είναι η πολυτιμότερη προσφορά του Φεστιβάλ: άσχετοι με την τέχνη του χορού, ενήλικες, παιδάκια... κάνουν, έτσι, την πρώτη τους μετάληψη στον σύγχρονο χορό, παίρνουν την πρώτη τους γεύση. Κι ας μη γνωρίζουν τίποτα, κι ας τους φαίνονται αυτά που βλέπουν «αλλόκοτα» και «ακαταλαβίστικα». Έχουν μπολιαστεί. Και για είκοσι, για δέκα από αυτούς να λειτουργήσει το «μπόλι» μακροπρόθεσμα, είναι μεγάλο το κέρδος.
που συνεχίζει με το σόλο της «Wethericecream Weatheriscream», δεν έχει την τεχνική της Καταλανής αλλά τη βρίσκω πολύ πιο εκφραστική.
Η Τετάρτη θα είναι, για μένα, στις «Υπαίθριες Παραστάσεις», η καλύτερη μέρα του τριήμερού μας. Η καταλανή χορογράφος του «Iu
an Mi» Λάλι Αϊγουαδέ, ως χορεύτρια εδώ, στο σόλο της «Ανάμεσα σε δύο» (2015) μεταφράζει λαγαρά τις σκέψεις της σε κίνηση με μία χορογραφία εμπνευσμένη από τον συμπατριώτη της υπερεαλιστή ζωγράφο/γλύπτη Zουάν Μιρό και η εκπληκτική δική μας Εύα Γεωργιτσοπούλου, που ζει στο Βερολίνο, με τη σειρά της, συγκλονίζει μέχρι ρίγους με άλλο
ένα σόλο, το «miTerra» -αναφορά στη Μητέρα και στη Μητέρα Γη-, πάνω σε μουσικές που ξεκινούν με το παραδοσιακό «Σήκω, μάνα μου».
ένα σόλο, το «miTerra» -αναφορά στη Μητέρα και στη Μητέρα Γη-, πάνω σε μουσικές που ξεκινούν με το παραδοσιακό «Σήκω, μάνα μου».
Είχε, όμως, και την ατυχία του το φετινό Φεστιβάλ Καλαμάτας: ο Μέγας ούγγρος σκηνοθέτης του κινηματογράφου Μπέλα Ταρ, ο οποίος αναμενόταν να παρευρεθεί στο αφιέρωμα που του είχε οργανώσει, στο πλαίσιο των Παράλληλων Εκδηλώσεών του, με προβολή δύο ταινιών του, και να συμμετάσχει σε μία ανοιχτή συζήτηση, δεν μπόρεσε να έρθει. Έσπασε το χέρι του, εγχειρήθηκε και του ήταν αδύνατο να ταξιδέψει. Οι ταινίες του, πάντως, αν και δεν κατάλαβα το λόγο που ήταν ενταγμένες σε ένα φεστιβάλ χορού, προβλήθηκαν. Και είναι, βέβαια, αριστουργήματα. Είδαμε την Πέμπτη -δεν ήταν πολύς, ομολογουμένως, ο κόσμος-, στην Κεντρική Σκηνή, τις «Αρμονίες του Βερκμάιστερ» (2000). Μία ταινία -τη συνυπογράφει με τη
γυναίκα του Άγκνες Χρανίτσκι και βασίζεται στη νουβέλα του επίσης Ούγγρου Λάσλο Κρασναχορκάι- που την είχα ήδη δει αλλά, ξαναβλέποντάς την, την εκτίμησα περισσότερο: ένας φιλοσοφικός στοχασμός, προσωπικό ύφος -ένας ποιητικότατος μαγικός, φανταστικός ρεαλισμός-, δύναμη της ασπρόμαυρης εικόνας που σε καθηλώνει, σφιχτοδεμένη, παρά τα πλάνα μεγάλης διάρκειας, συγκλονιστικές στιγμές, παρά την ερμητικότητα.
γυναίκα του Άγκνες Χρανίτσκι και βασίζεται στη νουβέλα του επίσης Ούγγρου Λάσλο Κρασναχορκάι- που την είχα ήδη δει αλλά, ξαναβλέποντάς την, την εκτίμησα περισσότερο: ένας φιλοσοφικός στοχασμός, προσωπικό ύφος -ένας ποιητικότατος μαγικός, φανταστικός ρεαλισμός-, δύναμη της ασπρόμαυρης εικόνας που σε καθηλώνει, σφιχτοδεμένη, παρά τα πλάνα μεγάλης διάρκειας, συγκλονιστικές στιγμές, παρά την ερμητικότητα.
συναρπαστικά, σε πορτρέτα τους τραβηγμένα δέκα λεπτά -εξ ου και ο τίτλος «Ten»- μετά τις παραστάσεις στις οποίες χόρεψαν, την ένταση, την κούραση, τον ιδρώτα τους, την ικανοποίηση, τη χαρά, τον προβληματισμό τους...
Το 25ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας έληξε, ζήτω το 26ο με το οποίο ο θεσμός μπαίνει στο δεύτερο τέταρτο της εκατονταετίας! Εύχομαι και ελπίζω να τα εκατοστήσει. Κρατώντας το επίπεδό του, εξελισσόμενο και με την πολιτεία να βάζει, για χάρη του, πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη. Προς όφελος της Καλαμάτας και ημών που κατεβαίνουμε να το χαρούμε.
Μέγαρο Χορού Καλαμάτας / Κεντρική Σκηνή και Στούντιο. Κεντρική Πλατεία Καλαμάτας, 23, 24, 25 Ιουλίου 2019.
Μέγαρο Χορού Καλαμάτας / Κεντρική Σκηνή και Στούντιο. Κεντρική Πλατεία Καλαμάτας, 23, 24, 25 Ιουλίου 2019.
No comments:
Post a Comment