Άδυτα, άδυτα, ειστ’ εδώ;

 

Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια… 245

«Καυτηριάζει το χάος του ελληνικού θεάτρου», «Μας μεταφέρει στα άδυτα του θεάτρου» διάβαζα προκαταβολικά για την παράσταση. Θα το τολμήσουν; Αν ναι, μπράβο τους! Θα τους εκτιμήσω ακόμα περισσότερο. Ξεκίνησα με μεγάλα καλάθια. 

Τελικά, ψάχνοντας για «άδυτα» κι αναζητώντας το «χάος», είδα ένα άτολμο, βιαστικό και μάλλον πρόχειρο κακέκτυπο εράνισμα απ’ «Το σώσε» («Noises Off») του Μάικλ Φρέιν, το «Βίρα τις άγκυρες» των Παπαθανασίου και Ρέππα, γιατί όχι και το γουντιαλενικό «Σφαίρες πάνω απ’ το Μπρόντγουαίη» («Bullets over Broadway»). Ε, merde, alors…

Ο πρώτος Άθολ Φούγκαρντ στην Ελλάδα

 

Το Τέταρτο Κουδούνι / Τέτοιες Μέρες, Τέτοια Λόγια… 244

 

Στις 8 Μαρτίου πέθανε, στα 92 του, στο Κέιπ Τάουν, ο Άθολ Φούγκαρντ, ο κορυφαίος θεατρικός συγγραφέας της Νότιας Αφρικής. Ο οποίος θαρραλέα, με τόλμη, με πείσμα είχε αγωνιστεί έμπρακτα κατά του ρατσιστικού καθεστώτος του

απαρτχάιντ της πατρίδας του απ’ την πρώτη στιγμή της καριέρας του και σ’  όλη του τη ζωή, συνεργαζόμενος με μαύρους ηθοποιούς στη σκηνή. 
Στην Ελλάδα έχουν παιχτεί όχι πολλά έργα του αλλά εκείνο που θέλω να θυμίσω είναι πως ο πρώτος που τον παρουσίασε εδώ ήταν ο ηθοποιός/σκηνοθέτης Τάκης Βουτέρης με το τότε -προκάτοχο του «Θεάτρου των Εξαρχείων» που ίδρυσε κατόπιν- «Θέατρο του Πειραιά», στο

θεατράκι της οδού Αλκιβιάδου 104β, τη σεζόν 1978/1979: ανέβασε «Το νησί» του που ο Φούγκαρντ συνυπογράφει με τους μαύρους ηθοποιούς συνεργάτες του Τζον Κάνι και Ουίνστον Ντσόνα οι οποίοι και έπαιζαν στην πρεμιέρα και, στη συνέχεια, στο εξωτερικό τους δύο ρόλους του έργου -οι ήρωές του, ενώ είναι κρατούμενοι του ρατσιστικού καθεστώτος στις φυλακές ενός νησιού, κρυφά ετοιμάζουν την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή βρίσκοντας τις αντιστοιχίες με τη ζωή τους και το περιβάλλον όπου ζουν.

Στο Φτερό / Ο Ρέπιν δίνει φτερά στον Σοστακόβιτς και ο Νεστερόβιτς στον Ραχμάνινοφ

 

Κρατική Ορχήστρα Αθηνών: συναυλία «Ο Βαντίμ Ρέπιν ξανά στην Κ.Ο.Α. / Έτος Σοστακόβιτς» / Μουσική διεύθυνση: Μιχάλ Νεστερόβιτς. Σολίστ: Βαντίμ Ρέπιν, βιολί. 

 

 

Κρατούσε την ανάσα του. Το κοινό. Όσο έπαιζε ο Βαντίμ Ρέπιν. Απόλυτη ησυχία. Συγχωρούσες ακόμα και το κινητό που ακούστηκε στην καντέντσα -στο σόλο του, στο τέλος του τρίτου από τα τέσσερα μέρη. Του Κοντσέρτου για βιολί

και  ορχήστρα αρ.1 (1947-1948, πρώτη εκτέλεση 1955) του Ντμίτρι Σοστακόβιτς. Το οποίο ο ρόσος βιολονίστας ερμήνευσε στο πλαίσιο του «Έτους Σοστακόβιτς» -για τα 50 χρόνια από το θάνατό του, το 1975- που έδωσε και το

δεύτερο τίτλο της συναυλίας της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, με τον Πολονό Μιχάλ Νεστερόβιτς στο πόντιουμ, μαζί με τον πρώτο «Ο Βαντίμ Ρέπιν ξανά στην Κ.Ο.Α.». Σπουδαίος βιολονίστας -και  ήταν μεγάλη χαρά που τον ξανακούσαμε,

δύο χρόνια ακριβώς μετά τη συμμετοχή του ως σολίστ στην πανηγυρική συναυλία για τα 80 χρόνια της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών το 2023. Τότε με Τσαϊκόφσκι, τώρα με Σοστακόβιτς. Ένα έργο της ωριμότητας του συνθέτη, σε τέσσερα μέρη, όπου ο σολίστας περνάει από μία μελαγχολική ατμόσφαιρα σε ένα νευρώδες σκέρτσο, εκτελεί μία τεράστια, ιλιγγιώδη καντέντσα που απαιτεί υπερβατική δεξιοτεχνία -να θυμίσω ότι το έργο γράφτηκε για τον κορυφαίο Νταβίντ Όιστραχ και εκτελέστηκε, για πρώτη

φορά, από τον ίδιο- για να καταλήξει σε ένα σαρωτικό πρέστο. Ο Βαντίμ Ρέπιν, λυρικός αλλά και δυναμικός, δεξιοτέχνης μοναδικός αλλά και με βαθιά μουσικότητα, ανταποκρίθηκε απολύτως στις απαιτήσεις του κοντσέρτου -συγκλονιστικός!-, άξια πλαισιωμένος από την ορχήστρα. Αποθεώθηκε κι ας μη μας χάρισε, δυστυχώς -εμφανώς κατάκοπος-, ανκόρ. Στο δεύτερο μέρος άλλο ένα σπουδαίο ρόσικο μουσικό δημιούργημα, παλαιότερο: η -κάπως παραγνωρισμένη, όπως και όλες οι 

συμφωνίες του- Συμφωνία αρ. 2 (1906-1907, πρώτη εκτέλεση 1908) του Σεργκέι Ραχμάνινοφ. Μία αρτεσιανή πηγή μελωδικών θεμάτων, μεγάλης διάρκειας αλλά καθηλωτική, συναρπαστική -ένα λυρικό αριστούργημα. Η ΚΟΑ, μετά από τις «οξύτητες» και τις έντονες δυναμικές του Σοστακόβιτς, μπήκε, άξια οδηγούμενη από την μπαγκέτα του Νεστερόβιτς στην καρδιά του ύστερου ρομαντισμού απογειώνοντας τη συναυλία. Μία από τις βραδιές της Κρατικής Ορχήστρας που θα θυμόμαστε (Φωτογραφίες: Μαργαρίτα Νικητάκη).

(Χρηστικότατο, όπως πάντα, το δωρεάν έντυπο πολύπτυχο πρόγραμμα-αφίσα της συναυλίας -υπεύθυνη έκδοσης Αλίκη Φιδετζή, σύνταξη κειμένων Τίτος Γουβέλης).

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών / Αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης», Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, 27 Φεβρουαρίου 2025.

 
(Τη συναυλία παρακολούθησα με πρόσκληση που μου παραχώρησε απευθείας η ΚΟΑ).